Rahim Kanseri Nedir?
Rahim kanseri, en sık görülen jinekolojik kanserlerden biridir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, 2020 yılında 417.367 kadına rahim kanseri teşhisi konulmuştur. Bu rakam kadınlar arasındaki tüm kanserlerin yüzde 4.5’ini oluşturmaktadır. Diğer kadın kanserlerinden en büyük farkı ise erken dönemde tespit edilebilmesi ve tedavide başarı oranının yüksek olmasıdır.
Rahim Kanseri Nasıl Oluşur?
Kadının ana üreme organı olan rahim, fetüsün gelişimini tamamladığı yerdir. Tıp dilinde uterus olarak isimlendirilir. Barsak ve mesane arasında yer alır. Yaklaşık 7,5 cm boyutunda ve 3 cm kalınlığındadır. Üç katmandan oluşan rahmin iç yüzeyi, zaman içinde düzenli olarak kalınlaşan ve regl döneminde dökülen endometriyum olarak adlandırılan hücreler ile kaplıdır. Dışa doğru gittikçe önce kas tabakası (myometriyum), sonra rahmin dışını saran Perimetriyum tabakası gelir.
Rahim kanseri ise endometriyum tabakası üzerindeki hücrelerin dış etkenlere bağlı olarak değişime uğraması ve kontrolsüz bir şekilde büyümesiyle meydana gelir. Anormal çoğalan hücreler zamanla kitle yani tümör oluşturur. Zira endometriyum tabakası, yumurtalıklardan salınan veya dışarıdan alınan hormonlara duyarlı bir dokudur. Olası hormonal bozukluklar teşhis ve tedavi edilmezse zaman içerisinde yaşanan hücresel değişiklikler sonucunda rahim içi tabakasında kanser gelişebilmektedir.
Rahim Kanserinin Evreleri Nelerdir?
Rahim kanseri, tümörün yayılma alanına göre evrelere ayrılır.
Evre 1
Tümör sadece rahimde bölgesel olarak yer alır. Henüz yayılmamıştır.
Evre 2
Tümör, rahimin yanı sıra rahim ağzının destek bağ dokularına kadar ilerlemiştir. Ancak lenf bezlerine ulaşmamıştır.
Evre 3
Tümör, rahimin dışına da yayılmış; fallop tüpleri ve yumurtalıklara ulaşmıştır. Lenf bezlerine de yayılım mevcuttur.
Evre 4
Tümör, rahim bölgesi dışına ulaşmış; barsak, mesane, kemikler ve akciğerler gibi uzak organlara metastaz yapmıştır.
Rahim Kanserinin Nedenleri Nelerdir?
Rahim kanserinin nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak kanser gelişimine zemin hazırlayan bazı risk faktörleri mevcuttur.
Hormonal Bozukluklar
Endometriyum; östrojen ve progesteron seviyelerindeki değişimlerden etkilenebilmekte ve bu durum da rahim kanserine zemin hazırlayabilmektedir.
Yaş
İstatistiklere göre rahim kanseri gelişen kadınların yüzde 75’i 50 yaşın üzerinde yer alır.
Adet Düzensizliği
Genç yaşlarda adet düzensizlikleri ve adet gecikmeleri yaşayan kişiler de, östrojene maruz kalma arttığı için rahim kanseri riski yüksektir. Ancak, düzensiz adet yaşamanın nedenleri arasında obezite ve Polikistik Over Sendromu da yer aldığından, bu hastalıkların tedavi edilmesiyle rahim kanseri riski de azaltılabilmektedir.
Geç Menopoz
Geç menopoza girmiş olanlar risk altındadır. Bu dönemde yapılan menopoz tedavisinde sadece östrojen hormonu verilmesi rahim kanseri riskini artırırken, progesteron hormonu da verildiğinde hormon dengesi sağlanacağı için kanser riski ortadan kalkmaktadır. Öte yandan, 12 yaşından önce adet görmeye başlayıp; 55 yaşından sonra menopoza girenler risk grubunda yer almaktadır.
Çocuk Doğurmamış Olanlar
Net olmamakla birlikte gebeliğin rahim kanseri riskini düşürdüğüne dair araştırmalar söz konusudur. Hamilelik döneminde rahim kanseri için risk oluşturan östrojen hormonu yoğun olarak salgılansa da progesteron üretimi, bu hormonun kötü etkilerini engelleme özelliğine sahiptir.
Obezite
Yoğun yağ dokusuna sahip olan obezite hastalarında rahim kanseri riski, zayıf kadınlara oranla 3 kat daha fazladır. Çünkü yağ dokusu da östrojen salgılayarak vücuttaki östrojen düzeyini artırmaktadır
Aile Hikayesi
Birincil derece akrabalarında kanser geçmişi olan kişilerde rahim kanseri riski fazladır.
Diyabet ve Hipertansiyon
Tip 2 diyabeti ve hipertansiyonu olan kadınlarda rahim kanseri görülme riski yüksektir.
Over Tümörleri Olanlar
Bu durum östrojen salgılanma oranını artırdığı için rahim kanseri için de risk oluşturmaktadır. Bu tümörlere bağlı ortaya çıkan vajinal kanamalar, bazen rahim kanseri için de bir belirti olabilmektedir.
Rahim Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Menopoz sonrası dönemde ortaya çıktığı için rahim kanserinde erken tanı şansı çok yüksektir. Bu yüzden aşağıdaki belirtilerden şikayetleri olanların uzman bir hekime başvurmaları önerilmektedir.
- Vajinal kanamalar
- Kanlı olmayan anormal akıntı
- Adet gören kadınlarda adet arasında kanama
- Menopoz sonrası kanama
- Adet süresinin uzaması
- Pelvik ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Kilo kaybı
Rahim Kanserinde Tanı Nasıl Koyulur?
Hastanın öncelikle fiziki ve pelvik muayenesi yapılır. Ardından bazı tetkiklere ihtiyaç duyulur. Bunlardan bazıları şunlardır:
Vajinal Ultrason
Rahmin duvar kalınlığı ya da olası anormalliklerin belirlenmesi için ultrasondan faydalanılabilir. Rahmin girişine yerleştirilen özel, pürüzsüz ve yuvarlak bir alet yardımıyla rahim içi görüntülenir.
Histeroskopi
Rahim içine uzun, ince ve esnek bir tüp yerleştirilir. Tüpün üzerinde bulunan fiber optik kamera sayesinde rahmin içi ve endometriyum tabakası detaylı bir şekilde incelenebilir. Gerekli görülürse doku örneği (biyopsi) de alınabilir.
Endometrial Biyopsi
Kesin tanı koymak için rahmin içinden doku örneği alması işlemidir. Bu işleme biyopsi adı verilir. Alınan örnek patoloji laboratuvarında incelenerek rahim kanseri teşhisi koyulur.
Dilatasyon ve Küretaj
Biyopsinin kesin kanser tanısı koymak için yeterli gelmediği durumlarda yapılır. Daha karmaşık olan bu işlem ameliyat odasında uygulanır. Rahim ağzı genişletilerek özel aletlerle içerideki doku kazınır ve örnek alınır.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans (MR)
BT ve MR görüntüleme teknikleri de tanı koymada tercih edilebilecek yöntemlerdendir. Rahmin daha net görüntülenmesi için kontrast madde kullanılır. Bu madde sayesinde tümörün büyüklüğü ve yeri ile ilgili detaylı görüntüler elde edilebilir.
Rahim Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Kesin tanının ardından hasta, konusunda uzman jinekolog onkoloğa yönlendirilir. Kanserin evresi, çeşidi, hastanın sağlık durumu, çocuk beklentisi gibi değişkenler göz önünde tutularak uygun bir tedavi belirlenir. Temel tedavi yöntemi cerrahi olmakla birlikte kemoterapi ve radyoterapi de uygulanabilmektedir.
Cerrahi Tedavi
En sık kullanılan tedavi yöntemidir. Rahim, yumurtalık ve tüpler çıkarılır; ayrıca lenf nodlarının temizlenmesi ve çevre dokulardan örnek alma işlemleri de yapılır. Cerrahi tedavi yeterli olmadığında ek tedaviler uygulanabilir.
Kemoterapi
Ameliyat sonrası rahim kanserinin ileri bir evrede ve başka organlara yayılımı olduğu görülürse kanserli hücrelerin öldürülmesi için kemoterapi uygulanır. Tedavi sonrası hastalar, düzenli periyotlar ile takip edilerek; belirli testlere tabi tutulur.
Radyoterapi
Cerrahi müdahale sonrası kanserin tekrarlama riski söz konusuysa rahmin alınması işleminin ardından radyasyon tedavisi yapılır.
Hormon Tedavisi
Kanserde yayılım söz konusuysa yayılımı azaltmak ve tümörün büyümesini durdurmak amacıyla yüksek dozlarda progesteron hormonu verilebilir.
Doktorunuza Sormanız Gereken Sorular
Rahim kanseri teşhisi konulursa tedaviden önce doktorunuza sorabileceğiniz sorulardan bazıları:
- Kanser ne kadar ilerlemiş?
- Benim için en uygun olan tedavi seçenekleri neler?
- Kaç farklı tedaviye ihtiyacım var mı?
- Tedavinin amacı nedir? (Kanseri tamamen ortadan kaldırmak mı, ilerlemesini durdurmak mı?)
- Tedaviden sonra beni nasıl bir süreç bekliyor?
- Kanser tamamen ortadan kalktıktan sonra nüks etme ihtimali var mı?
- Diğer kanserler için de risk grubunda mıyım?
Rahim Kanserini Engellemek Mümkün mü?
Rahim kanserini kesin olarak önlemek için bir yöntem yoktur. Ancak alınacak bazı tedbirler ile riski minimuma indirmek mümkündür.
Bunun için:
- Sağlıklı beslenin.
- İdeal kilonuzu korumaya çalışın.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Her yıl düzenli olarak bir jinekoloğa muayene olun. Ayrıca, meme kanseri için hormon tedavisi görüyorsanız rahim kanseri için de düzenli doktor kontrolü yaptırmanızda fayda vardır.
