Transözofageal Ekokardiyografi (TEE) Nedir? Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Transözofageal Ekokardiyografi (TEE) Nedir? Hangi hastalıklarda kullanılır?

Transözofageal ekokardiyografi (TEE), kalbin vücudun dışından ziyade içinden görüntülerini üreten özel bir ekokardiyografi şeklidir. Bir kardiyolog tarafından hemşire ve teknisyen eşliğinde yapılır. Bir TEE sırasında, eko resimlerin çekildiği küçük, esnek bir tüp kiş tarafından yutulur. Bu, yemek borusundan (ağız ve mideyi birbirine bağlayan tüp) kalbin görüntülenmesini sağlar ve diğer açılardan mümkün olmayan teşhis bilgileri verir. Bu test sadece çeşitli kalp rahatsızlıkları hakkında değil, aynı zamanda aort diseksiyonu (kalpten çıkan ana arterde yırtık) gibi akut problemler hakkında da bilgi edinilmesine yardımcı olabilir. Ameliyathane, yoğun bakım ünitesi veya hastane yatağındaki hastalara verilebilir ve hastalar hakkında geniş bilgiler elde edilmesine yardımcı olur. Transözofageal ekokardiyografi istenen kişilerin mutlaka alanında uzman kişiler tarafından bu hizmeti alması önemlidir. Çünkü her işlemde olduğu gibi TEE için de çeşitli komplikasyonlar oluşması mümkündür.

Transözofageal Ekokardiyografi (TEE) Nedir?

Transözofageal ekokardiyografi kalp resmini çıkarmak için kullanılan bir testtir. Yüksek frekanslı ses dalgaları yani ultrason kullanarak kalp ve kalbin arterlerini resmeder. Transözofagela ekokardiyografi ismini almasının sebebi ağızdan boğaz aşağısına doğru ilerleyen bir tüm ile ses dalgalarının oluşturulmasıdır. Çünkü yemek borusu kalbin üst odacıklarına çok yakındır ve görüntünün kolay elde edilmesini sağlar. TEE kalp arterleri ile birlikte odacıkları, kapakçıkları ve perikardı da incelemeye yardımcı olur.

TEE ile elde edilen görüntüler kalp yapısında ya da işlevinde sorunları bulmak için kullanılabilir. TEE, kalbin üst odacıklarının ve kalp kapakçıklarının standart ekokardiyogramlarından daha net resimlerini verebilir. Aynı zamanda aritmi tedavisi sırasında da TEE kullanılabilir. Kullanılma amacı kan pıhtılarının kontrol edilmesidir. Kateter ablasyon ya da elektriksel kardiyoversiyon gibi prosedürler kan pıhtısı atmasına neden olabilir. Bu nedenle işlemlerden önce kişinin bir TEE prosedürüne ihtiyacı olup olmadığı incelenir.

Eğer kişinin göğüs duvarı kalınsa, göğüs üzerinde bandaj gibi koruyucular bulunuyorsa ya da kişi obez ise ekokardiyografi yerine bu yöntem kolaylıkla tercih edilebilir. Sadece kalp sağlığının araştırılması için bu görüntüleme yöntemi kullanılmaz. Aynı zamanda kalp kapakçığı ya da aortta bir yırtık bulunuyorsa yapılan ameliyat sırasında içeriyi görüntülemek için de bu yönteme başvurulur.

Yemek borusu kalp arkasında bulunduğu için kalbin transözofageal ekokardiyografi ile görüntülenmesi kolaydır. TEE ile incelenebilen kalp kısımları şunlardır:

• Kalbin üst odacığı olan sol atriyum
• Sol atriyumda bulunan sol atriyal apendiks
• Sol kulakçık ile sağ kulakçık arasında bulunan duvar interatrial septum
• Aortun göğüsten geçe kısmı torasik aort

TEE uygulanırken çeşitli ekokardiyografi çeşitlerinden yararlanılabilir. Bunlardan en basiti M modu ekokardiyografidir. Kalp yapılarının görüntüden daha gerçekçi incelenmesi için bu ekokardiyografiye başvurulur. Aynı zamanda kalbin kendi boyutu ve kalp duvarı kalınlığı gibi durumlarda ölçülebilir. Kalbin odacıkları ve kapakçıkları içerisinden geçen kan akışı için ise doppler ekokardiyografi tercih edilir. Bu sayede kan miktarı ölçülür ve duvarlarda ya da kapakçıkta sorun olup olmadığı gözlenebilir. Gelişmiş bir doppler ekokardiyografi çeşidi ise renkli dopplerdir. Renkli doppler ile kan akışının yönü belirlenir ve yorumlamayı kolaylaştırır. Kan akışı dışında kalp yapılarının hareketini gerçek zamanlı olarak 2 boyutlu ekokardiyografi ile görüntülemek mümkündür.  Bu sayede kalp yapıları kolaylıkla görüntülenmiş olur. 2 boyutlu dışında 3 boyutlu ekokardiyografi de mevcuttur. Daha ayrıntılı şekilde kalp yapıları görüntülenmiş olur.

TEE Tehlikeli Midir?

TEE tehlikeli değildir fakat bazı riskleri vardır. Bu riskler ağızdan yemek borusuna ilerleyen çubuk nedeniyle oluşur. Test sonrası bu nedenle boğaz ağrıları yaşanabilir fakat bu durum geçicidir. Bazı kişilerde ise geçici yemek borusu kanamasına da neden olabilir. Bunun dışında solunum problemleri, kalp ritim sorunları ya da kanama gibi sorunlar nasiren yaşanabilir.

Transözofageal Ekokardiyografi (TEE) Hangi Hastalıklarda Uygulanılır?

Birçok nedenden dolayı transözofageal ekokardiyografi yapılabilir. Bir transtorasik ekokardiyografi (TTE) olan, ancak kalbin daha iyi veya daha ayrıntılı bir şekilde görüntülenmesine ihtiyaç varsa ya da bir ameliyat veya prosedür geçirilirse ihtiyaç duyulabilir.

Transözofageal ekokardiyografi, kalbin yapısının ve işlevinin ayrıntılı bir görünümünü gösterir. Atriyal fibrilasyonu olan kişilerde kulakçıklarında (üst kalp odaları) pıhtılaşma riski daha yüksektir. Kanserli ve kanserli olmayan kardiyak tümörler, mitral kapak hastalığı da dahil olmak üzere kalp kapağı hastalığı, enfektif endokardit ve kalp dokusu veya kapakçıklardaki diğer enfeksiyonlar, kalbi kaplayan keseyi etkileyen perikardiyal hastalıklar dahil durumların incelenmesinde etkilidir.

TEE, yaşamı tehdit eden tıbbi durumların araştırılmasına yardımcı olabilir. Bazı kritik durumlarda, doktor önce TTE’yi kullanmadan TEE’yi kullanır. Bu, net bir neden olmaksızın hemodinamik dengesizlik (kan basıncı ve kan akışıyla ilgili sorunlar), hipotansiyon (düşük tansiyon), hipoksi (düşük oksijen) gibi durumlarda uygulanır. Aynı zamanda doktorlar aritmileri tedavi eden belirli prosedürlerden önce kan pıhtılarını kontrol etmek için TEE’yi kullanır. Trans özofageal ekokardiyografi kullanılan hastalıklar şunlardır:

• Ateroskleroz:  Kan yağlarına ya da diğer partiküllere  bağlı olarak arterlerin tıkanması.
• Kardiyomiyopati: Kalp kasının kalınlaşması ya da zayıflaması nedeniyle kalp genişlemesi.
• Doğuştan kalp hastalığı: Doğuştan gelen kalp kusurlarının incelenmesi için TEE kullanılabilir.
• Kalp yetmezliği: Kalp kasının zayıflaması nedeniyle kanın verimli pompalayamaması ve vücutta sıvı birikmesi.
• Anevrizma: Kalp kası ya da aortun zayıflaması ve şişmesi.
• Kalp kapağı hastalıkları: Kalp içinde kan akışını engelleyebilecek ya da kanın kalbe geri akmasına neden olabilecek kalp kapağı hasarları.
• Kalp tümörü: Kalp dış yüzeyinde ya da kısımlarında oluşan tümörler.
• Perikardit: Kalbi çevreleyen kesede gerçekleşen iltihaplanma.
• Enfektif endokardit: Kalp kapakçığında meydana gelen enfeksiyonlar.
• Aort diseksiyonu: Aort duvarı yırtığı.

TEE Nasıl Yapılır?

TEE öncesi kişinin gastrit, yutma sorunları, mide kanseri, uyku apnesi, GÖRH (gastroözofageal reflü), yemek borusu kanseri gibi hastalıkları bulunuyorsa doktora bilgi verilmesi gerekir. TEE için kişi hastanede sedatif bir ilaç alır. Bu ilaç sonrası işlemler 30-60 dk kadar sürebilir. Kişinin göğsüne metal diskler yerleştirilir. Elektrot adı verilen bu diskler EKG makinesine kablolar ile bağlanır. Ses dalgası yayması için doktor tarafından ince bir tüp ağızdan aşağıya yönlendirilir. Bu sondanın ucuna ses dalgaları yönlendirilir ve geriye dönen yankılar cihaz tarafından toplanır. Toplanan yankılar ekranda resim şeklinde oluşur. Elde edilen resmin bir kopyası alınır ve kalp görüntülenmiş olur. TEE uygulama aşamaları şu şekildedir:

• Kişiye hastane önlüğü giydirilir.
• Kişinin göğsüne elektrotlar yerleştirilir.
• Parmağa bir nabız oksimetresi yerleştirilir ve oksijen seviyesi kontrol edilir.
• Damar yolu ile sakinleştirici verilir. Aynı zamanda bir lokal anestezik madde enjekte edilir ya da boğaza sıkılır.
• Bazı durumlarda oksijen için buruna nazal tüp yerleştirilir.
• Muayene sırasında sol tarafa yatılması istenir.
• Ağız yolu ile endoskop yerleştirilir. Bu tüp kişi tarafından yutularak yemek borusuna ilerletilir.
• Görüntüleme sonrası tüp tekrar çıkarılır.

Hasta İşlemde Uyutulur Mu?

İşlem öncesinde kişinin boğazını uyuşturmak için anestezik bir madde verilir. Çünkü ağızdan uzatılan boru kişiyi rahatsız edebilir. Genellikle, bir TEE sadece lokal anestezi ve orta derecede sedasyon gerektirir. Ayrıca kişinin rahatlamasına yardımcı olmak için IV (damar içi) yol ile ilaç vereceklerdir. Çoğu insan genel anesteziye (derin uyku) ihtiyaç duymaz. Orta derecede sedasyon kişiyi uykulu hale getirmeli ve önemli bir rahatsızlık duymadan prosedürü tolere etmesine izin vermelidir. Personel rahatsızlık belirtilerini sürekli olarak izler ve kişinin daha fazla sedasyona ihtiyacı olup olmadığına karar verir.

İşlem Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Görüntüleme sonrası kişinin kalp atış hızı ve kan basıncı normale dönene kadar hastanede dinlenmesi istenebilir. Kişinin refleksleri geri geldiğinde taburcu olmasına izin verilir. İşlem sonrası boğazda hafif bir uyuşma hissi yaşanabilir. Uyuşma hissi geçene kadar bir şey tüketilmemelidir. Testten bir süre sonraya kadar yutkunma problemlerinin yaşanması de normaldir. Bu durumlar birkaç saat içerisinde normale döner. İşlem sonrası dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

• Boğaz uyuşukluğu geçene kadar besin ve sıvı tüketilmemelidir.
• 24 saat boyunca alkol alınmamalı ve araç kullanılmamalıdır.
• 1-2 gün boyunca bol su içilmelidir.
• Doktor tarafından reçete edilen antibiyotikler ve ilaçlar kullanılmalıdır.
• 24 saat boyunca sigara kullanılmamalıdır.

Eğer aşağıda bulunan durumlar yaşanıyorsa en kısa sürede bir sağlık kurumuna başvurulmalıdır:

• Nefes darlığı
• Yorgunluk
• Baş dönmesi
• Bilinç kaybı
• Ciltte renk değişikliği

Eğer kalp ve bölümlerinin incelenmesi için bir yöntem olarak TEE kullanılacaksa uzman bir kadro ile hareket edilmesi önemlidir. Kişinin kalp problemleri bulunuyorsa mutlaka alanında uzman bir sağlık kurumuna başvurması gerekir. Sağlık kurumundaki doktorlar tarafından TEE uygulanabileceği konusunda karar verilir. Aynı zamanda eğer TEE prosedürü uygulandıysa doktor tarafından verilen tavsiyelere uyulması ve reçete edilen ilaçların kullanılması önemlidir. Acil ve beklenmeyen bir durum geliştiğinde mutlaka bir sağlık kurumu ile iletişime geçilmelidir.