Bilgisayarlı Koroner Anjiyo

Kalp damarlarının yeni nesil Bilgisayarlı Tomografi cihazları ile ağrısız ve 10-12 saniye gibi çok kısa bir sürede gösterilmesidir. Bugün 40 ve 64 dedektörlü BT cihazları yüksek kalitede görüntüler elde edilebilmektedir. Her hastadan yaklaşık 300-500 kesit elde edilmekte olup veriler kesitten çok hacim bilgisi taşımaktadır. Bilgi teknolojisindeki ilerlemeler, bilgisayar destekli tanı programları, gelişmiş ve hızlı bilgisayarlarla, elde edilen veriler; yüksek hız ve doğrulukta işlenmekte ve bildiğimiz kasık atar damarından girilerek yapılan kateter anjiografiye neredeyse eşdeğer olabilecek tanısal görüntüler elde edilebilmektedir. Altın standart olarak kabul edilen ve kasık atar damarından girilerek yapılan kateter anjiyografi ile yapılan karşılaştırmalı çalışmalarda koroner darlıkların doğruluk oranları, duyarlılık ve özgüllük değerleri 40-64 dedektörlü cihazlarda % 90-100 arasındadır. Özelllikle negatif doğruluk değeri olarak bilinen ve BT anjiyografide normal olarak değerlendirilen koroner arterlerin; normal olması birçok karşılaştırmalı çalışmada %100 olarak bulunmuştur.

BT koroner anjiyografinin uygulanabileceği durumlar:

• Kalp damarlarında darlık oluşturan aterosklerotik plakların tespiti ve darlık derecelerinin değerlendirilmesi,
• Kalsiyum skorlama yapılması,
• Şikayeti olmayan ancak risk altındaki hastaların kontrolü,
• By-pass ameliyatları sırasında kullanılan damarların, balon ile açılan veya stent takılan damarların kontrolü,
• Koroner arter anatomisinin incelenmesi ile anormalliklerin ve normal olarak kabul edilen anatomik değişkenliklerin gösterilmesi,
• Kateter anjiyografi için yüksek risk taşıyan hastalarda koroner arterlerinin değerlendirilmesi,
• Kateter anjiyografide kesin bir karar verilemeyen ya da başarısız olunan durumlarda tamamlayıcı bilgilerin elde edilmesi.

BT koroner anjiyografi, kateter anjiyografinin yetersiz kaldığı veya riskli olduğu durumlarda ve yukarıda belirtilen durumlarda öncelikle tercih edilmesi gereken ve yakın zaman içinde tanısal amaçla kateter anjiyografi yapılmasına gerek bırakmayacağı düşünülen ileri bir görüntüleme yöntemidir. Son bir yıldır BT koroner anjiyografi, by-pass sırasında kullanılan damarların ve stentlerin açıklığının değerlendirilmesinde altın standart olarak kabul edilmeye başlanmıştır. Bu inceleme tekniği; Avrupa ve Amerikadaki Kardiyoloji ve Radyoloji Dernek ve Toplulukları tarafından kabul edilmiş olup bu ülkelerde sigorta şirketleri tarafından ödenmektedir. Özellikle hafif ve orta risk grubunda olup, şikayetleri bulunan hastalar, doğuştan gelen damar anormallikleri, darlıkları ve plakları değerlendirilebilmektedir.

Teknik açıdan bakıldığında, BT koroner anjiyografi, hasta uyanıkken ve 10-12 saniye süreyle nefesini tutarken yapılır. Kol ya da ellerdeki toplar damarlar (ven) yoluyla verilen iyotlu kontrast madde ile görüntüler elde edilir. İşlemin kısa bir hazırlık dönemi vardır. Bu dönem içinde hastaya işlemin nasıl yapılacağı ve olası riskleri ile risklere karşı alınacak önlemler hakkında bilgi verilir. İşlem öncesi kısa bir hazırlık sonrası çekim yapılabilmekte ve çekim sonrası hastalar hemen birkaç dakika içinde normal hayatlarına dönebilmektedirler. BT anjiyografi, Radyoloji Bölümü ekipleri tarafından uygulanmakta; elde edilen veriler çeşitli bilgisayar programları ile işlenip 3-boyutlu olanlar dahil olmak üzere değişik görüntülere dönüştürüldükten sonra Radyoloji Uzmanları tarafından değerlendirilmekte ve sonra gereken tıbbi ve girişimsel tedaviler Kardiyoloji ve Kalp Damar Cerrahisi Uzmanları tarafından kararlaştırılmaktadır.

BT koroner anjiyografi, erken tanı ile kalp krizi geçirmeden tedavi imkanı verir. Yöntemin yaygınlaşması ve geliştirilmesi ile pek çok sessiz seyreden koroner arter hastasına erken tanı ve tedavi imkanı verilebilecektir. Koroner BT anjiyografi ile koroner arterlerin yalnızca lümeni (kanın içinde bulunduğu kanal) değil damar duvar yapısı, plak özellikleri, kalbin, kalp ve akciğerlerin ana atar damarlarının anatomisi ve yapısal bozuklukları incelenebilmekte ve ayrıca fonksiyonel çalışmalar (kalbin çalışması ve yaptığı iş ile ilgili), neredeyse gerçek zamanlı sine (hareketli) görüntülerle kalp boşluklarının normal çalışma sırasındaki hareketleri ve kalp kapak işlevleri değerlendirilebilmektedir.

Günümüzde rutin kullanıma girmemekle birlikte 256 dedektörlü cihazlarla yapılan çalışmalar yayınlanmaktadır. Yakın gelecekte dedektör sayısı kavramı ortadan kalkarak flat panel sistemleri (sayı ötesi düzlem biçimli yüksek çözünürlüklü dedektörler) ile çok daha yüksek uzaysal ve zamansal çözünürlüğe sahip görüntüler elde edilebilecek ve tanısal amaçla yapılan katater anjiografi işlemleri, yerini bu baş döndürücü teknolojiye bırakacaktır.