Psikoloji Nedir? Psikolojik Hastalıklar Nelerdir?
Psikoloji; beyin fonksiyonu ve davranış arasındaki ilişkiyi inceleyen birçok türü olan bilim dalıdır. Duygu, düşünce davranış değişiklikleri sonucunda farklı psikolojik hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Bu bozukluklar kişinin aşırı üzgün, sinirli, yorgun ve uykulu olmasına neden olabilir. Psikolojik rahatsızlıklarda bazen gerçek ve hayali ayırt etmede zorluk yaşanabilir. Bu durum kişinin günlük hayattaki işlerini aksatır ve sosyal çevreden uzaklaşmasına neden olabilir. Psikolojik rahatsızlıklar kişinin yaşam kalitesinde önemli bir düşüşe neden olmasından dolayı tedavi edilmesi gerekir. Psikoterapi, ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi tedavi yöntemleri mevcuttur.
Psikoloji Nedir?
Psikoloji; beyin ve davranış arasında ilişkiyi kuran zihinsel durumları ve süreçleri inceleyen bilimsel bir disiplindir. İnsanların davranışlarını,kişiliğini, gelişimini, düşüncelerini ve duygularını etkileyen sosyal çevre, biyolojik etmenler ve çevresel faktörler üzerinde çalışır. Psikolojik kavramları ve ilkeleri iyi değerlendirmek bu faktörlerin değerlendirilmesinde önemli bir rol oynar.
Psikoloji Türleri Nelerdir?
Psikolojinin konusu geniş ve çeşitlilik göstermesine bağlı birçok psikoloji türü ortaya çıkmıştır. Psikoloji türleri şunlardır:
- Anormal psikoloji: Psikolojik bozukluklara bağlı anormal davranışların teşhis ve tedavisi ile ilgilenir.
- Sağlık psikolojisi: Zihinsel ve fiziksel sağlığı iyileştirmek için çalışmalar yürütür.
- Biyolojik psikoloji: Sinir bilimiyle psikolojisi birleştirerek biyolojik süreçlerin zihin ve davranışlar üzerindeki etkilerini inceler.
- Gelişim psikoloji: İnsanların yaşam boyu büyüme ve gelişimi ile ilgilenir.
- Klinik psikoloji: Psikolojik bozuklukların tanısı ve tedavisi üzerinde çalışır.
- Bilişsel psikoloji: Düşünce ile ilgili durumları ve süreçleri inceler.
- Karşılaştırılmalı psikoloji: Hayvan davranışları ile ilgili çalışmalar yapar.
- Adli psikoloji: Hukuk alanında psikolojik araştırma ve ilkelerin kullanımını inceleyen psikoloji türüdür.
- Kişilik psikolojisi: Bireylerin kendilerine özgü davranış ve düşüncelerini anlamaya çalışır.
- Sosyal psikoloji: Grup veya topluluk davranışları bireylerin tutum ve davranışını nasıl etkilediğiyle ilgilenir.
- Endüstriyel-örgütsel psikoloji: İş performansının artırılmasında psikolojik araştırma ve teknikleri kullanılmasıyla ilgilenir.
Psikolojik Hastalıklar Nelerdir?
Psikolojik hastalıklar; zihinsel hastalıklar ve psikiyatrik hastalıklar olarak da adlandırılmaktadır. Kişinin duygularını, davranışlarını, düşüncelerini etkileyen hastalık grubudur. Yaygın olarak görülen psikolojik bozukluklar şunlardır:
- Anksiyete bozuklukları: Aşırı ve sürekli korku, endişe, kaygı ve bunlara bağlı davranış bozukluğu ile karakterizedir. Aşırı endişe ve korku; günlük yaşamdaki olaylara, hayvanlara ve durumlara karşı hissedilebilir. Özellikle gelecek kaygısı psikolojik etkisi olarak anksiyeteye neden olabilir. Bununla beraber kişi bir nesneye veya kişiye bağlılık hissetmesinden dolayı da aşırı kaygılı olabilir. Ayrıca kişinin sürekli kaygı ve korku hissetmesi panik ataklara neden olabilir.
- Depresif bozukluklar: Depresif bozukluklar zamana ve nedene bağlı olarak bir çok çeşidi mevcuttur. Bunların ortak noktası ise kişinin günlük yaşamını etkileyecek düzeyde sinirli ve üzgün hissetme, aktivitelere ilginin azalması, intihar düşüncesi, psikolojik boşlukta olması ve yorgunluk gibi durumlar ile karakterizedir.
- Nörogelişimsel bozukluklar: Genellikle çocukluk, bebeklik ve ergenlik dönemlerinde psikolojik uyumda bozukluk olarak gözlemlenir. Nörogelişimsel bozukluklar konuşma, algılama, öğrenme, anlama ve sosyal beceriler gibi farklı yeteneklerde gerilik veya bozuklukla karakterize hastalıklardır. Yaygın olarak gözlemlenen zihinsel gerilik, gelişme geriliği, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve otizm spektrum bozukluğudur.
- Bipolar bozukluğu: Bipolar bozukluk; kişinin ruh halinin ve aktivitesindeki değişiklikler ile karakterize psikolojik gerilimle ilişkili bir bozukluktur. Kişi sürekli olarak enerjik ruh hali (mani) ve sinirli, üzüntülü, yorgun ve aktivitelere ilginin azalması gibi depresyon epizodları arasında gidip gelmektedir.
- Travma ve stres kaynaklı bozukluklar: Psikolojik şiddete maruziyet veya travmatik bir olay sonucunda ortaya çıkan bozukluklara denir. Travma ve stres kaynaklı bozuklukları ortaya çıkaran travmatik olaylar şu şekildedir:
- Kaza,
- Doğal afet,
- İşten kovulma,
- Boşanma,
- Cinsel şiddete maruz kalma,
- Ciddi yaralanma,
- Ölüm tehdidi,
- Hayal kırıklığı.
- Madde kullanımı ve bağımlılık bozuklukları: Kokain, alkol, esrar ve opiatlar gibi maddelerin kullanımına bağlı bozukluklardır.
- Obsesif-kompulsif bozukluğu: Obsesyon; sıkıntıya ve kaygıya yol açan ısrarcı, tekrarlayan düşünce ve dürtüler olarak adlandırılır. Kompulsiyon; bireyin kaygıyı azaltmak için yapması gerektiğinin psikolojik baskısı sonucunda tekrarlayıcı davranışlar ortaya çıkmasıdır. Her iki bozuklukta kişinin gün içerisinde saatlerini alarak günlük işlerine engel olmaktadır. Obsesyon ve kompulsiyon bozukluklarının bir arada görülmesi obsesif-kompulsif bozukluk olarak adlandırılır.
- Beslenme ve yeme bozuklukları: Vücut şekli ve ağırlığı ile ilgili takıntılı düşünceler sonucunda zihinsel ve fiziksel sağlığını etkileyen zararlı yeme davranışları ile karakterizedir. Anoreksiya nervoza, pika, bulimia nervoza, tıkanırcasına yeme ve ruminasyon bozukluğu gibi beslenme bozuklukları yaygın olarak görülür.
- Uyku ve uyanıklık bozuklukları: Uyku düzenini ve günlük yaşam işleyişinde bozukluğu neden olan psikolojik hastalıklardır.
- Yıkıcı, dürtü kontrolü ve davranış bozuklukları: Kişinin duygu ve davranışlarını kontrol edememesi sonucunda başkalarına veya topluma zarar vermeyi içeren davranış bozukluğudur.
- Dissosiyatif bozukluklar: Kimlik ve hafızayı içeren bilincin bazı kısımlarında kesintiyi içermektedir. Çoklu kişilik bozukluğu ve hafıza kaybı gibi bozukluklar örnek verilebilir.
- Somatik semptom bozukluğu: Kişiyi ciddi sıkıntıya sokan ve günlük yaşamını etkileyen fiziksel rahatsızlıklar yaşamasına rağmen tıbbi açıdan bir neden bulunmamasıdır. Kişi semptomları gerçekten yaşamasına rağmen semptomlar herhangi bir nedene dayandırılamaz.
- Kişilik bozukluğu: Sosyal yaşama ve ilişkilere ciddi zararlar verecek uyumsuz duygu, düşünce ve davranışlar ile karakterizedir. Çekingen, bağımlı, narsist ve paranoid kişilik bozukluğu gibi birçok türü vardır.
- Şizofreni spektrumu ve diğer psikotik bozukluklar: Düşünce, davranış ve duygularını etkileyen halüsinasyonlar ve anlaşılmaz kelimeler ile karakterize psikiyatrik durumları kapsar.
Psikolojik Hastalıkların Belirtileri Nelerdir?
Psikolojik belirtiler türüne göre çeşitlilik göstermektedir. Psikolojik hastalıklarda gözlemlenen semptomlar şunlardır:
- Sosyal ortamlardan kaçınmak,
- Olağandışı veya mantıksız düşünceler,
- Eğlence amaçlı madde kullanmak,
- Psikolojik olarak kilo verme,
- Aşırı uyuma ve uykusuzluk,
- Aşırı endişe ve korku,
- Gerçeği ayırt etmede güçlük,
- Öfke ve üzüntü,
- Öğrenme ve algılamada problemler,
- İntihar düşüncesi,
- Ruh halinde ani değişimler.
Psikolojik Hastalıkların Tanısı Nasıl Konulur?
Psikolog veya psikiyatrist semptomlar, düşünce ve davranışlar hakkında psikolojik testler uygulayarak bilgi edinir. Ayrıca hastanın endişelendiği olaylar, ruh hali ve düşünceleri üzerinde ayrıntılı konuşarak psikolojik kontrol sonucunda tanı konulabilir. Bununla beraber bazen tıbbi bir durum sonucunda da davranış bozukları ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle psikolojik hastalıklarının teşhisi fizik muayene, kan testleri ve nörolojik testleri içermektedir.
Psikolojik Hastalıkların Tedavisi Nasıl Yapılır?
Psikolojik hastalıkların tedavisi hastalığın şiddetine, günlük yaşamı etkileme boyutuna ve semptomların sıklığına göre değişmektedir. Ayrıca mevcut tedavi seçeneklerinin riskleri ve faydaları göz önüne alınarak tedavi planı hazırlanır. Tedavide temel olarak psikolojik destek benimsenir. Bu doğrultuda; psikoterapi, ilaç tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri ve beyin stimülasyonu şeklinde farklı tedavi yöntemleri uygulanır.
Psikoterapi
Konuşma terapisi olarak da adlandırılan psikoterapi hastanın kendisine ve başkalarına zarar verici davranışlarının farkına varması ve değiştirmesine yardımcı olmayı içeren tedavi yöntemidir. Psikoterapi çoğunlukla uzman bir ruh sağlığı uzmanı ile bire bir veya grup ortamında gerçekleştirilir. Bununla beraber kişi psikoterapi ile beraber ilaç tedavisi de alması tedavide başarıya ulaştırmaktadır. Psikoterapinin amaçları şunlardır:
- Psikolojik bozukluk nedeniyle ortaya çıkan semptomlardan kurtulmak.
- Kişinin günlük yaşamını sürdürmesi ve becerilerini geliştirmek.
- Yaşam kalitesini iyileştirmek.
İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi psikolojik bozuklukları iyileştirmede önemli bir rol oynar. Genellikle diğer tedavilerle birlikte uygulanır. Kişiye uygun, tedavide verimin yüksek olması ve daha az yan etkiyi yapan ilacı bulmak için birkaç ilaç denemesi yapılabilir.
Beyin Stimülasyon Terapisi
Psikoterapi ve ilaç tedavisine göre daha az ve ciddi psikolojik hastalıklarda uygulanan bir tedavi yöntemidir. Beyin stimülasyon tedavisinde beyindeki sinir hücrelerinin aktivitelerini sağlamak amacıyla elektrik akımı uygulanır.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Psikolojik sağlıkta genel sağlık ve yaşam tarzı çok etkilidir. Kişinin kendisine zaman ayırması fiziksel ve zihinsel sağlığını olumlu etkiler. Psikolojik sağlığı iyileştirmek için yapılabilecek yaşam tarzı değişiklikleri şu şekildedir:
- Düzenli egzersiz yapmak,
- Yeterli ve dengeli beslenme,
- Bol bol su içmek,
- Yeterli uykuyu almak,
- Meditasyon ve nefes egzersizi gibi rahatlatıcı aktiviteler yapmak,
- Hedefler ve öncelikler için bir program hazırlamak.
Amacımız
Kişinin içinde bulunduğu kültürü, sahip olduğu zihinsel, duygusal, biyolojik, sosyal ve davranışsal yapıyı zemin alarak yaşanılan rahatsızlığı, ruhsal yetersizliği-uyumsuzluğu anlamak, hafifletmek ve ruhsal dengenin ilerlemesini sağlamak için bilimsel ve profesyonel bilgi-becerilerimizi kullanmak amaçlarımızdandır. Bir insanı sevmek onun gerçeklerini anlamayı gerektirir.
Çalışmalarımız
Vakalar, psikiyatri departmanı ile işbirliği içinde takip edilmektedir. Depresyon, anksiyete (kaygı) bozuklukları, fobiler, obsesif kompulsif bozukluklar (OKB), travma bozuklukları (TSSB), ilişki problemleri, boşanma problemleri, boşanması sonrası depresyon, yas süreciyle ilgili depresyon, doğum sonrası depresyonu, iş yaşamı sorunları ve stres, kişilik bozuklukları, okul problemleri, sınav kaygısı ve korkular gibi vb. konularda hizmet vermeyi sürdürmekteyiz.
Psikoterapi Süreci
Tedavide danışan kişi ile terapist çeşitli sorunları belirlemek ve anlamak için, iyileşmeyi hedef alan bir işbirliği içinde düşünce, duygu ve davranışlar arasındaki ilişkiler konusunda çalışırlar. Bu yaklaşım genellikle “şimdi ve burada” üzerine, yani o anda güncel olarak kişide sıkıntı yaratan sorunlar üzerine odaklanır.
Psikoloji Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Bir insan psikolojik sorunu olduğunu nasıl anlar?
Kişinin iştah, ruh hali ve aktivitelerinde olumsuz yöndeki değişiklikler psikolojik bir sorunun işareti olabilir. Bu işaretler arasında; kişisel bakımında azalma, daha fazla sinirli veya üzgün hissetme, işte ve sosyal yaşam aktivitelerinde başarısızlıklar yer alabilir. Ayrıca konsantrasyon kaybı, aktivitelere ilginin azalması, iştahın azalması ve tuhaf davranışlar da bu işaretler arasında olabilir.
En değişik psikolojik hastalıklar nelerdir?
Kişilik bozuklukları ve bipolar bozukluklar en değişik psikolojik hastalıklardır. Kişilik bozuklukları kişide duygu ve davranışları aşırıya kaçarak yapmasına neden olan birçok farklı türü mevcuttur. Bipolar bozukluk ise kişinin ruh halindeki değişimin hızlı ve ani bir şekilde değişmektedir.
Psikolojik sorunu olan insan nasıl anlaşılır?
Bir kişinin psikolojik bir sorunun olup olmadığını anlamak kolay değildir. Kişi yakından tanınıyorsa ruh hali ve davranış değişikliklerinden anlaşılabilir.
Psikolojisi bozuk insanlarda neler görülür?
Psikolojisi bozuk olan insanlarda sıklıkla aşırı sinirli ve üzgün ruh hallerine ani geçişler gözlemlenir. Bununla beraber yorgunluk, iştahta azalma ve günlük aktivitelerini yapmada zorluk yaşayabilirler.
Psikolojik sorunlar vücudu nasıl etkiler?
Fiziksel ve zihinsel sağlık genel sağlığı aynı derecede etkilemektedir. Psikolojik rahatsızlıklar; kronik hastalıklara yakalanma olasılığını artırmaktadır. Depresyon, anksiyete ve stres başta sinir sistemi ve kardiyovasküler sistem olmak üzere birçok sistemi etkilemektedir.
Bir ağrının psikolojik olduğu nasıl anlaşılır?
Psikolojik ağrı somatik semptom bozukluğun bir parçası olarak ortaya çıkar. Bu durumlarda herhangi bir yaralanma veya hastalığa bağlı ortaya çıkmayan ağrılar psikolojik ağrı olarak kabul edilir.
18 yaş psikolojik sorunları nelerdir?
Endişe, depresyon, gelecek kaygısı, yeme bozuklukları ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu 18 yaş psikolojik sorunlarıdır.
Psikolojik test materyallerinin özellikleri nelerdir?
Psikolojik testler tanı koymada etkili olabilmesi için geçerli, tutarlı ve güvenilir sonuçlar ortaya koymalıdır.
