Kaygı Nasıl Ortaya Çıkar?
YKS (Yükseköğretim Kurumları Sınavı ) yaklaşıyor. Sınav denilince, hepimizin aklına kendi deneyimlerimiz geliyor. Sınav anında yaşadığımız heyecan, stres, kaygı ve gerginlik duyguları; özellikle bu sınav diğer sınavlardan daha büyük öneme sahip ise, hem öğrenciler hem de ebeveynler tarafından biraz daha yoğun hissedilebiliyor.
Sınav ile ilgili hepimizin duyduğu birçok telkin vardır. Bunlardan bazısı doğru olsa da bazıları sadece kaygı seviyemizi yükseltmekten başka bir işe yaramaz.
“Bilmediğin soru olursa geç, bildiğinden başla”
“Bilmediğin soru olursa boş bırak, aman kaydırmamaya yapmamaya dikkat et. Yoksa tüm sınav boşa gider.”
Sınava girecek olan öğrenciler ise genellikle, “sınavım nasıl geçecek, hayal ettiğim üniversitede istediğim bölümü kazanabilecek miyim, kazanamazsam ne yapacağım” gibi sorular ile kendilerine kaygı oluşturmaya başlar.
Normal düzeyde kaygı, performans yükselmesine yardımcı olabilir. Hatta yeterli kaygı olmazsa belki hiç birimiz ders bile çalışmazdık. Fakat sınava dair yaşanan yüksek kaygı ve katastrofik (felaketleştirme) senaryolar, sınavdaki başarı düzeyini düşürebilmektedir. Sınav kaygısı yaşayan öğrencilerin; sınav anında bildiği her şeyi unutacaklarına, hiçbir şey yapamayacaklarına ve her şeyi birbirine karıştıracaklarına dair olumsuz düşünceleri vardır. Sınav sonucuna dair de felaketleştirilmiş senaryolar kurarlar. Örnek verilmesi gerekirse;
“Sınavda başarısız olursam mahvolurum.”
“Sınavda düşük not alırsam herkes aptal olduğumu düşünecek.”
“Ailemin yüzüne nasıl bakarım.”
Kaygının Vücuda Etkileri Nelerdir?
Yoğun kaygı ve olumsuz duygu durum hali, bir süre sonra vücutta da fizyolojik belirtiler vermeye başlayacaktır. Bunlardan başlıcaları:
- Nefes almada güçlük
- Kalp çarpıntıları
- Mide-bağırsak sorunları
- İştahsızlık
- Uykusuzluk
Kaygı ile Nasıl Başa Çıkılır?
Bazı müdahaleler ile yoğun kaygı durumunu aza indirmek mümkündür.
- Yanlış inançlar ve düşüncelerle çalışılarak zihinde oluşturulan kuruntulardan uzaklaşmaya çalışılmalıdır.
- Yeni çalışma teknikleriyle doğru ve verimli çalışma düzeni oluşturulmalıdır.
- Gevşemeyi sağlayacak doğru nefes egzersizi ve gevşeme egzersizlerinin yapılmalıdır.
Sınav Kaygısında Anne Babaların Tutumu Nasıl Olmalı?
Sınav sürecinde, ailelere de çok iş düşmektedir. Anne ve babalar bilmelidirler ki, hepimiz zorlu ve yorucu sınavlardan geçtik. Öğrenci olduğumuz günleri unutmamalı ve empati kurmalıyız .
Bu nedenle;
- Sınavın önemi yüceltilirken, sonucunda yaşanabilecek başarısızlık, dünyanın sonu gibi yansıtılmamalı, farklı alternatifler düşünülmelidir.
- Sınav hedefleri belirlenirken, hedefler mutlaka yüksekten düşüğe doğru olmalıdır.
- Çocuğun performans grafiği iyi gözlemlenmelidir. Örneğin, sayısal alanda başarısız olan bir kişinin sayısal alandan bölüm kazanması için ısrar edilmemelidir. Yetenek, ilgi ve başarı alanlarına göre yönlendirme yapılmalıdır.
- En önemlisi baskıcı ve katı tutumlardan kaçınılmalıdır.
- Sınavda olan sonuç ne olursa olsun, çocuğun yanında olunacağı hissettirilmelidir.
- Akranlarıyla kıyaslanmaya girilmemelidir .Çünkü bu durum, sürekli kıyaslanma yapılan kişinin özgüveninin düşmesine ve yetersizlik duygusunun ortaya çıkmasına neden olacaktır. Yani, kıyaslanma, rekabeti değil başarısızlığı da beraberinde getirir.
Sınavdan Önce Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Sınavdan önce sınav yeri keşfedilmelidir. Kaç dakika da gidilebilir, trafik veya olası yaşanabilecek aksiliklere göre zamanlama yapılmalıdır.
Sınıfa geçildiğinde ön hazırlık yapılıp beklenmelidir. Beklerken nefes egzersizleri yapılabilir. ” 3 saniyede burundan nefes al, 6 saniyede ağızdan kısık kısık nefes ver” kuralı uygulanabilir.
Sınavdan 2 Gün Önce
- Beslenme düzenine dikkat edilmeli; özellikle yağlı, şekerli, tuzlu, asitli ve kafeinli gıdalardan uzak durulmalıdır.
- Aşırı sıvı tüketilmemelidir.
- Uyku saatinde değişiklikler yapmamalı, özellikle gece 01:00 – 04:00 arasındaki uykunun deliksiz alınmasına dikkat edilmeli, 7-8 saatten daha az ya da çok uyku uyunmamalıdır.
- Ders çalışmak, sınava iki gün kala bırakılmalıdır. Sadece cuma günü belli bilgi konularına tekrar göz gezdirilebilir. Cumartesi günü, derse tamamen ara vermelidir.
Sınavdan 1 Gün Önce
- Yoğun fiziksel egzersiz yapılmamalıdır. Bu durum sizi bitkin, yorgun, enerjisiz hissettirebilir. Onun yerine, açık alanda kısa bir yürüyüş yapılabilir.
- Aile ya da arkadaşlar ile sohbet ve dışarıda kısa süreli aktiviteler yapılabilir.
