Karaciğer Kanseri Nedir?

Karaciğerde bulunan kötü huylu tümörlerin varlığına karaciğer kanseri adı verilir. İlk evrelerinde belirti vermeyebilir. Bu yüzden ailenizde herhangi bir kanser hastalığına yakalanan varsa, bu konuda daha dikkatli olabilirsiniz. Teşhis edildiği anda tedaviye başlanması gerekilir.

Karaciğer Kanseri Nedir?

Karaciğer kanseri, kanser ölümleri arasında 3. sırada, dünyada görülme sayısına bakıldığında da ise 5. sırada yer alır. Hastalığı başladığı noktaya göre birincil ve ikincil olmak üzere iki türü vardır. İki türü bulunur. Bunlar; birincil ve ikincil olarak adlandırılır. Birincil türde kanser karaciğerde başlar. İkincil türde ise başka bir yerden karaciğere kanser yayılır. Karaciğerin vücut için yaptığı görevler çok önemlidir. Bunlar arasında, vücuttaki zehirli maddeleri uzaklaştırılması, metabolizmada rol oynaması gibi pek çok görev vardır. Kanser durumunda bu görevlerde aksamalar meydana gelir ve ciddi sağlık problemleri ortaya çıkar.

Karaciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir ?

Karaciğer kanserinin belirtileri evreden evreye değişebilir. Erken evrelerde herhangi bir belirti gözlenmeyebilir. Kanser ilerledikçe kişiden kişiye değişmekle birlikte şu semptomlar gözlenir:

• Karında şişlik,
• Sağ üst karın bölgesinde ağrı,
• Göğüs kafesinin alt ve sağ bölgesinde sert şişlik,
• Sarılık (ciltte veya gözlerin beyaz bölgesinde),
• Aşırı yorgunluk,
• İştah kaybı,
• Bilinen bir sebep olmaksızın kilo kaybı,
• Sağ kürek kemiğinin(göğüs kafesinin arkasındaki kemik) çevresinde veya sırtta ağrı,
• Vücutta kolayca morluk oluşması,
• Mide bulantısı ve kusma.

Karaciğer Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Karaciğer kanseri teşhisi için kullanılan pek çok yöntem vardır. Bu yöntemler şunlardan oluşur:

• Kan testleri: Karaciğer enzimlerinin ve proteinlerinin sağlıklı olup olmadığını gösteren kan testleri yapılabilir.
• Ultrason: Yumuşak dokuların görüntüsünü sağlayan bir yöntemdir. Karaciğer tümörlerini gösterir.
• Pet-Ct: Bu özel bir röntgen türüdür. Karaciğerin ayrıntılı olarak görüntülerini alır ve tümörün boyutunun, konumunun tespit edilmesini sağlar.
• Bilgisayarlı tomografi: Özel röntgen ışını kullanarak ayrıntılı resimler oluşturur. Bu çekimler farklı açılardan yapılır ve birleştirilerek, kemik, iç organ ve damarların görüntüsü elde edilir.
• Anjiyogram: Karaciğerdeki damarların incelenmesine yardımcı olur. Herhangi bir tıkanıklık olup olmadığına bakılabilir.
• Biyopsi: Karaciğer dokusundan bir parça alınarak incelenmesine denir. Karaciğer kanseri teşhisini doğrulamak için güvenilir bir yoldur.

Karaciğer Kanseri Kaç Evreden Oluşur?

Karaciğer kanseri 4 evreden oluşur. Bu evreler var olan tümörün boyutuna, çevreye yayılıp yayılmadığına göre belirlenir.

Evre 1: Çok erken evre veya evre 0 olarak da adlandırılır. Bu evrede karaciğerde boyutu 2 cm’den küçük tek bir tümör vardır. Ayrıca kan testleri ve bilirubin düzeyleri normaldir.

Evre 2: Diğer isimleri erken evre veya evre A’dır. Boyutu 5 cm veya daha küçük olan tek bir tümör vardır ya da 3 cm’den küçük birden fazla tümör vardır. Ayrıca tümör damarlara yayılmış olabilir.

Evre 3: Orta aşama veya evre B olarak da bilinir. Bu evrede birden fazla tümör veya çapı 5 cm’den büyük tümör olabilir. Kanser lenf düğümlerine, ana damarlara veya başka bir organa yayılmış olabilir.

Evre 4: Karaciğer kanseri evre 4, ileri aşama ve evre C olarak geçer. Bu noktada kanser akciğerlere, kemiklere ve lenf düğümlerine yayılır.

Tüm bu evrelerin hangisinde teşhis koyulduğuna göre karaciğer kanserine yakalanmış bireyin yaşam süresi artıp azalabilir. Genel olarak hastalık süreci bireyler arası farklılık gösterebilir.

Karaciğer Kanserinde Evrelere Göre Tedavi Yöntemleri Nasıldır?

Karaciğer kanseri 2. evre veya 1. evrede, cerrahi işlemler ve karaciğer nakli yapılabilir. Eğer bireyin karaciğeri beklendiği gibi çalışıyorsa, bu evrelerde cerrahi işlemler iyi sonuç verebilir. Karaciğer nakli, tümörün fazla büyümediği veya yayılmadığı durumlarda daha iyi sonuçlar verir. Karaciğer naklinin en iyi sonuç verdiği kişiler, karaciğerleri tam olarak çalışmayanlardır. Yeni bir karaciğer bulmak zaman alabileceği için, uzman doktorunuz bu süre zarfında ablasyon veya embolizasyon gibi tedavilere de başvurabilir.

Cerrahi müdahale edilemeyen ve nakil olmayan karaciğer evresi 3. evre olarak geçer. Bu evrede tümör karaciğerin dışına, lenf düğümlerine yayılmıştır. Böyle bir durumda, doktorunuz başka tedavi yöntemlerini tavsiye eder. Bu tedaviler arasında kemoterapi, radyasyon tedavisi ve ablasyon vardır. Bu tedavilerin amacı, tümörü küçültmek ve cerrahi müdahalenin yapılabilmesini sağlamaktır.

Karaciğer kanseri son evre sırasında, tümör diğer bölgelere ve lenf düğümlerine yayılmıştır. Bu aşamada cerrahi müdahale mümkün değildir. Farklı ilaçlar önerilebilir. Eğer ilaçlar işe yaramazsa, uygun vakalarda radyasyon tedavisi(radyoterapi) yapılabilir.

Karaciğer Kanseri Hangi Yöntemlerle Tedavi Edilir?

Karaciğer kanseri tedavisi birçok yöntemle tedavi edilebilir. Kişinin hangi evrede olduğuna, genel sağlık durumuna ve karaciğerinin fonksiyonuna göre tedavilerin seyri farklılık gösterir.

• Ameliyat: İki tür ameliyat yapılabilir. Bunlardan birisi kısmi hepatektomi, diğeri ise karaciğer nakli. Kısmi hepatektomi, tümör ya da tümörü çevreleyen sağlıklı hücreler de dahil olmak üzere karaciğerin bir kısmının çıkarılmasına verilen isimdir. Bu yöntem karaciğerin fonksiyonunu yerine getirebildiği ve tümörün damarlara doğru büyümediği bireylerde iyi bir seçenektir. Karaciğer nakli ise, organın bir kısmının alınmasının mümkün olmadığı durumlarda kullanılır. Karaciğerin yerinden tamamen çıkarılması ve yenisiyle değiştirilmesi işlemidir. Kanserin tekrarlama olasılığı azalır.
• Ablasyon: Tümörleri cerrahi bir işlem olmadan yok etmeyi sağlar. Eğer bireyde birden fazla küçük tümör varsa veya ameliyat için uygun değilse ablasyon yöntemi kullanılabilir. Genellikle 3 cm veya daha küçük tümörlerde tercih edilir.
• Embolizasyon: Karaciğerden tümöre giden kan akışının kesilmesi demektir. Karaciğerde ana damar ve atar damar bulunur. Atar damar genellikle tümöre kan sağlar. Buradaki ilişkinin kesilmesi tümörü yavaş yavaş küçültür ve öldürür.
• Radyoterapi: Bu tedavide bir sağlık uzmanı tarafından, radyasyon kullanılarak kanser hücreleri öldürülmeye çalışılır. Bu yüksek enerjili radyasyonlar doğrudan tümöre yollanır. Herhangi bir ağrı veya invaziv işlem (deri delinmesi) olmaz. Eğer kanser diğer bölgelere yayıldıysa, ameliyat veya embolizasyon gibi tedavi yöntemleri bireyde uygulanamıyorsa, büyük tümörlerden kaynaklı ağrılar varsa kullanılan bir yöntemdir.
• İmmünoterapi: Vücudun kanserli hücreleri tanımasını ve onlara saldırmasını sağlayan bir yöntemdir. Damar yolundan verilen ilaç ile sağlanır. Bağışıklık sisteminde T hücreleri vardır ve bu hücreler vücuda zarar veren bir hücre bulursa, onu ortadan kaldırır. Ancak kanserli hücreler bazen tipik hücrelerle aynı proteinleri içerir. Bu yüzden T hücreleri onları bir tehdit olarak görmez. İmmünoterapi ile T hücrelerinin kanserli hücreleri tanıması sağlanır.
• Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için ilaç almaktır. Karaciğer kanserinde bu ilaçlar damar yolundan verilir buna kemoembolizasyon denir. Ameliyatla tedavi edilemeyen veya ablasyon gibi tedaviler yapılamayan kişilerde iyi bir tedavi yöntemi olabilir. Bazı yaygın yan etkileri bulunur. Bu etkiler, ishal, iştah kaybı, saç kaybı, mide bulantısı, kusma, enfeksiyon riskinin artması olarak sıralanabilir.

Karaciğer Kanseri Tedavisinde Kullanılan Cihazlar Nelerdir?

Karaciğer kanserinde kullanılan tedavi türüne göre birçok cihaz kullanılır. Radyoterapi, ablasyon, lineer hızlandırıcı cihaz(radyasyon tedavisinde) gibi isimler söylenebilir. Radyasyon tedavisi kanser hücrelerini yok etmenin iyi bir yoludur. Ancak bu tedavi yöntemi sağlıklı dokulara da zarar verir. MR-linac cihazı ile (Yeni teknoloji manyetik rezonans görüntüleme cihazı) tümör daha iyi hedef alınabilir ve bireye yan etkisi daha az olur. Cihaz, tümörü anlık olarak görmeyi sağlar ve yer değiştirdiğinde bunu saptamak daha kolay olur. Karaciğer kanserinin yanı sıra, göğüs veya karın içi ya da çevresindeki diğer kanser türlerinde de kullanılabilir. Bu kanser türlerine mesane, akciğer, prostat örnek olarak verilebilir.

Karaciğer Kanseri Tedavisinde Son Gelişmeler Nelerdir?

Yapılan son araştırmalara göre Boston’daki bilim adamları, karaciğer kanserine yeni bir ilaç sınıfı geliştirilmesini sağlayacak araştırma sonuçları elde etti. Hücreler üzerinde yapılan araştırmaların sonucunda, karaciğer kanseri hücrelerinde üretilen bir enzimin, antikanser ilaçlara dönüştürülebileceği ve bu şekilde kanserli hücrelerin öldürülebileceği bulundu. Bilim adamları bu enzimin hem karaciğer kanseri tedavisi hem de diğer kanser türlerinin tedavisinde yeni ilaçlar geliştirilmesinin önünün açıldığını belirtiyor. Bu gelişme karaciğer kanserinde yeni umut olabilir.

2020 yılında yapılan bir diğer araştırmaya göre, karaciğer kanserinin en yaygın türlerinden biri olan hepatoselüler karsinomun belirlenmesinde yardımcı olabilecek bir test geliştirildi. Bilim adamlarının bulduğu bu teste göre, bireyin belli virüslere daha önceden maruz kalıp kalmadığına bakılıyor. Örneğin hepatit B ve hepatit C virüsüne bakılır. Çünkü bunlar karaciğer kanserinin bir çeşidi olan hepatoselüler karsinoma yakalanma olasılığını arttırır.

Tedavi Sonrası Normal Yaşama Dönme Süreci Nasıldır?

Karaciğer kanseri tedaviniz tamamlanmış olsa bile doktor muayenelerini aksatmamanız önemlidir. Doktorunuz sağlığınızı yakından izlemek ister. Muayeneler sırasında yaşadığınız sorunları doktorunuza aktarabilirsiniz. Ayrıca gerekli testlerin tekrar yapılması istenebilir. Tüm bu testler kanserin tekrarlama durumu için çok önemlidir. Muayeneler dışında doktorunuzdan nelere dikkat etmeniz konusunda yazılı bir kağıt isteyebilirsiniz.

İyileşme sırasında iştahınız azalabilir. Doktorunuzun tavsiye ettiği bir beslenme biçimi ile beslenebilirsiniz. Eğer yine de yemek yemede sorunlarınız oluyorsa doktorunuzla konuşarak değişiklikler yaptırabilirsiniz. Tedavi sonrası stresli olabilirsiniz. Böyle durumlarda stresinizi yönetebilmek için egzersiz iyi bir yoldur. Karaciğer kanseri tedavisinden sonra karşılaşılan yorgunluk sizde de olabilir. Böyle durumlarda dinlenmeniz önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular