Hisar Intercontinental Hospital Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Orhan DALKILIÇ ile KOAH’ı tüm yönleriyle ele aldık.
KOAH hastalığı nedir? Kimlerde görülür?
Nefes borularını tutan, nefes darlığı, öksürük, balgam çıkarma ile seyreden kronik süregen bir akciğer solunum yolu hastalığıdır. Kronik bronşit ve amfizemden oluşur, Özellikle sigara içen kişilerde ve astım hastalığı gibi kronik akciğer hastalığı olanlarda görülür.
KOAH bir kış hastalığı mıdır?
Kış hastalığı değildir, ancak özellikle kış aylarında alevlenme gösterdiğinden kış hastalığı gibi algılanır. Bu nedenle kış ayına girmeden koruyucu amaçlı grip aşısı yaptırmayı öneririz.
KOAH hastalığı Eylül, Ekimde ne kadar risk oluşturan bir hastalık?
Bu aylar mevsim değişimi-sonbahardan kışa geçiş ayları olduğundan KOAH hastaları kendini korumakta, kışa adapte etmekte zorlanacağından kolay enfekte olup akut atak geçirebilirler. Ayrıca bu mevsimler grip öncesine denk geldiğinden salgın öncesi grip aşısı yaptırmak gerekir.
Özellikle sürekli nemli olan Akdeniz ikliminde KOAH daha büyük bir risk midir?
Kismi risk oluşturur, belli bir oranda ise zararı olmaz, ancak aşırı nemli ve rutubetli ortamlarda nefes darlığı, balgamda bollaşma, kalp ve diğer sistem etkilenmelerine bağlı solunumsal şikayetlerde artış yaşanabilir.
Evi rutubetli olanlar bu hastalığa daha fazla mı yakalanır? Rutubet emici cihazlar kullanılması mekanlarda KOAH riskini azaltıyor mu? Bu tür cihazların da sağlığa zararları olabilir mi?
Kişide eğer astmatik KOAH veya mantar alerjisi varsa KOAH belirtilerinde artış olabilir, ancak daha fazla KOAH’a yakalanabilirler denemez, bu tip olgularda rutubet emici cihazların faydası olabilir, KOAH belirtilerinde artış engellenebilir, sağlığa zararı olmaz.
Aşırı kuru ortamlar da hastalık sebebi değil mi? Bu tarz mekânlarda nemlendirici cihazlar da kullanılmalı değil mi?
Doğrudur, aşırı kuru hava-nefes yollarımızda sekresyonların atılmasını güçlendirip tıkanmalara, tahrişe bağlı aşırı öksürük ve bronkospazm (bronşlarda daralma/kasılma) oluşabilir. Ortama uygun nem verici cihazların faydası olabilir, gerekli temizlik durumuna dikkat edildikten sonra kullanılabilir.
KOAH hastalığının tedavisi mümkün mü? Nasıl bir tedavi yöntemi var?
Yüzde yüz tedavisi mümkün değildir, ancak en önemli nokta kontrol altında tutulması ve ilerlemesinin durdurulmasıdır. Şayet ilaçlar uzun süreli ve düzenli kullanılırsa yıllar içinde kaybedilmiş solunum fonksiyonları belli ölçüde geri dönebilir. Atak geçirilmemelidir, çünkü her atakta akciğer hasarının artma riski vardır.
KOAH’dan korunmak için nelere dikkat etmeli, koruyucu önlemler?
- Sigara içmeyin.
- İçilen ortamlardan uzak durun.
- Meslek seçiminde inhalasyon riskini gözetin.
- Enfeksiyon ve gripten uzak durun. Mutlaka grip aşınızı yaptırın. Hekiminizin önerisiyle zatürre aşısı da yaptırabilirsiniz.
- Bulunduğunuz ortamı düzenli olarak havalandırın.
- Bulunduğunuz ortam aşırı kuru havalı ise nemlendirin.
- Klimaları ve merkezi havalandırmaları ortama belli oranda nem verecek şekilde ayarlayın.
- Mümkünse yüzün.
- Kalp ve böbrek yetmezliğiniz yoksa bol sıvı tüketin.
- Bol meyve ve sebze tüketin.
KOAH’tan koruyan diyetler beslenme türlerinden bahseder misiniz? Neler yenmeli sebze meyve?
KOAH’tan koruyan özel bir diyet yoktur; ancak sağlıklı beslenmeyi bir yaşam tarzı haline getirmeniz gerekir. Bunun için;
- Meyve ve sebze ağırlıklı beslenin.
- Düşük kalorili besinler tercih edin.
- Belli ölçüde enerji ihtiyacınızı giderin.
- Aşırı kilo almaktan kaçının.
Çocuk ve yaşlılar daha çok etkileniyor değil mi, rutubet nem sadece KOAH değil kemikler içinde zararlı değil mi?
Çocuklarda görülmez, ama yaşlıların hastalığıdır diyebiliriz. Hastalık fark edildiğinde çoktan yerleşmiştir. Bu nedenle risk faktörü taşıyan kişiler 40-45 yaşlarına geldiklerinde mutlaka solunum testi yaptırmalıdır.
Sigara önemli bir hastalık hızlandırıcı değil mi, sporun önemi nedir?
Baş düşmanı ve ana nedeni sigaradır, belli ölçüde spor ve egzersizin faydası vardır.
