Tiroid Sintigrafisi Nedir?

Tiroid sintigrafisi, doktorun tiroid sağlığını ve işlevini kontrol etmek için kullandığı bir nükleer tıp görüntüleme testidir. Hipertiroidizm ve tiroid nodülleri dahil olmak üzere çeşitli rahatsızlıkların teşhis edilmesine ve izlenmesine yardımcı olabilir.  Radyoaktif maddenin tiroidde nasıl biriktiği özel bir kamera yardımıyla görüntülenerek, bezin çalışmasını ve olası anormallikleri saptamak mümkün olur. Testin sonuçlarına göre, hastaya ilaç tedavisi, cerrahi müdahale veya izlem önerilebilir. Sintigrafi işlemi genellikle ağrısızdır ve düşük dozda radyoaktivite kullanıldığı için güvenli kabul edilir ancak hamilelerde ve emziren annelerde genellikle önerilmez. Bu test, tiroid bezinin hem fonksiyonel hem de yapısal bozukluklarını belirleyerek doğru bir teşhis koyulmasını sağlayabilir.

Tiroid Sintigrafisi Hangi Hastalara Uygulanır?

Tiroid sintigrafisi, tiroid bezi ile ilgili birçok hastalığın teşhisinde ve takibinde önemli bir rol oynar. Tiroid sintigrafisinin önerilebileceği hasta gruplarından bazıları şunlardır:

• Tiroid nodülü olan hastalar: Tiroid sintigrafisi, tiroid bezinde nodül tespit edilen hastalarda sıkça uygulanır. Nodüllerin sıcak mı, soğuk mu olduğunu belirlemek amacıyla kullanılır çünkü sıcak nodüller genellikle iyi huyludur ve hormon üretir. Soğuk nodüller ise hormon üretmez ve kanser riski taşıyabilir, bu yüzden daha fazla inceleme gerektirir. Bu test, nodüllerin büyüklüğünü ve tiroid bezindeki diğer yapısal anormalliklerini de net bir şekilde gösterir.
• Guatr olan hastalar: Guatr, tiroid bezinin büyümesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur ve tiroid sintigrafisi guatrın nedenini belirlemek için kullanılır. Bu test, guatrın diffüz (genel bezin tamamının büyümesi) ya da nodüler (bez içinde nodüllerle birlikte büyüme) olup olmadığını gösterir. Ayrıca guatrın tiroid hormon üretimini nasıl etkilediğini değerlendirerek hipotiroidi veya hipertiroidi durumlarını netleştirir. Guatr tedavisinde cerrahi müdahale gerekip gerekmediği veya sorunun ilaç tedavisi ile kontrol altına alınıp alınamayacağı bu testin sonuçlarına göre planlanır.
• Hipertiroidi hastaları: Hipertiroidi, tiroid bezinin aşırı hormon üretmesi durumudur ve tiroid sintigrafisi bu hastalarda kullanılır. Radyoaktif madde ile yapılan bu görüntüleme, tiroidin hangi bölgelerinin aşırı aktif olduğunu gösterir. Graves hastalığı gibi hipertiroidinin neden olduğu durumlarda, bezin genel aktivitesi artmış olarak görülebilir. Testin sonuçları, tedavi planlaması için önemli ipuçları sağlar.
• Hipotiroidi şüphesi olan hastalar: Hipotiroidi, tiroid bezinin yeterince hormon üretemediği bir durumdur ve sintigrafi bu durumu incelemek için kullanılabilir. Genellikle tiroid bezinde yapısal bir sorun olup olmadığını belirlemek amacıyla bu test yapılır. Bezin belirli bölgelerinde düşük radyoaktif madde tutulumu hipotiroidinin altında yatan neden hakkında bilgi verebilir.
• Tiroid kanseri şüphesi olan hastalar: Tiroid sintigrafisi, tiroid kanseri şüphesi olan hastalarda nodüllerin soğuk olup olmadığını tespit etmek için uygulanır. Soğuk nodüller genellikle kanser riski taşır, bu yüzden tiroid kanseri taramasında önemli bir rol oynar. Eğer nodüller soğuksa doktor biyopsi yapmayı düşünebilir. Bu test, tiroid kanserinin yayılımını belirlemek ve tedavi sonrası takipte de kullanılabilir.
• Tiroid cerrahisi geçiren hastalar: Tiroid cerrahisi geçiren hastalarda sintigrafi, ameliyat sonrası tiroid dokusunun aktif olup olmadığını gösterir ve tekrar tümör gelişimi olup olmadığını anlamada yardımcı olur. Ayrıca tiroid dokusunun yayılma durumunu görmek amacıyla metastaz araştırmalarında da kullanılabilir. Cerrahi sonrası tedavi planlaması ve takibi için bu test önemlidir.

Tiroid Sintigrafisi Nasıl Çekilir?

Bu test sırasında, hastaya radyoaktif iyot izotopu enjekte edilir. Daha sonra, özel bir kamera tiroidin görüntüsünü bilgisayar ekranına yansıtır. Tiroid hormonu üretiminde iyot kullanıldığı için bu radyoaktif maddeler bez tarafından doğal olarak emilir ve bu sayede görüntüleme mümkün hale gelir. Tiroid sintigrafisi uygulama basamakları şunları içerebilir:

• Hazırlık aşaması: Hasta, belirtilen süre boyunca işlemden önce yemek yememesi ve belirli ilaçları almaması konusunda bilgilendirilir. Genellikle iyot içeren ilaçlar, yiyecekler veya kontrast maddelerden kaçınılması istenir. İyot seviyesi yüksek gıdalar tiroidin radyoaktif maddeyi yeterince tutmasını engelleyebilir. Hamilelik veya emzirme durumunda düşük düzeyde radyoaktivite kullanılmaktadır.
• Radyoaktif maddenin verilmesi: Hastaya radyoaktif madde çoğunlukla damardan enjeksiyon yoluyla verilir. Verilen madde tiroid bezi tarafından emilir ve bu emilim, radyoaktif maddenin tiroiddeki dağılımını incelemek için kullanılır. Radyoaktif maddenin tiroid bezine ulaşması ve yeterince toplanması için genellikle 20 dakika ile birkaç saat arasında beklenir.
• Görüntüleme aşaması: Radyoaktif madde tiroid bezine dağıldıktan sonra, hastanın boyun bölgesi özel bir gama kamera ile taranır. Bu kamera, tiroid bezindeki radyoaktif maddeyi algılayarak detaylı bir görüntü oluşturur. İşlem sırasında hastanın hareketsiz kalması istenir çünkü hareket etmek görüntü kalitesini etkileyebilir. Sintigrafi işlemi sırasında herhangi bir ağrı veya rahatsızlık hissedilmez, sadece kamera hastanın boyun bölgesine odaklanarak görüntüleri toplar.
• Sonuçların değerlendirilmesi: Görüntüler alındıktan sonra, tiroid bezindeki radyoaktif maddenin nasıl biriktiği incelenir. Tiroidin her iki lobunda da tutulum olup olmadığı, nodül veya yapısal anormalliklerin varlığı, hormon üretimi yapan bölgeler gibi detaylar bu aşamada değerlendirilir. Elde edilen bulgulara göre hastaya hipertiroidi, hipotiroidi, guatr veya nodül gibi tanılar konulabilir.

Tiroid Sintigrafisi Kaç Dakika Sürer?

Tiroid sintigrafisi, genellikle 30 dakika ile 1 saat arasında tamamlanan bir işlemdir. Radyoaktif maddenin vücuda verilmesiyle başlayan süreç, maddenin tiroid bezinde yeterince birikmesi için belirli bir bekleme süresi gerektirebilir. Bu bekleme süresi 20-30 dakika arasında değişebilir. Görüntüleme aşaması ise genellikle yaklaşık 15-30 dakika sürer ve hasta bu sırada hareketsiz kalmalıdır. İşlem tamamlandığında, hasta günlük aktivitelerine geri dönebilir ve herhangi bir özel önlem almasına gerek kalmaz.

Tiroid Sintigrafisi Hangi Durumlarda Gereklidir?

Tiroid sintigrafisi, tiroid bezinin yapısal ve fonksiyonel bozukluklarını incelemek için kullanılan özel bir görüntüleme yöntemidir. Bu test, çeşitli tiroid hastalıklarının tanı ve tedavi sürecinde önemli bilgiler sağlar. Tiroid sintigrafisinin kullanıldığı durumlardan bazıları şunlardır:

• Hipertiroidi (Tiroid hormonlarının aşırı üretimi): Hipertiroidi, tiroid bezinin fazla miktarda tiroid hormonu üretmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Tiroid sintigrafisi, bezin hangi bölgelerinin aşırı hormon ürettiğini ve tiroidin genel fonksiyonel durumunu belirlemek için kullanılır.
• Tiroid nodülleri: Tiroid nodülleri, tiroid bezinde oluşan küçük kitlelerdir ve bu nodüller sıcak (hormon üreten) ya da soğuk (hormon üretmeyen) olabilir. Tiroid sintigrafisi, bu nodüllerin fonksiyonel durumunu belirlemek için yapılır.
• Hipotiroidi (Tiroid hormonlarının yetersiz üretimi): Hipotiroidi, tiroid bezinin yeterli miktarda hormon üretememesi durumudur. Tiroid sintigrafisi, hipotiroidiye neden olan yapısal veya fonksiyonel bozuklukları belirlemek için kullanılabilir. Tiroid bezindeki hormon üretiminin yetersiz olduğu bölgeler ve bu duruma neden olan faktörler sintigrafi ile değerlendirilir.
• Guatr (Tiroid Bezinin Büyümesi): Guatr, tiroid bezinin anormal şekilde büyümesi durumudur ve bu büyümenin nedenini anlamak için tiroid sintigrafisi kullanılır. Sintigrafi, guatrın yaygın mı, nodüler mi olduğunu ve tiroid bezinin ne kadar hormon ürettiğini gösterir.
• Tiroid kanseri: Tiroid kanseri şüphesi olan hastalarda, tiroid sintigrafisi, kanserli olabilecek soğuk nodüllerin tespitinde kullanılır. Soğuk nodüller genellikle hormon üretmeyen ve kanser riski taşıyan nodüllerdir.

Tiroid Sintigrafisi Neden Tercih Edilir?

Tiroid sintigrafisi kanser tanı ve tedavisinde önemli avantajlar sunan bir görüntüleme yöntemidir. Tiroid sintigrafisinin avantajlarından bazıları şunlardır:

• Fonksiyonel bilgi sağlama: Tiroid sintigrafisi, tiroid bezinin hangi bölgelerinin fazla ya da az çalıştığını net bir şekilde gösterir. Sıcak nodüller (aktif hormon üreten) ve soğuk nodüller (hormon üretmeyen) arasında ayrım yaparak, doktorların hastalığın altında yatan fonksiyonel bozuklukları anlamalarına yardımcı olur.
• Nodüllerin değerlendirilmesi: Ultrason gibi diğer görüntüleme yöntemleri tiroid nodüllerinin boyutunu ve şeklini gösterebilirken, tiroid sintigrafisi bu nodüllerin işlevsel olup olmadığını ortaya koyar. Kanser riski taşıyan soğuk nodüller tespit edilerek ileri tetkikler için yönlendirilir. Böylece gereksiz biyopsilerin önüne geçilerek, daha hedefe yönelik tanı koyma imkânı sunar.
• Kanser takibi: Tiroid kanseri tanısı almış hastalarda, ameliyat sonrası kalan tiroid dokusunun ve olası metastazların (kanser yayılımı) takibi için kullanılır. Bu yöntemle vücutta radyoaktif madde tutan anormal bölgeler tespit edilerek, tedavi planlaması yapılabilir. Ayrıca, tedavi sonrası kanserin geri gelip gelmediğini izlemek için de önemli bir yöntemdir.
• Doğru tedavi planlaması: Tiroid sintigrafisi, tiroid hastalıklarının tedavi sürecinde doğru yol haritasını belirlemek için önemli bilgiler sunar. Hangi bölgelerin tedaviye yanıt verdiği ya da hangi alanlarda sorun olduğu saptanarak tedavi seçenekleri daha net bir şekilde planlanabilir. Bu, özellikle radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi müdahale gerekip gerekmediğinin belirlenmesinde kritik rol oynar.

Sık Sorulan Sorular

Tiroid sintigrafisi detaylı ve spesifik bir görüntüleme sağlar. Bu sayede, tiroid hastalıkların veya tiroid kanseri gibi durumların teşhisi, takibi ve tedavisi daha etkili bir şekilde yapılabilir. Tiroid rahatsızlığı belirtileri bulunan kişiler erken teşhis ve tedavi için hastanemizin endokrinoloji polikliniklerinden randevu alabilirsiniz.