Tiroid Kanseri Nedir?
Endokrin sistemin bir parçası olan tiroid bezi, vücut fonksiyonlarını düzenlemek için hormon üretiminden sorumludur. Bunlardan en önemlileri metabolizmanın düzgün çalışmasını sağlayan hormonlardır. Tiroid bezi, kelebeğe benzeyen şekliyle nefes borusunun önünde yer alır, ortalama 20-30 gram ağırlığındadır.
Tiroid kanseri ise tiroid bezindeki hücrelerin kontrolsüzce büyümesiyle ortaya çıkar. Anormal bir şekilde çoğalan hücreler, bulundukları bölgede kitle yani tümör oluşturur.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 2020 yılında tiroid kanserinin dünyada görülme sıklığı yüzde 3 olarak açıklanmıştır.
Tiroid Kanserinin Çeşitleri Nelerdir?
Tiroid kanseri, 4 ana gruba ayrılır.
Papiller Kanser
Tiroid kanserlerinin yüzde 80’i bu grupta yer alır. Bu kanser türü, genellikle boyundaki lenf düğümlerine yayılsa da gecikmeden doğru tanı konulup tedavi metodları eksiksiz uygulandığında yüzde 100’e yakın oranda tedavi edilebilir.
Foliküler Kanser
Tiroid kanserlerinin yüzde 5-10’luk kısmını oluşturur. Kan yoluyla yayılan tümör, kemiklere ve akciğer gibi organlara sıçramaya meyillidir. 50’li yaşlarda görülme sıklığı daha fazladır.
Medüller Kanser
Tiroid kanserlerinin ortalama yüzde 2’si medüllerdir. Bu Kanser türü, kandaki kalsitonin hormon düzeyini anormal seviyelere çıkardığı için teşhisi kolay olabilmektedir. Genellikle kalıtsal nedenlerle ortaya çıkar.
Anaplastik Kanser
En nadir görülen kanser türüdür. Hızlı bir yayılma potansiyeli vardır ve tedavide başarı şansı daha düşüktür.
Tiroid Kanseri Neden Olur?
Tiroid kanserinin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Fakat yapılan araştırmalara göre bazı risk faktörleri ön plana çıkmaktadır.
İyot eksikliği
İyot eksikliği, tiroid kanseri için en önemli risk faktörlerinden biridir.
Radyoaktif maddeler
Özellikle uranyum gibi radyoaktif maddelere maruz kalmak tiroid kanseri riskini artırmaktadır. Çernobil’deki nükleer santral kazasıyla beraber bu bölgede yaşayan kişilerde tiroid kanseri görülme sıklığı artmıştır.
Genetik
Geçmişte ailesinde tiroid kanseri olan kişiler risk grubundadır.
Cinsiyet
Yapılan araştırmalara göre kadınların tiroid kanseri olma ihtimalinin daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır.
Işın tedavisi
Çocukluk çağında baş ve boyun bölgesine ışın tedavisi olan kişiler risk grubundadır.
Tiroid Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Tiroid kanserlerinin birçoğunda hiçbir şikayet olmaz veya herhangi bir belirti vermez. Her ne kadar tiroid kanseri “tedavi edilebilir” kanserlerden olsa da tedavi edilmezlerse aynı diğer kanserler gibi yayılır ve olumsuz neticelere sebep olabilir. Hastanın hayat süresi kısalır ve konforunu olumsuz etkiler. Bu yüzden vücudunuzda yaşanan bazı değişiklikleri dikkate alıp doktor muayenesinden geçmenizde fayda vardır.
Bunlar:
- Boyunda ani şişlik ve büyümeler
- Boğazda sıkıntı hissi ve ağrı
- Nefes almada güçlük
- Ses kısılması
- Yutma güçlüğü
- Kilo artışı
- Sinirlilik
- Saçlarda zayıflık
- Cilt kuruluğu
Tiroid Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Tiroid kanseri erken teşhis edildiğinde başarı oranı oldukça yüksektir. Kanser tanısı koymak için birkaç yöntem vardır.
Kan Testi
Yukarıdaki şikayetler ile doktoruna başvuran hastaya önce fiziksel muayene yapılır, boynunda şişlik olup olmadığı kontrol edilir ve varsa diğer hastalıkları incelenir. Fiziksel muayenenin ardından hastaya kan testi yapılır. Kan testi ile tiroid bezinin normal bir şekilde çalışıp çalışmadığına bakılır.
Biyopsi
İnce iğne aspirasyon biyopsisi, tiroid kanseri tanısı koymada etkili bir yöntemdir. İnce bir iğne aracılığıyla cildinizden tiroid bezine girilir ve doku örneği alınır. Biyopsi sırasında iğneye yol göstermesi için ultrasondan yararlanılabilir. Biyopsi sonucu elde edilen örneğin patolojik incelemesi yapıldıktan sonra tiroid kanseri teşhisi koyulabilir.
Görüntüleme Testleri
Özellikle, tiroid kanserinin çevre dokulara yayılıp yayılmadığını anlamak için görüntüleme testleri tercih edilir. Bu işlemler arasında, ultrason incelemesi, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans(MR) görüntüleme ve pozitron emisyon tomografisi (PET) sayılabilir.
Genetik Test
Genellikle kalıtsal faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan Medüller tiroid kanseri teşhisi için, riski olan kişilerde genetik test uygulaması yapılabilir.
Tiroid Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Cerrahi Tedavi Seçenekleri
Teşhis konulduğunda ilk tercih edilecek tedavi yöntemi cerrahi müdahaledir. Ses değişikliği olan, daha önce tiroid ameliyatı geçiren veya başka boyun bölgesi ameliyatı geçirmiş olan hastalarda, ameliyat öncesinde hastanın ses telleri mutlaka değerlendirilir. Hipertiroidi hastalarının ise ameliyat öncesinde kan hormon düzeylerinin normal düzeylere geldiğinden emin olunmalıdır.
Tiroid kanserlerinde cerrahi tedavi seçenekleri aslında çok fazla değildir. En küçük cerrahi girişim kanserli nodülün olduğu taraftaki tiroid bezinin alınmasıdır. Genellikle tercih edilen tedavi ise tiroid bezinin tamamının veya tamamına yakınının çıkarıldığı ameliyat şeklidir. Kanserin tipine göre değişmek üzere ameliyat sonrasında yapılacak tedavilerle kanser tedavisi tamamlanır. Ancak hasta ömür boyunca takip edilir. Gelişen teknoloji ile birlikte yapılan minimal invaziv tekniklerle hastanın minimum dikiş iziyle ertesi gün evine dönmesi mümkün olabilmektedir.
Kanser olduğu ameliyat sonrasında anlaşılan ve tiroid bezinin bir kısmı çıkarılmadan bırakılmış olan hastalarda, kanserin boyutuna ve patolojik özelliklerine göre ikinci bir ameliyatla tiroid bezinin geriye kalan bölümü de tümüyle çıkarmak gerekebilir. Aksi halde daha sonra yapılacak tedavi eksik kalır ve etkili olamaz.
Bazı durumlarda ameliyat sırasında hızlı patolojik incelemeyle (frozen inceleme) hastada kanser olup olmadığı ortaya konulduktan sonra ameliyatın genişletilip, tiroid bezinin tamamının veya tamamına yakınının çıkarılması seçilecek en uygun yöntem olabilir. Kanser ameliyatlarında, tiroidin çevresindeki lenf düğümlerinde kuşkulu bir durum varsa bu lenf düğümleri de alınmalıdır.
Diğer Tedavi Seçenekleri
Ameliyat sonrası papiller ve foliküler kanserli hastalara radyoaktif iyot tedavisi (atom tedavisi) gerekebilir. Tedaviye hazırlık olarak hastalardan, bir süre önce tiroid ilacını bırakıp özel bir beslenme programı uygulamaları istenebilir. Bu tedavide hastalar, kurşunla kaplanmış hastane odalarında kanserin yayılma derecesine göre belli dozlarda radyoaktif iyoda maruz bırakılır. Böylece, vücudun başka yerinde var olan olası kanser hücrelerinin de yok edilmesi hedeflenir.
Tiroid ameliyatında sonra hastalar, ömür boyu ağızdan tiroid hormonu takviyesi alabilmektedir. Bununla, vücudun tiroid hormonu ihtiyacının karşılanması ve hastalığın tekrar etmesinin önlenmesi amaçlanmaktadır.
Öte yandan, nadir de olsa diğer tedavilere yanıt vermeyen hastalar için kemoterapi ya da radyoterapi uygulanabilmektedir.
Tiroid Kanseriyseniz Doktorunuza Sormanız Gereken Sorular
- Hangi tip tiroid kanseriyim?
- Kanser tiroid bezi dışına yayılmış mı?
- Bu kanser çeşidi için en uygun tedavi yöntemi hangisi?
- Tedavinin varsa riskleri ve yan etkileri neler?
- Tiroid hormonu takviyesi almam gerekecek mi?
- Ailem de tiroid kanseri için risk altında mı? Eğer öyleyse genetik test yaptırılması gerekiyor mu?
- Tedavi edildikten sonra yeniden tiroid kanseri olma ihtimalim var mı?
- Tedaviden sonra nasıl bir süreç beni bekliyor?
- Tedaviden sonra hangi komplikasyonları takip etmem gerekiyor?