Prizmatik Cam Tedavisi Nedir?

Prizmatik Cam Tedavisi Nedir?

Prizmatik cam tedavisi başta diplopi yani çift görme olmak üzere makula dejenerasyonu, nistagmus gibi bazı göz problemlerin tedavisinde kullanılan tedavi yöntemlerinden bir tanesidir. Diplopi göz veya sinir sistemi bozukluklarından kaynaklanan nadir görülmekle birlikte oldukça rahatsız edici bir göz sorunudur. Çift görmenin en önemli nedenlerinden bir tanesi görüntünün sarı nokta dışında farklı noktalarda oluşmasıdır.

Çift görme sorunu bulunan kişilerde prizmatik cam tedavisi sorunun çözümüne yardımcı olabilir. Göze gelen ışınların yönünü değiştirmeye yardımcı olan prizmatik camlar her iki gözün aynı noktada görüntü oluşturmasını sağlamaya yardımcı olur. “Prizmatik cam nedir?”, “Prizma hangi durumlarda kullanılır?” Bunlar gibi göz prizma tedavisi hakkında merak edilenler yazının devamında ele alınmıştır.

Prizma (Prizmatik Cam) Nedir?

Prizma, tepe noktasında kesişen iki yüzeyin oluşturduğu kırıcı bir ortamdır. Prizmaların pozisyonu tabanlarına göre adlandırılır. Prizmalar, ışığı tabanlarına doğru kırarlar ve görüntü prizmanın tepesine doğru yer değiştirir. Prizma tarafından oluşturulan görüntü düz ve sanaldır.

Prizmalar tanısal amaçla binoküler tek görmenin değerlendirilmesinde, kayma miktarının ölçülmesinde, retinal uyumluluğun değerlendirilmesinde ve simülasyon yapan hastanın belirlenmesinde kullanılır.Tedavi amacıyla kullanılan prizmalar, klasik cam prizmalar ya da frensel prizmalar şeklinde olabilir. Cam prizmaların gücü arttıkça kalınlığı, ağırlığı ve aberasyonları artar. Bu nedenle ancak 8Δ’ye kadar gözlük camına monte edilebilirler. Fresnel prizmalar, aynı kırma açısına sahip birbirine paralel küçük prizmaların oluşturduğu plastik bir membran şeklindedir. Gözlük camına kolayca yapıştırılabilirler.

Prizmaların tedavi amacıyla kulanım alanları şaşılıklar, çift görme (diplopi) ve anormal baş boyun pozisyonu varlığıdır. Özellikle sarı nokta hastalığına bağlı az gören hastalarda, farklı nedenlerle görme alanı hasarı olan hastalarda görüntünün sağlam alana kaydırılması için prizmalardan faydalanılabilir.

Çift görme olarak da bilinen diplopi bir nesnenin birden fazla olarak görülmesi ile karakterize olan bir görme problemidir. Çift görme sorunu bulunan kişilerde genellikle baş ağrısı, bulantı, baş dönmesi, gözü hareket ettirildiğinde ağrı, bulanık veya net olmayan görme gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Gözlüklerin veya kontakt lenslerin uyumsuz olması, katarakt, astigmatizma veya kuru göz sendromu gibi gözle ilgili sorunlar çift görmeyle neden olabilir. Ek olarak beyinde görme merkezinde bulunan sinirlerde ortaya çıkan sorunlar, beyin anevrizmaları veya inme gibi daha ciddi sağlık sorunları da çift görmeye yol açabilir. Bu nedenle çift görme sorunu bulunan kişilerin öncelikle alanında uzman bir doktora randevu alması ve gerekli kontrolleri yaptırması önemlidir.

Prizmatik cam çift görme sorunu bulunan kişilerin tedavisinde yaygın olarak kullanılan optik araçlardan bir tanesidir. Göze gelen ışığın doğru bir şekilde kırılmasına yardımcı olan prizmatik camlar gözlüklerde veya kontakt lenslerde kullanılabilir. Prizma camların en önemli özelliği ışığı bükme yeteneğidir. Prizmatik camlar iki göz arasındaki görüntü farkını gidermek için nesnenin görüntüsünü hafifçe kaydırarak her iki gözde aynı noktada odaklanmasını sağlar. Bu sayede beyindeki görme merkezi her iki görüntüyü birleştirerek tek bir net görüntü oluşur.

Prizma camlar çift görme sorununun seviyesine ve hastanın ihtiyaçlarına göre farklı prizma güçlerine sahip olabilir. Göz hastalıkları uzmanı kişinin çift görme derecesini değerlendirdikten sonra kişiye özel prizma cam derecesini belirler (1, 2).

Prizma Kullanımı Gerektiren Belirtiler Nelerdir?

Prizma çift görme (diplopi) sorununu için yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Prizma tedavisi özel olarak tasarlanmış prizmatik camların gözlükler veya kontakt lensler üzerine yerleştirildiği bir tedavi prosedürüdür. Peki, prizma tedavisine ihtiyaç olduğunu gösteren belirtiler nelerdir?, Kimlere prizmatik cam tedavisi uygulanır? Prizmatik cam kullanımı gerektiren başlıca sağlık sorunları ve ilişkili belirtiler şu şekilde sıralanabilir (2):

•       Çift görme (diplopi): Diplopi nesneleri birden fazla görme ile karakterize olan bir problemidir. Çift görme sorunu yaşayan kişilerde prizma kullanımı sorunun çözümüne yardımcı olabilir.
•       Şaşılık: Şaşılık (Strabismus) kısaca her iki gözün koordineli hareket edememesi durumudur (3). Prizmatik lensler gözler arasındaki koordinasyon farkını düzeltmeye ve görüntüyü aynı noktada odaklamaya yardımcı olabilir.
•       Makula dejenerasyonu (sarı nokta hastalığı): Yaşa bağlı makula dejenerasyonu ( YBMD – AMD), yaşlanma sürecinde ortaya çıkan bir göz hastalığıdır. Retinanın merkezinde net görüş elde edilmesini sağlayan makula adı verilen bir yapı bulunur. Yaşla birlikte makulada doku kaybı olması veya bir hasaroluşması görme yetisinin zamanla azalmasına neden olur (4). Prizmatik camlar merkezi görme kaybına  azaltmada etkili olabilir.
•       Nistagmus: Nistagmus gözlerin hızlı ve kontrolsüz bir şekilde hareket ettiği bir görme problemidir. Göz hareketleri yana doğru (yatay nistagmus), yukarı ve aşağı doğru (dikey nistagmus) veya bir daire çizer gibi (dairesel nistagmus) olabilir. Hareketler genellikle yavaş ve hızlı olmak üzere değişir. Nistagmus sorunu bulunan kişiler göz hareketlerini yavaşlatmak ve daha net görebilmek için başlarını eğme veya çevirme ihtiyacı duyabilirler (5). Prizmatik camlar nistagmusun yol açtığı görme bozukluklarını azaltmak için yardımcı olabilir.
•       Göz tümörleri: Göz tümörleri göz hareketlerini olumsuz etkileyerek görme problemlerine neden olabilir. Prizmatik camlar göz tümörü bulunan kişilerde semptomları hafifletmeye ve daha net bir görüntü elde etmeye yardımcı olabilir.

Prizmatik lenslerin kullanımı hastalığın türüne, semptomlara ve göz doktorunun önerilerine bağlı olarak değişiklik gösterir. Göz sağlığı ile ilgili her türlü konuda öncelikle uzman bir göz hekimi ile iletişime geçmek ve tedavi planı oluşturmak önemlidir.

Prizma Cam İhtiyacı Tanısı Nasıl Konulur?

Prizma cam görme problemlerinin tedavisinde yaygın olarak kullanılan optik araçlardan bir tanesidir. Prizmalar özellikle diplopi (çift görme), şaşılık sarı nokta hastalığı, göz tümörleri, nistagmus gibi göz problemlerinin tedavisinde etkili sonuçlar verebilir. Peki, prizmatik cam ihtiyacı tanısı için neler yapılır? Prizma tanısı uzman bir göz hekimi tarafından yapılan detaylı bir değerlendirme ve göz muayenesi sonucunda konulabilir. Kullanılan başlıca tanı yöntemleri şu şekildedir:

•       Tıbbi öykü alınması: Prizma tanısı için göz doktoru öncelikle hastanın tıbbi geçmişi ve semptomları hakkında detaylı bir değerlendirme yapar. Bu aşamada hastada çift görme, şaşılık gibi görme problemleri olup olmadığını değerlendirir. Ek olarak diyabet gibi kronik sağlık sorunları görme sinirlerinde hasara neden olabileceğinden hastanın kronik bir rahatsızlığı olup olmadığı da dikkate alınır.
•       Göz muayenesi: Prizmatik cam ihtiyacından şüphelenilen durumlarda tedavi planını hazırlama için öncelikle ayrıntılı göz muayenesi yapılır. Muayene sırasında uzman göz doktoru tarafından hastanın göz hareketleri, gözlerin hizalanması, görme keskinliği gibi konularda detaylı inceleme yapılır. Ek olarak özel cihazlar yardımıyla gözün anatomik yapısı da incelenebilir.
•       Prizma Değerlendirmesi: Prizma ihtiyacının olduğu durumlarda Prizma deneme camlarıyla diyoptrisi – prizma kuvveti belirlenir. Prizma kuvveti  uygulanacak prizmaların optik gücünü ifade eder.

Prizma Cam Hangi Durumda Kullanılır?

Gözlük camları üzerine entegre edilerek oluşturulan prizma camlar çeşitli göz rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılan etkili optik araçlardandır. Prizma lensler çift görme (diplopi) sorununun yanı sıra şaşılık, yaşa bağlı makula dejenerasyonu, nistagmus ve göz tümörleri gibi diğer göz problemlerinin tedavisinde de kullanılmaktadır. Özellikle şaşılık sorunu bulunan kişilerde prizma lensler gözlerin aynı noktaya odaklanmasına yardımcı olabilir. Ek olarak yaşa bağlı veya travmatik sarı nokta hastalığı, nistagmus ve göz tümörleri gibi diğer göz rahatsızlıklarında ortaya çıkan çift görme ve görüntü bozukluklarında da prizma lensler kullanılabilir. Prizma lenslerin optik gücü ve özellikleri hastanın en iyi görüntüyü elde etmesini sağlamak amacıyla dikkatlice değerlendirilir. Siz de görme problemi yaşıyorsanız vakit kaybetmeden uzman bir göz hekiminden randevu almayı ve kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.

Prizma Taban Yönleri Nelerdir?

Prizmalar, ışığı tabanlarına doğru kırarlar ve görüntü prizmanın tepesine doğru yer değiştirir. Taban yönleri görüntünün istenilen yöne kaydırılmasını sağlar. Taban yönleri “Taban İçeri (Tİ)”, “Taban Dışarı (TD)”, “Taban Aşağı (TA)”, “Taban Yukarı (TY)” gibi farklı semboller veya harflerle ifade edillir. Prizma uygulaması için kullanılan başlıca taban yönleri şu şekildedir (6):

•       Taban Dışarda (TD) olarak adlandırılan taban yönü prizma camın görüntüyü içeri doğru kaydırdığı anlamına gelir. özellikle gözlerin içe kayması durumunda yaygın olarak kullanılır.
•       Taban İçerde (Tİ) taban yönü ise prizma lensin görüntüyü dışarı doğru kaydırdığı anlamına gelir. Gözün dışarı doğru kayması durumunda uygun düzeltme sağlar.
•       Taban Yukarda (TY) taban yönü prizma lensin görüntüyü aşağı doğru kaydırdığı anlamına gelir. Dikey (vertikal) kaymalarda kullanılır.
•       Taban Aşağıda (TA) taban yönü ise prizma lensin görüntüyü yukarı doğru kaydırdığı anlamına gelir. Dikey (vertikal) kaymalarda kullanılır semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir.

Prizma camlarda kullanılan taban yönleri doğru optik düzeltme sağlamak için önemlidir. Göz hekimi hastanın ihtiyaçlarına göre uygun taban yönünü belirler ve tedavi planını hazırlar.

Sıkça Sorulan Sorular

Prizmatik cam tedavisi bazı görme problemlerinin çözümünde etkili tedavi yöntemlerinden bir tanesidir. Prizmatik cam tedavisi hakkında sıklıkla merak edilen sorulardan bazıları aşağıda detaylandırılmıştır.

Siz de göz sağlığınız için düzenli kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.