Kemik İliği (Kök Hücre) Nakli Merkezi

Hizmetteki Farklarımız

Kemik İliği ve Hematopoetik Kök Hücre Nedir?

Kemik iliği, kemiğin içinde bulunan kan ve kök hücrelerin bulunduğu yerdir. Kök hücreler, ‘alyuvarlar, akyuvarlar ve trombositleri’ oluşturur.

Kemik İliği Nakli Nedir?

Bazı kötü veya iyi huylu kan, lenf bezi ve kemik iliği hastalıklarında hastalara yeterli ve iyileştirici dozda ilaçları verebilmemizi sağlar. Yüksek dozda ilaç verildiğinde hastada uzun süre kan hücreleri yapılamaz. Bu sırada hastalar kanama ve enfeksiyondan dolayı hayatlarını kaybedebilirler. Kemik iliği nakli bu süreyi kısaltarak hastaların iyileştirilmesini sağlar.

Kemik iliği naklinde kök hücreler nereden elde edilir?

• Kemik iliğinden,
• Kandan,
• Göbek kordonundan.

Üç tip kemik iliği nakli vardır:

Allojenik nakil: Hastanın doku grupları uygun kendi kardeşleri, aile bireylerinden veya akraba dışı uygun bireylerden kök hücrelerinin alınarak yapıldığı nakildir.

Otolog nakil: Hastanın kök hücrelerinin kendisinden alınıp kendisine geri verilmesi ile yapılan nakildir.

Sinjeneik nakil: Hastanın tek yumurta ikiz kardeşinden kök hücreleri alınarak yapılan nakildir.

Otolog Kemik İliği nakli Nasıl Yapılır?

Hastaya öncelikle hastalığını yok etmek için uygun tedavi verilir. Bundan sonraki aşamada hastalığın tekrarlamasını önlemek için bazı ilaçlar verilerek kök hücreleri toplanır ve dondurulur. Sonra hastaya hastalığının kalan hücrelerini yok etmek için yüksek dozda ilaç tedavisi verilir. Yüksek doz ilaç tedavisinin ardından saklanan sağlıklı kök hücreler hastaya geri transfer edilir.

Otolog naklin riskleri var mıdır?

Hastalar genellikle tedaviyi iyi tolere ederler. Hastanın kendisinden kök hücre alındığından tehlikeli olan problemler bu hasta grubunda çok az görülür. Yüksek dozda verilen ilaçlardan dolayı bulantı, kusma, ishal, saç dökülmesi gibi tedavinin ardından düzelebilen problemler görülebilir.

Allojenik Kemik İliği Nakli Nasıl Yapılır?

Hastaya öncelikle hastalığını yok etmek için uygun tedavi verilir. Hasta ile doku grupları uygun olan kardeş veya akraba dışı vericiden kök hücre toplanır. Bu sırada hastaya hastalığının kalan hücrelerini yok etmek için yüksek dozda ilaç tedavisi uygulanır. Sonra vericiden toplanan hücreler hastaya verilir. Kök hücreyi veren kardeş veya akraba dışı vericiler için hiçbir risk yoktur. Kan bankasında kan bağışlamaya benzer. Önerilen kök hücreler kısa sürede vücutta yerine konulduğu için herhangi bir hastalık veya bozukluk görülmez.

Allojenik naklin riskleri var mıdır?

Tamamen sağlıklı kök hücreler nakledildiği için hastalığın tekrarlama riski çok düşüktür. Kardeş ve doku grupları tam uyumlu olsa bile, bağışıklık sistemleri birbirine uyum sağlamayabilir. Vericinin bağışıklık hücreleri kök hücreyi alan kişinin organlarına tepki verebilir. Karaciğer, deri ve bağırsaklarında hastalığa neden olan ‘Graft Versus Host’ hastalığı görülebilir. Bu durum tedavi edilmelidir.

Kök hücreler nasıl toplanır?

Kemik iliğinden alınabilmekle birlikte günümüzde artık nadiren uygulanmaktadır. Halen koldaki damarlardan veya boyun bölgesindeki damara kateter takılarak ‘aferez’ cihazları ile kök hücreler toplanmaktadır. Hasta veya verici (Donör) uyutulmadan kök hücreleri toplanır.

Nakil öncesi hastalar ve kök hücre vericilerine hangi testler yapılır?

Hasta ve vericilere; kan, idrar, akciğer, kalp, karaciğer, sarılık, enfeksiyon tetkikleri yapılır. Bunların sonuçlarına göre karar verilir. Hastanın diş muayenesinde saptanan çürük gibi problemleri varsa tedavi edilir. Özellikle akciğer ve kalp hastalıkları yönünden araştırılır. Karaciğer ile ilgili sorunları çözülür. Hastanın psikolojik açıdan uygun olup olmadığına bakılır. Gerekli destek tedavileri uygulanır. Hasta kök hücre nakli hakkında bilgilendirilir. Hasta kendi rızası ile kabul ettikten sonra hastalığına ve durumuna göre tedavisine başlanır.

Kök hücreler nasıl toplanır?

Hasta veya donörlere kateter takılır. Kök hücreyi kemik iliğinden çıkarıp damarlarda dolaşmasına sağlayan kemoterapi veya onların hızlı artmasını sağlayan ilaçlar verilir. Uygun zamanda aferez cihazı denilen, onları tanıyıp ayırt eden cihazlarla kök hücreler hastadan veya vericiden toplanır.

Kemik iliği naklinde kök hücreler neden dondurulur?

Hasat edilen kemik iliği kök hücreleri hemen verilebilir veya ihtiyaç durumunda kullanılmak üzere dondurularak saklanır. Dondurma işlemi en az -80 °C’de yapılır. Hücre bu derecede saklandığı zaman tüm işlevleri sağlıklı kalacak şekilde yeteneğini kaybetmeden durmuş olarak korunur. Kök hücre eritildiği zaman hücrenin sistemi kaldığı yerden çalışmaya devam eder. Genelde -196 °C’de saklanır. Bu teknik kriyoprezervasyon olarak adlandırılır. Kök hücreler uzun yıllar boyunca bu teknik yardımıyla saklanabilir.

Periferik kan kök hücreleri nakil için nasıl elde edilir?

Halen dünyada en sık kullanılan kök hücre toplama yöntemidir. Vericinin dolaşan kanındaki kök hücreler aferez adı verilen yöntemle toplanır. Vericilerin kan bankalarından kan bağışlamasına benzeyen bir yöntemdir. Aferez ünitesinde verici veya hastanın kök hücreleri toplanır. Bu işlem kişiye göre 2-4 saat arasında gerçekleştirilir. Toplanan kök hücreler sayıldıktan sonra alıcıya verilene kadar dondurulur. Aferez nadiren geçici baygınlık, ürperme, dudaklarda uyuşma ve ellerde kramp gibi yan etkilere neden olabilir.

Kök hücreler hastaya nakledildikten sonra ne olur?

Kan dolaşımına girdikten sonra, kök hücreler akyuvarları, alyuvarları ve trombositleri yapmak üzere kemik iliğine yerleşir. Bunların kan üretmesi nakilden sonra 2-4 hafta içerisinde gerçekleşir. Bağışıklık sisteminin tam olarak iyileşmesi nakile göre değişir. Otolog nakil alıcılarının birkaç ay; allojenik nakil olan hastaların ise 1-2 yıl içerisinde iyileşme süreci tamamlanır.

Kemik iliği nakli hangi hastalarda uygulanır?

• Akut Myeloblastik Lösemi
• Akut Lenfoblastik Lösemi
• Non-Hodgkin Lenfoma
• Hodgkin Lenfoma
• Multiple Myeloma
• Myelodisplastik Sendrom
• Kronik Myelositik Lösemi
• Aplastik Anemi
• Paroksismal Noktural Hemoglabinüri
• Primer Amiloidozis
• Kalıtsal Hastalıklar: Talasemiler

Kemik iliği naklinden sonra yaşam nasıl olur?

Hastaneden taburcu olduktan sonra, düzelme allojenik nakil yapılan hastalarda 1 yıl, otolog nakil yapılanlarda 2-4 ay devam eder. Nakilden sonra hasta 6 ay süre ile tam gün çalışmak üzere işinin başına dönemez. İlk birkaç hafta hasta kendini çok halsiz hissedebilir, bu dönemde ayağa kalkmalı ve ev çevresinde yürümelidir. Hastaya çıkarken, yiyecek, içecek konusunda dikkat etmesi gerekenler, gelme zamanı, kontrolü ve ne yapması gerektiği detaylı olarak anlatılır.