Kalça Kırığı
Kalça kırığı, yaşın ilerlemesi ile görülme sıklığı artan, hayatı tehdit edebilecek komplikasyonlara neden olabilen ciddi bir yaralanmadır. Yaşın ilerlemesiyle birlikte kemik yapısında zayıflamalar gelişmesi başka bir deyişle osteoporoz gelişiminin artmasıyla kalça kırılma riski artmaya başlar. Kullanılan ilaçlar, zayıf görüş ve denge sorunları yaşlı insanların düşme olasılığını arttırır. Gerçekleşecek bir düşme ardından ise kalça kırığı problemi yaşanması hem sık karşılaşılan hem de yaşlı bireyler için riskli bir durumdur. Kalça kırığı genellikle cerrahi onarım ve fizik tedavi gerektiren bir kırık şeklidir. Kemik yoğunluğunu korumak ve düşmeleri önlemeye yönelik önlemler alınarak kalça kırığına karşı önlem alınabilir.
Kalça Kırığı Nedir?
Kalça kemiğinin herhangi bir yerindeki kırık durumu kalça kırığı olarak adlandırılır. Kalça kırığı genellikle uyluk kemiğinin (femurun) üst kısmının kırılması sonucu gerçekleşir. Yaşlı insanlarda daha sık görülen kalça kırığı şiddetli ağrı başta olmak üzere ciddi belirtiler açığa çıkarır. Hastanın yaş durumunun uygun olması halinde kalça kırığı hemen ameliyat gerektiren bir kırıktır. Kırılma gerçekleşen bölgeye göre cerrahi müdahaleler sırasında uygulanan yöntemler değişkenlik gösterebilir.
Kalça kırıkları farklı tiplere sahiptir ve farklı bölgelerde gelişebilir. Üst femurun bir diğer adıyla uyluk kemiğinin çeşitli bölgelerinde kırıklar meydana gelebilir. En yaygın kalça kırığı türleri arasında ise femur boyun kırığı ve intertrokanterik kırık yer alır. Femur boyun kırığında femur başının hemen altındaki kemik bölgesi kırılır. İntertrokanterik alanda kırılma gerçekleşmesi halinde ise femur boynu ile femurun uzun düz kısmı arasında kırık gerçekleşir.
Kalça kırığı meydana gelmesi halinde bu durum aksatılmadan derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Hastaneye taşıma sırasında mevcut durumun daha kötüye gitmemesi için bireylerin ambulans ile profesyonel bir ekip aracıyla hastaneye götürülmesi önerilir. Hisar Hospital Intercontinental kalça kırığı alanında uzmanlaşmış çok sayıda hekim ile çalışır. Acil müdahale gerektiren bu durumda hastalar hisar hastanelerinde profesyonel bir destek alabilir.
Kalça Kırığının Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?
Kalça kırığı yaşamın her döneminde karşılaşılabilecek problemlerden biridir. Ancak yaş aralığına göre kalça kırığı meydana getirebilecek risk faktörleri değişkenlik gösterebilir. Araba kazası gibi şiddetli bir darbe alınması halinde her yaştan bireyde kalça kırığı meydana gelebilir. Yaşlılarda ayakta durma yüksekliğinden düşmenin sonucu da kalça kırığı gelişebilir. Ciddi oranda kemik erimesi bulunan bireylerde bacak üzerinde dururken ufak bir bükülme sonucu da kalça kırığı meydana gelebilmektedir.
Kalça kırığına neden olabilecek tıbbi durumlar ise aşağıdaki şekilde sıralanabilir.
- Osteoporoz: Halk arasında kemik erimesi olarak da bilinen bu hastalık kemiklerin zayıflamasına ve kırılma olasılığının artmasına neden olur.
- Tiroit problemleri: Tıpta hipertiroidi olarak adlandırılan, tiroit bezlerinin normalden daha yoğun şekilde çalışmasını tanımlayan hipertiroidi durumu kırılgan kemiklere yol açabilir.
- Bağırsak bozuklukları: D vitamini ve kalsiyum emilimini azaltacak bağırsak bozuklukları nedeniyle kemikler zayıflayabilir ve bu durum beraberinde kalça kırığını getirebilir.
- Dengeyle ilgili sorunlar: Parkinson hastalığı, inme ve periferik nöropati gibi hastalıklar düşme riskini artırabilir.
Kalça kırığına neden olabilecek diğer faktörler arasında ise; uzun süreli kullanılan kortizon ilaçları, baş dönmesine neden olabilecek ilaçlar, uyku ilaçları, yatıştırıcılar da yer alır. Çocukluk ve ergenlik döneminden itibaren yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini alınmaması ve sürekli olarak bu tür vitamin ve minerallerin eksikliği yaşanması kemik kütlesini düşürebilir. Gençlik döneminde yapılan beslenme hataları ilerleyen yıllarda kemik kaybına yol açarak kalça kırığı gelişme riskini artırabilir. Beslenme problemlerine benzer bir şekilde hareketsiz bir yaşam da kemiklerin ve kasların zayıflamasına neden olarak düşme ve kırılma olasılığını artırabilir.
Kalça kırığına yönelik risk faktörlerine sahip bireylerin bu konuda bilinçli olması ve önlemeye yönelik yaşamsal değişiklikler yapması gerekir. İlgili kişiler Hisar Hospital Intercontinental’a başvurarak kalça kırığını önlemede ne tür önlemler alması gerektiğine yönelik bilgi alabilir.
Kalça Kırığı Belirtileri ve Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Kalça kırığı gelişmesi halinde açığa çıkan belirtiler fark edilebilecek düzeyde şiddetli semptomlardır. Bu semptomlar aşağıdaki gibidir.
- Düşülen yerden kalkılamaması veya yürüyememe
- Kalça ve kasıkta şiddetli ağrı gelişimi
- Yaralanan kalça tarafındaki bacağa ağırlık verememe
- Kalça bölgesinde ve çevresinde morarma ve şişlik gelişimi
- Yaralı kalça tarafında bacağın daha kısa kalması
- Yaralı kalça tarafındaki bacağın dışa doğru dönmesi
Kalça kırığı belirtilerinden en az birine sahip olunması halinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Kalça kırığı olup olmadığına yönelik gerekli incelemeler yapılmalı ve ihtiyaç duyulan müdahaleler gerçekleştirilmelidir. Kalça kırığı şüphesi olması halinde öncelikle doktor tarafından fiziki muayene gerçekleştirilir. Doktor hareket kısıtlılığı, bölgedeki şişme veya bacağın duruşunda farklılıklar olup olmadığını inceler. Gerekli incelemelerin ardından kalça kırığının net bir şekilde tespit edilebilmesi üzerine röntgen ve bilgisayarlı tomografi taraması yapılır. Elde edilecek olan görüntüler ile kalça kırığı teşhisi konulabilir.
Kalça Kırığı Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Kalça kırığı tedavisi hastanın yaşı, genel sağlığı ve yaralanma tipine göre değişkenlik gösterir. Çoğu kalça kırığı gerçekleşmesinden bir veya iki gün içerisinde ameliyat gerektiren kırıklardır. Ancak bazı kişilerde yaşları ve diğer sağlık problemleri nedeniyle ameliyat yapılamayabilir. Kalça kırığı için yapılan incelemeler ardından doktor hasta için ideal olan tedavi yöntemine karar verir. Bu noktada tedaviler aşağıdaki şekilde değişkenlik gösterir.
Cerrahi müdahaleler: Kalça kırıklarının çoğu cerrahi müdahale gerektirir. Farklı kalça kırığı ameliyatı teknikleri bulunmakta olup ameliyatlar sırasında kemikleri sabitlemek ve yerinde tutmak için metal vidalar, çiviler veya plakalar kullanılabilir. Böylece atellerle immobilizasyon sağlanarak konservatif tedavi yapılmış olur.
Kalça protezi: Yaralanmanın şekline bağlı olarak kısmi veya tam kalça protezi gerekebilir. Kalça protezi ameliyatı ardından bir rehabilitasyon merkezinde fizik tedavi alınması şarttır.
Fizik tedavi: Fizik tedaviler sırasında fizyoterapist hastanın hareketlilik, esneklik ve gücü yeniden kazanması üzerine fizyoterapi seansları gerçekleştirir. Özellikle kalça protezi ameliyatından sonra fizyoterapist eşliğinde özel egzersizler yapılmalıdır.
İlaçlar: Kalça kırığı tedavisinde reçetesiz ve reçeteli ilaçlara da ihtiyaç duyulur. Öncelikle ağrı semptomunu azaltmak üzere ağrı kesici ilaçlar kullanılır. Hem ağrı yönetimde hem de bölgedeki iltihaplanmayı azaltmada etkili olan ilaçlar sayesinde ameliyat sonrasındaki süreç de desteklenebilir.
Kalça Kırığı Ameliyatı Sonrası İyileşme ve Rehabilitasyon
Kalça kırığı ameliyatı sonrasında hastalar genellikle 4 veya 7 gün arasında hastanede kalır. Bu süre içerisinde ağır yönetiminin sağlamak üzere doktor çeşitli ağrı kesici ilaçlar reçete eder. Hastanede kalır sürecinden itibaren kemik ve kas gücünü desteklemek üzere fizik tedavi sürecine başlanır. İlk 6 hafta içerisinde yoğun bir fizik tedavi programı izlenir ve hastalar günlük faaliyetlerini gerçekleştirebilmesi üzerine desteğe ihtiyaç duyar. Bu süreç içerisinde yavaş ve kontrollü hareketlerle bir iyileşme süreci gerçekleştirilmelidir. Doktorların önlerinin dışına çıkmak ve ağır egzersizlere başlamak mevcut kalça sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Ameliyat sonrasındaki yürüme kabiliyetinin gelişmesiyle beraber fizik tedavi sürecinde güncellemeler yapılabilir. Ancak ameliyat sonrasındaki ilk 3 ayda genellikle fizik tedavi düzenli olarak uygulanır.
Kalça Kırığının Uzun Vadeli Sonuçları ve Yaşam Tarzı Etkileri
Kalça kırığı geçmişi olan bir bireyin hayatının geri kalan sürecinde daha dikkatli davranması gerekir. Kalça kırıkları tekrarlanabilme potansiyeline sahiptir. Profesyonel bir ameliyat gerçekleştirilmesi halinde bu risk minimize edilebilir. Ameliyatta protez kullanılması halinde protez dayanıklılığı 10 veya 20 yıl arasında değişkenlik gösterir. Aslanın yaşam şekline göre bu süre uzayabilir. Hastaların kırık öncesindeki günlük faaliyetlerini yapabilme kapasitesine erişebilmesi için fiziksel rehabilitasyona ihtiyacı vardır. Genellikle ameliyat sonrasındaki 3 ay fizik tedavi alınması önerilir. Böylece hastanın yaşam kalitesi arttırılabilir. Ameliyat sonrasında normal aktiviteleri geri dönme yaklaşık olarak 6 haftalık bir sürece dayanır. Bu süre içerisinde hastalar günlük aktiviteleri için dışarıdan bir desteğe ihtiyaç duyabilir. Altıncı haftanın sonunda ise bağımsızlık kazanmaya başlayarak günlük ihtiyaçlarını kendileri karşılayabilirler.
Kalça kırığı ciddi bir sağlık problemidir. Ameliyat gerçekleştirilmesi halinde ameliyat alanında uzman bir Ortopedi cerrahı tarafından gerçekleştirilmelidir. Hisar Hospital Intercontinental bünyesinde hizmet veren ortopedi cerrahları hastaların eski yaşamlarına dönebilmeleri adına profesyonel bir yaklaşım sergiler.
Sıkça Sorulan Sorular
Kalça Kırığı Ameliyatı Nasıl Gerçekleştirilir?
Kalça kırığı ameliyatı genel anestezi altında gerçekleştirilir. Bu sayede hasta ameliyat sırasında herhangi bir ağrı veya acı yaşamaz. Ameliyat sırasında kalça bölgesine bir kesi açılır. Kırığın boyutuna göre kesi boyutu da değişiklik gösterebilir. Kırığın yapısına göre gerekli durumlarda vidalar, plakalar, protezler veya çiviler ile kemiğin hizalanması sağlanır. Kemik üzerinde yapılan işlemler ardından kesi kapatılarak ameliyat tamamlanır.
Kalça Kırığı Ameliyatı Sonrası Ne Kadar Süre Hastanede Kalınır?
Kalça kırığı ameliyatı sonrasında hastanede kalış süresi hastanın sağlık durumuna göre değişkenlik gösterir. Genellikle hastalar ameliyat sonrasında 4- 7 gün arasında hastanede kalır.
Kalça Kırığı Ameliyatı Sonrası Ağrı için Ne Yapılabilir?
Kalça kırığı ameliyatı sonrasında ağrıyı kontrol altında tutmak üzere doktor çeşitli ağrı kesici ilaçlar reçete eder. İlaç tedavisinde genellikle şişliği azaltan ilaçlar ve ameliyat bölgesini uyuşturan lokal anestezikler beraber kullanılır. Bazı hastalarda kan pıhtılaşmasını önlemeye yönelik de ilaç tedavileri uygulanabilir.
Kalça Kırığı Ameliyatı Sonrası Rehabilitasyon Süreci Nasıl İlerler?
Kalça kırığı ameliyatı ardından hastalar bir süreliğine rehabilitasyon sürecine girer. Bu süreç kapsamında fizyoterapi programları uygulanarak kasların güçlenmesi, hareket aralığının artması ve yürüme becerilerinin yeniden kazanılması hedeflenir. Hastanın iyileşme durumu ve hareket kabiliyetinin artması ile doğru orantılı olacak şekilde rehabilitasyon sürecinin ilerleyişi belirlenir. Ancak genellikle kalça kırığı ameliyatı sonrasında hastalar ilk bir ay ciddi bir rehabilitasyon sürecine tabi tutulur.
Kalça Kırığı Tedavisi Sonrası Normal Aktivitelere Ne Zaman Dönülebilir?
Kalça kırığı ameliyatı sonrasında hastalar ilk zamanlarda oldukça kısıtlı bir hareket kabiliyetine sahiptir. Yapılacak olan fizyoterapi seansları ile kas ve kemiklerin güçlenmesi ve hareketliliğinin sağlanması hedeflenir. Genellikle hastalar ameliyat sonrasında gelen 6 hafta içinde hafif günlük aktiviteler yapmaya başlayabilir. Aktivitelerin şiddetini arttırmada dikkatli davranılmalı ve doktor önerileri takip edilmelidir.
Kalça Kırığı Sonrası Yaşam Kalitesi Nasıl Etkilenir?
Kalça kırığının gerçekleştiği yaşa ve hastanın sağlık şartlarına bağlı olarak yaşam kalitesinin etkilenme şekli de değişkenlik gösterir. Ancak özellikle ilk 6 hafta içerisinde hastaların kendi bakımları ve günlük aktiviteleri için bir desteğe ihtiyacı olur. Hastaların günlük aktiviteleri ve hareketlilikleri sırasında kısıtlamalar ve sınırlamalar getirilebilir. Kalça kırığı ameliyatı sonrasında hastalar hem araç kullanımı hem de fiziksel faaliyetleri sırasında ameliyat öncesindeki standartlarına göre düşüş gözlemler.
Kalça Kırığı Riskini Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?
Kalça kırığı riskini azaltmak için çeşitli önlemler alınabilir. İlk olarak kişiler aktif bir hayata sahip olarak yapacakları egzersizler ile kas gücünü arttırabilir ve kemik kaybını önleyebilirler. Doğru beslenme ile yeterli miktarda D vitamini ve kalsiyum alarak kemikleri güçlendirebilirler. Yapılacak olan düzenli doktor kontrolleri sayesinde kemik yoğunluğu yakından takip edilebilir, osteoporoz başlangıcı gibi bir teşhis konulması halinde ise kemik kaybını yavaşlatan ve kemikleri güçlendiren çeşitli ilaçlar kullanılabilir. Hastaların sağlıklı bir kiloda kalması sigara ve alkol tüketiminden kaçınması önerilir.
Kalça Kırığı Olan Kişilerin Nelere Dikkat Etmesi Gerekmektedir?
Kalça kırığı olan kişiler bu problemlerini göz ardı etmeden derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Ameliyat gerçekleşmesi halinde ameliyat sonrasında dikkat edilmesi gerekenlere harfiyen uyulmalıdır. İyileşme süreci sırasında ihtiyaç duyulan fizyoterapi desteği alınmalı ve ilaç tedavisi aksatılmamalıdır. Doktorun önerileri doğrultusunda egzersizler eklenerek bölgedeki kas ve kemiklerin gücünün yeniden kazanılması üzerine çalışmalar gerçekleştirilmelidir.
