Hormonların salgılanmasını sinir uyarısıyla sağlayan nöroendokrin hücrelerin tümörleşmesi sonucu nöroendokrin tümör gelişir. Galyum 68 Dota-PET nöroendokrin tümörlerde tanı, cerrahi tedavi uygulamadan önce tümörün evrelemesi, tedavinin planlanması, tedaviden alınan yanıtın belirlenmesi, tedavi sonrası yeniden evrelendirme yapılmasında kullanılır. Nöroendokrin tümörler somatostatin reseptörü bol olan tümör tipleridir. Nöroendokrin tümörler için Galyum 68 Dota-PET tanı ve tedaviyi yönlendirme amaçlı kullanımını somatostatin reseptörlerinin hormonu bağlayabilmesi ile sağlar çünkü “Ga 68” somatostatin reseptör-2 için yüksek yatkınlık gösterir. Genelde somatostatin reseptörünün pozitif olduğu nöroendokrin tümörlerin lokalizasyonu için PET (pozisyon emisyon tomografisi) ile kullanılan Galyum 68 dota bir radyofarmasötiktir, Radyofarmasötikler bazı hastalıkların tanısı, tedavisi ve bazı organların fonksiyonunu anlamak amacıyla kullanılabilen radyoaktif ajanlardır. Bilgisayarlı tomografi (BT) de nöroendokrin tümörler için görüntüleme tercihlerinden biridir ancak, BT görüntülemesi bir santimetrenin altındaki küçük lenf nodlarını kaçırabilir ve tümör metastaz yapmış ise bu metastaz için duyarlılığı düşüktür. Galyum 68 Dota PET nöroendokrin tümörlerin çoğu için yüksek duyarlılığa sahiptir.
Dota-PET Nedir?
Dota-PET enjekte edilen radyoaktif izotopları kullanarak onkolojik, psikiyatrik ve nörolojik hastalıkların teşhis ve takibinde fayda sağlayan bir nükleer tıp görüntüleme yöntemidir. Kullanılan radyoaktif izotop bağlandığı bölgeden yaydığı pozitronlar (pozitif elektron) ile görüntü oluşumunu sağlar. Bir hasta, Dota-PET incelemesi için damardan radyoaktif ajan enjekte edildikten sonra özel bir cihaza alınır ve bu cihaz pozitronları algılayarak bilgisayarda üç boyutlu görüntüler oluşturur. Vücuttaki kimyasal aktiviteyi doğrudan ölçebildiği için nörolojik ve onkolojik hastalıkların kökeni daha net anlaşılabilir. Bu yöntem nöroendokrin tümörler, tiroid kanserleri, paraganglioma, feokromasitoma, ganglionöroma gibi çeşitli hastalıkların erken tanı ve teşhisinde kullanılır. Hastalar için güvenli bir tarama süreci sağlar ve tedavi süreçlerinin yönetilmesinde önem arz eder. Dota-PET nöroendokrin tümörleri görüntülemeyi zengin somatostatin reseptörlerine yüksek afinite gösteren galyum 68 izotopu ile sağlar. Yüksek enerjili pozitronların yayılması ile hedef dokuda yüksek kontrastlı görüntüler verir. PET (pozitron emisyon tomografisi) radyoaktif ajanlar kullanarak yapılan bir tomografidir. Galyum 68, PET için nöroendokrin tümörlerde kullanılan bir radyoaktif ajandır. Bu tümörlerde aynı zamanda tümoral aktiviteyi de ölçtüğü için takipte önemli bir yer alır. Galyum 68’in yarılanma ömrü kısa olduğu için hastanın radyasyona maruziyetinin kısalması da bu tanı yönteminin avantajlarından biridir. Sağladığı detaylı görüntüler ile hastalığın gidişatını daha iyi anlama, tedaviyi buna göre ayarlama ve hastalığın gidişatının ne şekilde ilerleyeceği hakkında fikir verme gibi imkanlar sağlar.
Dota-PET Hangi Hastalıklarda Tercih Edilir?
Dota-PET görüntülemesi tıbbın çeşitli alanlarında kullanılan bir teşhis ve tedavi takibi aracıdır. Bu yöntemin kullanıldığı başlıca kanser türleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Çeşitli organlarının nöroendokrin tümörleri
- Nöroblastona
- Ganglionöroma
- Prostat kanseri
- Feokromasitoma
- Nörolojik hastalıkların değerlendirilmesi
- Tiroid tümörleri
Bu tümörlerin ortak noktası genelde somatostatin reseptörlerinin varlığıdır. Onkolojik nedenlerin dışında Alzheimer gibi psikiyatrik hastalıkların teşhisinde ve erken aşamaların izlenmesinde de kullanılır. Bu hastalıklarda hangi amaçla bu görüntüleme yönteminin kullanıldığı aşağıdaki maddelerle açıklanabilir:
- Nöroendokrin tümörün lokalizasyonunu bulmak,
- Tümörün ya da nörolojik hastalığın evresini görmek,
- Tümörün metabolik olarak aktivasyon derecesini göstermek,
- Lokalizasyon, metabolik aktivasyon ve evrelendirme konusunda verdiği bilgiye göre tedavi planlama,
- Tümörde metastaz ya da nüks durumu oluşmuş ise tespit etmek,
- Tedaviye başlandıktan sonra tedavi gidişatını ve hastanın tedaviye yanıtını değerlendirmek.
Bu maddeler ışığında Dota-Pet çekimi onkoloji, nöroloji ve psikiyatri bilim dalları için oldukça kullanışlı olup, yararlı olabileceği diğer hastalıklar hala araştırılmaktadır.
Dota-PET Çekiminde Hangi Madde Kullanılır?
Dota-PET çekiminde somatostatin hormonunun sentetik bir formu olan Galyum-68 radyoaktif ajanı kullanılır. Somatostatin hormonunun sentetik bir formu olmasındaki önem nöroendokrin tümörlerde özellikle somatostatin-2 reseptörünün oldukça fazla bulunmasıdır. Galyum-68 bu reseptörlere bağlanarak PET görüntülemesinde tümörü gösterir. Vücuda enjekte edilen bu maddenin yarılanma ömrü kısa olduğu için vücuttan hızla çıkmaktadır. Bu durum vücudun radyoaktif bir maddeye maruziyetini azaltmakla beraber olası yan etkiler için de avantaj sağlamaktadır. İlaç uygulandıktan yaklaşık 6 saat sonra vücuttaki radyasyon doğal seviyeye döner. Bu yöntem çocuklarda ve erişkinlerde kullanılabilir. Emzirme dönemindeki hastalarda enjeksiyon sonrası 24 saat emzirmenin kesilmesi ve bu sürede oluşan anne sütünün pompa ile sağılarak atılması tavsiye edilir. Gebelerde ya da gebelik şüphesi olan hastalarda ise radyoaktif bir madde olduğu için bebeğe olası etkisinden kaçınmak için bu tetkik uygulanmaz. Boyutu küçük, bilgisayarlı tomografinin kaçırabileceği lezyonlar ya da tümör metastazları Galyum-68’in bu lezyonlardaki reseptörlere bağlanması ile görülebilir. Galyum-68 ile yapılan Dota-PET çekimlerinin nöroendokrin tümörler için oldukça duyarlı olması bu görüntüleme yöntemini tercih edilir kılmaktadır. Tanı amaçlı kullanıldığı için güçlü yan etkiler beklenmez ve hastanın çekim öncesi ya da sonrası hastanede yatması gerekmez.
Dota-PET Çekimi Öncesi Hazırlık Süreci Nedir?
Dota-PET görüntülemesi öncesinde nükleer tıp uzmanı tarafından gerekli bilgiler hastaya verilir. Hastaya daha önce radyolojik bir görüntüleme yapıldıysa bu görüntülemenin sonuç raporları, hastalığına ait patoloji sonuçları, uygulanan tedavinin ayrıntıları ve güncel laboratuvar testi sonuçları istenir. Bunlarla beraber hastanın radyoaktif madde alerjisi olup olmadığı sorgulanır. Bu işlem için hastanın beslenmesinde herhangi bir rutini değiştirmesine gerek yoktur. Hastaya Ga-68 damarda uygulandıktan sonra vücuda yayılması ve reseptörleri bulup bağlanması için yaklaşık 1 saat hasta sakin bir ortamda bekletilir. Bekleme süresi sonunda hasta çekim için PET tarayıcısına yatırılır. Çekim süresi yaklaşık 15-30 dakika olmakla beraber bazı hastalarda hastalığa göre ek çekimler gerekebilir. Görüntüleme bittikten sonra hasta normal yaşamına dönebilir.
Dota-PET Çekim Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Çekim sonrası hasta herhangi bir değişiklik yapmadan günlük hayatına devam edebilir. Galyum 68 böbrekler tarafından atıldığı için hastanın bolca su ve sıvı tüketmesi vücuttan atılıma yardımcı olur. Hasta sadece radyoaktif madde aldığı için değil PET çekiminde radyasyona maruz kaldığı için de küçük çocuk ve hamilelerden 24 saat uzak durması istenir. Beslenme ya da egzersiz açısından görüntüleme sonrası bir kısıtlama bulunmaz. Hasta emzirme döneminde bir hasta ise galyum enjeksiyonundan sonra 24 saat boyunca emzirmeyi kesmelidir. Bu sürede oluşan sütte de bu radyoaktif madde bulunabileceği için ve bebek için yararlı olmadığından pompa ile sağılması istenir.
Dota-PET Hakkında Sık Sorulan Sorular
Ga-68 Dota-PET radyoaktif maddeleri kullanılarak yapılan nükleer tıp görüntüleme yöntemidir. Bu yöntem genelde nöroendokrin tümörlerde kullanılır ve daha geniş gantri, düşük maruziyet ve yüksek çözünürlük gibi avantajları bulunur.
Galyum 68 Nedir?
Galyum 68, PET görüntüleme yönteminde kullanılan bir radyoaktif ajandır. Galyum 68 ile etiketli somatostatin, FAPI veya psma gibi bileşikler kanser çeşitlerinin teşhisinde kullanılmaktadır.
Dota-PET Nerede Bulunur?
Nükleer tıp birimi olan ve ga 68 PET veya Ga 68 psma PET çekimini sağlayabilecek hastanelerde Dota-PET çekimi yapılabilir. Kanser hastasının takibinin devam ettiği hastanede nükleer tıp birimi ya da Dota-PET çekimi için gerekli donanımı yoksa, olan bir hastaneye sevki önerilir.
PET Sonucunda Kanser Nasıl Anlaşılır?
PET görüntülemesi sonucu tümörün, varsa metastazının lokalizasyonu ve malignite açısından bu tümörün aktif olup olmadığı nükleer tıp raporunda bulunur.
PET Neden Çekilir?
PET (pozitron emisyon tomografisi) genelde onkolojik, nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar için oldukça verimli bir görüntüleme yöntemidir. Galyum 68 kullanılan Dota-PET yöntemi ise nöroendokrin tümörü ya da prostat kanseri olan bir hastanın tedavisinin takibinde, evrelendirmede, metastaz ya da lezyon oluşmuşsa bunların saptanmasında, tedaviden sonra nüks gelişmişse bunun anlaşılmasında ve tedaviye verilen yanıtın görülmesinde kullanılır.
PET Sonucu Kaç Günde Belli Olur?
Hastanenin bu görüntüleme tekniğini kullanmasındaki yoğunluğa göre değişebilir ancak genelde bir gün içerisinde sonuçlar rapor olarak belli olur.
PET Görüntüsünde Kanser Nasıl Anlaşılır?
PET görüntüleme yöntemi lezyonun ya da tümörün lokalizasyonunu ve metabolik aktivitesini 3 boyutlu görüntülerinin çekildiği bir tekniktir. Nöroendokrin tümör tanınız bulunuyorsa, bu tanı gidişatında metastaz, nüks ya da tedavi planlanması gibi tedavi sürecine son derece yardımcı olacak verilerin edinilmesi için onkoloji uzmanına başvurarak Galyum Dota-PET incelemesi için nükleer tıp bölümünden randevu alabilirsiniz.
