Çocuklarda Kabızlık Nedir?

Çocuklarda Kabızlık Nedir?

Çocuklarda Kabızlık, basit olarak; ‘az sıklıktaki sert dışkının zorlanarak çıkarılması’ veya ‘en az 2 haftadır süren ve hastada ciddi sıkıntıya yol açan dışkılama güçlüğü’ olarak tanımlanabilir. Kabızlık, özellikle okul öncesi ve okul çağındaki çocuklarda sıkça görülür.

Kabızlık her yaştaki çocuklarda görülen yaygın bir sindirim sistemi bozukluğudur. Çocuklar arasındaki kabızlık sıklığı çalışmalara göre değişmekle beraber ortalama %12 gibi yüksek bir orandadır. Kabızlık durumu organik bir nedene bağlı olabilir veya altta yatan bir organik neden olmaksızın fonksiyonel olabilir. Çocuklardaki tüm kabızlık olgularının %90-%95’i fonksiyonel kabızlık tipindedir. Kabızlık olgularının %5-%10 kadarını oluşturan organik kabızlık; bazı doğuştan bağırsak anomalileri, serebral palsi ve omurilik hastalıkları gibi nörolojik hastalıklar, Hirshsprung hastalığı, hipotiroidi, hipoparatiroidi, diyabet gibi endokrin hastalıklar, bazı metabolik hastalıklar, çölyak hastalığı, bazı böbrek hastalıkları, hiperkalsemi, anüs ve rektumu ilgilendiren anomaliler, bağırsakların sinir-kas ağı bozuklukları, bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak gelişebilir.

Organik kabızlık genellikle tedaviye dirençlidir, eğer altta yatan organik neden düzeltilirse, kabızlığa yönelik yapılan tedavi de daha başarılı olacaktır.

Altta yatan bir organik nedene bağlı olan kabızlık erken süt çocukluğu döneminde başlar, kabızlık şiddetlidir ve tedaviye iyi yanıt alınmaz. Olguların çok büyük kısmını oluşturan fonksiyonel kabızlık çocukluk çağında 3 dönemde en sık görülür:

1. Süt çocukluğunda ek gıdaların başlangıç zamanı

2. Dışkı kontrolünün edinildiği küçük çocukluk dönemi

3. Okula başlangıç dönemi

Çocuklarda Kabızlık Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda kabızlık belirtileri genellikle çeşitli fiziksel ve davranışsal değişikliklerle kendini gösterir. Kabızlık, bağırsak hareketlerinin normalden az olması veya dışkılamanın zor ve ağrılı bir süreç haline gelmesidir. Çocuklar kabız olduğunu ebeveynlerine söylemeyebilirler. Bu nedenle ebeveynlerin çocukların kabızlık belirtilerini fark etmeleri önemlidir.

Bazı belirtiler:

• Seyrek dışkılama
• Sert ve kuru dışkı
• Zorlanma ve ağrı
• Karın ağrısı ve şişkinlik
• Dışkı kaçırma (Enkoprezis)
• Makattan kan gelmesi
• Huzursuzluk

Çocuklar bazen dışkı kaçırma problemi de yaşayabilir. Bu, sert dışkının etrafından sızan sıvı dışkının sızması sonucu olur. Dışkı kaçırma, çocuklarda utanma ve sosyal izolasyona yol açabilir.

Çocuklarda Kabızlık Nasıl Olur?

Fonksiyonel kabızlık gelişiminde sert ve ağrılı kaka yapma deneyimi ile gelişen korku ve dışkı yapmayı engelleme davranışı belirgin etmen ise de, yetersiz lif alımı, az su içme, yeterince hareket etmeme gibi yaşam tarzı faktörleri de kabızlık gelişine katkıda bulunabilir.

Psikolojik faktörler, özellikle tuvalet eğitimi sırasında yaşanan stres, çocuklarda kabızlığa katkıda bulunabilir.

Çocuklarda kabızlığın oluşmasında etkili olabilen bazı faktörler şunlardır:

• Yetersiz lif alımı
• Az su tüketimi
• Fiziksel aktivite eksikliği
• Tuvalet alışkanlıklarındaki değişiklikler
• Psikolojik stres ve dışkı tutma davranışı
• Beslenme düzeni ve diyet
• Doğumsal kusurlar
• Endokrin/metabolik hastalıklar

Çocuklarda Kabızlık Tanısı Nasıl Konulur?

Tanı çocuğun tıbbi geçmişi, belirtileri ve fizik muayene ile konulur. Önce dışkılama alışkanlıkları sorgulanır, ardından karın muayenesi yapılır. Bazı durumlarda ek testler gerekebilir:

• Karın röntgeni
• Kan testleri
• Rektal muayene
• Dışkı testleri
• Kolonoskopi
• Anorektal manometri
• Kolonik geçiş zamanı çalışması

Röntgen çekimi hızlı ve ağrısız bir prosedür olup, çocuklarda kabızlık tanısında sıkça tercih edilir.

Çocuklarda Kabızlık Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kabızlık tedavisi nedenine ve çocuğun yaşına göre değişir. Genellikle yaşam tarzı değişiklikleri, diyet düzenlemeleri ve bazı durumlarda ilaç tedavisi uygulanır.

• İlaç tedavisi: Gerekli durumlarda dışkıyı yumuşatmak için kullanılır.
• Altta yatan nedenin tedavisi: Örneğin hipotiroidi, spina bifida gibi durumlar.
• Lif alımının artırılması
• Yeterli sıvı alımı
• Dengeli beslenme alışkanlığı kazanılması
• Düzenli tuvalet rutini

Tedavi ve önleme yöntemleri arasında doktor kontrolünde lif açısından zengin besinler tüketmek, yeterli miktarda su içmek, düzenli fiziksel aktivite yapmak ve çocuklara uygun tuvalet eğitimi vermek bulunur.

Sık Sorulan Sorular

Çocuklarda kabızlık, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen ancak doğru yaklaşımla büyük ölçüde kontrol altına alınabilen bir sağlık sorunudur. Kabızlık tedavisinde erken teşhis, doğru beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri oldukça önemlidir. Eğer çocuğunuzda uzun süredir devam eden dışkılama problemleri, karın ağrısı, dışkı kaçırma veya anüsten kan gelmesi gibi belirtiler gözlemliyorsanız, mutlaka bir uzman görüşü alınmalıdır.

Hisar Hospital olarak, Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme bölümümüzde, çocuklarda sindirim sistemi rahatsızlıklarının tanı ve tedavisinde kapsamlı bir yaklaşım sunuyoruz. Ayrıca, beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesine yönelik çözümler için Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları birimimizden de destek alabilirsiniz.

Kabızlık, bazen Çölyak Hastalığı gibi altta yatan bir hastalığın belirtisi olabilir. Bu tür durumların doğru teşhisi için detaylı bir değerlendirme süreci gereklidir.

Çocuğunuzun sindirim sağlığını korumak ve kabızlık gibi sorunları önlemek için doğru bilgiye ulaşmak istiyorsanız, Hisar Hospital’ın uzman hekim kadrosuyla iletişime geçebilir, online randevu alarak çocuğunuz için en uygun tedavi sürecini başlatabilirsiniz.