Çok yakın zamana kadar çocuklarda depresyon görülmediği düşünülmekteydi. Erişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da depresyon görülebilmektedir. Erişkinlerde ergenlerde ve çocuklarda depresyonun temel belirtilerinde önemli benzerlikler olmasına karşın yaşa bağlı belirgin ayrılıklar da vardır. Çocuk ve ergenlerin yaşam deneyimleri erişkinlerden az olduğundan ve onlar duygusal durumlarını sözel olarak erişkinler kadar iyi anlatamadığından depresyonlarını genellikle davranışlarıyla gösterirler. Depresyondaki bir çocukta eskisine oranla huzursuzlukta artış, daha sinirli ve gergin olma, söz dinlememe gibi davranışsal belirtiler olabilir. Ayrıca her çocuk ve ergenin depresyonu birbirinden ayrıdır. Kimi çocuk depresyondayken aşırı durgun ve halsiz olurken kimi çocukta bunun tam tersi bir yerinde duramama ve huzursuzluk durumu görülür. Bu belirtileri çocuğunuzda gözlemliyorsanız çocuk ve ergen psikiyatrisine başvurmanız faydalı olacaktır:
- Kendini mutsuz ve boşlukta hissetme
- Eskiden zevk aldığı şeylerden zevk alamama ya da eskisi kadar hoşlanmama “canım istemiyor”
- Gelecekten umutsuz olma
- Değersizlik düşünceleri: sık sık evde kimse tarafından sevilmediğinden ya da kardeşinin daha çok sevildiğinden bahsetme
- Suçluluk duyguları; tüm olumsuzluklardan kendini suçlu bulma
- Sık sık ölümden ve kendini öldürmekten söz etme; kaçıp gideceğim, ölsemde kurtulsam. Çocuk ve ergenlerin kendini öldürmekten ve ölümden söz etmeleri mutlaka önemsenmelidir. Sadece bu belirti bile gizli kalmış bir depresyonun habercisi olabilir.
- İntihara kalkışma ya da kendine zarar verici başka davranışlarda bulunma (kolunu jiletleme)
- Anne babayı sindirene kadar uğraşma, yakın ilişkilerde bozulma, sık tartışmalar ve küsmeler
- Gergin sıkıntılı ve huzursuz olma; ‘of sıkıldım’ sözcüğünü sıkça kullanma
- Bedensel yakınmalar: sık sık baş ağrısı, karın ağrısı ya da yorgunluk hissetme. Bedensel yakınmalar çocuğun içindeki sıkıntıdan kurtulmak için bir çeşit yardım talebidir. Özellikle kuralcı ve baskıcı anne babaların çocuklarında daha sık görülür.
- İştah değişiklikleri; eskiye oranla daha az ya da azla yemek yeme
- Uyku bozuklukları; gece geç uyuma, zor uyanma, yalnız uyuyamama, uykuya dalmadan önce ve uyku sırasında korkma, geceleri sık sık kötü rüyalar gördüğünü söyleme
- Kendine güvende azalma
- Sinirlilik ve öfke patlamaları
- Aşırı alınganlık
- Derse ilgide azalma ve ders başarısında düşmeler
- Arkadaş ilişkilerinde bozulma ya da olumsuz arkadaşlıklar kurma, kendini yalnız hissetme
Depresyondaki bir çocukta tutturmalar sık görülür, ancak bunlar normal bir çocuğun tutturmasından farklıdır. Normal bir çocuk istediği bir şeyin olması için bir süre ısrar eder, yapılmadığında kabul edip bekler. Depresyondaki bir çocuk ise amaçsızca herhangi bir şey için tutturur. Tek bir amacı vardır; içindeki mutsuzluğu ve sıkıntı duygusunu onu çok seven insanlara yansıtmak. Depresyondaki çocukların yakın akrabalarında özellikle başta anne olmak üzere birinci derece akrabalarında daha fazla depresyona rastlanmaktadır.Benzer şekilde depresyondaki erişkinlerin çocuklarında normal erişkinlere göre daha sık depresyon görülmektedir. Eğer bu belirtileri çocuklarınızda gözlemliyorsanız en yakın zamanda çocuk ve ergen psikiyatrisine başvurmanız faydalı olacaktır.