Hisar Intercontinental Hospital Kulak Burun Boğaz Hastalıkları, Baş Boyun Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Tayfun Apuhan
Burnun en önemli görevlerinden biri solunumdur. Eğer bu görev tam anlamıyla yapılamıyorsa burun tıkanıklığından bahsedilir. Burun boşluğu ortada septum adı verilen ve kıkırdak ile kemikten yapılı bir bölme ile ikiye ayrılır. Her iki tarafta konka adı verilen anatomik yapılar bulunur. Bu yapılar solunum havasının nemlendirilmesi ve ısıtılmasından sorumludur. Burun tıkanıklığına anatomik, iltihabi ya da tümöral faktörler neden olabilir. Ayrıca bazı hastalar alt solunum yoluna bağlı nefes darlıklarını burun tıkanıklığı olarak tarif edebilirler.
Burun tıkanıklığının nedeninin belirlenmesi konusunda en önemli bilgiler endoskopik olarak burnun muayenesi ile net olarak görülebilir. Birçok kez burun tıkanıklığının kesin sebebi muayene ile anlaşılır ve herhangi bir tetkike gerek kalmaz. Ancak bazen bilgisayarlı tomografi ve alerji testleri gibi tetkikler gerekebilir.
Çocuklarda en sık burun tıkanıklığı yapan hastalıklar şunlardır:
Geniz eti: Çocukların psikolojisini, sosyal hayatını, okuldaki başarısını bile olumsuz etkileyebilen ve zamanında tedavisi yapılmazsa geri dönüşü olmayan sorunlara neden olabilen ihmal edilmemesi gereken önemli bir sağlık problemidir. Çocuklarda geniz eti problemi, genellikle çocukların gece ağzı açık bir şekilde uyuması, horlaması, uyku kesintileri, uykuda nefes durması, hatta büyüme ve gelişme bozuklukları gibi belirti-bulgular ile kendini gösterir. Ağız kenarından akan salyalar da geniz eti varlığının göstergesi olabilir. Uykusuzluktan kaynaklanan yorgunluk nedeniyle okul başarısı olumsuz etkilenir ve çocuklar sosyal yaşamdan uzaklaşabilir. Bu çocuklar muhakkak iyi takip edilmeli; özellikle anne, baba ve öğretmenlere önemli görevler düşmektedir.
Geniz eti teşhisi konulan çocuklarda eğer ilaçla yeterli tedavi sağlanamıyorsa genel anestezi altında geniz etinin alınması gerekir. Tedavisi sonrası başarı oranı çok yüksektir.
Alerjik Rinit: Alerjiye bağlı olarak burun mukozasında şişme, akıntı ve et büyümesi burun tıkanıklığı yapabilir. Alerji tedavisi ilaçlarla olur; ancak alerjiye bağlı et büyümesi ya da sinüzit gelişmişse ameliyat gerekebilir.
Konka Hipertrofisi: Burunda normalde bulunan konka adı verilen etlerin büyümesidir. Bu büyüme alerji ya da iltihaplara bağlı olabilir. Öncelikle ilaç tedavisi tercih edilir.
Bademcik büyümesi (Tonsil hipertrofisi): Boğazda bademciklerinin aşırı büyümesi durumudur. Tonsil hipertrofisi; boğuk ses, yutma güçlüğü, horlama, ağız açık uyuma, uyku kesintileri, uykuda nefes durması, hatta büyüme ve gelişme bozuklukları gibi belirti-bulgulara yol açar. Adenotonsiller hastalıklar kavramı, sıkça karşılaşılan bir kavramdır. Bunun nedeni, bademcikler ve geniz eti başta olmak üzere tüm bademcik dokularının, sıklıkla, beraberce iltihaplanmaları, büyüme göstermeleri, benzer mikroorganizmaları barındırmaları ve ameliyatlarının birlikte yapılmasıdır. Bademcik büyümesi, boğaz bademciklerinin aşırı büyümesi durumunu tanımlar. Bademcik ameliyatı kararı, hasta-aile ve hekimin ortak görüşünü gerektirir. Dönem dönem çeşitli uluslararası gruplar, mutlak ve göreceli bademcik ameliyatı kararını belirler.
Septum Deviasyonu: Burun ortasındaki bölmenin bir ya da iki tarafa doğru eğilmesidir. Burun darbelerine bağlı olabilir ya da gelişme sırasında bu bölme eğilebilir. Belirgin bir hastalık olmamasına rağmen yapısal olarak burun boşluğu dar olabilen hastalar vardır.
Burun Boşluğu İltihapları: Nezle, grip gibi geçici rahatsızlıklara bağlı olabildiği gibi kronik iltihaba bağlı burun tıkanıklığı da gelişebilir.
Nazal Polip: Burun boşluğu ve sinüslerde alerjiye, birtakım sistemik hastalıklara bağlı olarak büyüyen ve konka hipertrofisinden farklı olarak, normalde olmayan et büyümesidir. Tedavi ilaç veya gerekirse ameliyattır.
Burun Boşluğu Tümörleri: Çok sık görülmez ama erken teşhis etmek gerekir. Burun içindeki tümöral hastalıkların en sık görülen şikayeti burun tıkanıklığıdır. Zaman zaman burun kanaması olabilir. Ameliyat ve sonrasında radyoterapi gerektirebilir.
