Hemoroid
- Dış hemoroidler, makat bölgesinin en çok sinir ucu bulunan dış bölgesinde yerleşir ve genellikle şikayete sebep olmazlar. Ancak toplar damar genişlemesi olan bu şişliklerin içinde dolaşan kan bazen pıhtılaşarak ağrılı ve mor bir kabartı şeklinde izlenebilir.
- İç hemoroidler ise daha üstteki toplar damarların genişlemesi ile oluşur ve dört evreye ayrılır. 1. evrede hastalarda sadece büyük tuvalet sonrasında kırmızı renkli kanama şikayeti olur. 2. evrede kanamayla birlikte büyük tuvalet sırasında şişlikler dışarı çıkar ancak tuvalet bitiminde tekrar kendiliğinden içeri girerler. 3. evrede kanamaya anal bölgede ıslaklık ve kaşıntı eşlik eder. Ayrıca dışarı çıkan memeler ancak elle içeri itilebilir. 4. evrede ise makat çevresinde elle itmekle dahi içeri girmeyen ağrı ve ıslaklık yaratan şişlikler mevcuttur.
Anal Fissür (Çatlak)
Makatın çıkışında meydana gelen çatlak şeklinde bir yara sonucu dışkılama sırasında ve sonrasında şiddetli ağrıya ve bazen kanamaya neden olan bir hastalıktır. Görünüş olarak küçük bir lezyon olmasına karşın belirgin rahatsızlık verir. Çatlak en çok arka orta hatta oluşmaktadır. İlk bir aylık dönemdeki yırtıklara akut (erken) anal fissür, daha uzun süreli çatlaklara ise kronik (geç) anal fissür denmektedir.
Kadın ve erkekte aynı oranlarda ve her yaş grubunda görülebilir. Bebek ve çocuklarda görülen makattan kanamanın da en sık sebebini oluştururlar. Sebebi henüz tam olarak belirlenememiş, çeşitli faktörler ileri sürülmüştür. Uzun süreli kabızlığın, doğumun, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi iltihabi barsak hastalıklarının çatlakların oluşumunda ve devamında etkili olduğu bilinmektedir. Hastaların çoğunda şikayetlerin başlamasından önce büyük ve sert bir dışkılama hikayesi veya bazen ishal sırasında sık barsak hareketlerinin oluşu hastalığı başlatan olaydır. Rektal bir termometrenin yerleştirilmesi, lavman cihazının ucu ve hatta rektum ve anüsün muayenesinde kullanılan bir endoskop anal fissür meydana gelmesi için yeterli bir travma oluşturabilir. Çok sık olmasa da hamilelik, bir doğum olayı sırasında da perineal travma sonucu çatlak oluşabilir. Anal fissürlü hastalarda anal istirahat basınçları yüksek bulunmakta ve arka orta hatta azalmış kan akımı ciddi ağrıdan ve iyileşmede gecikmeden sorumlu tutulmaktadır. Anal fissürlü hastaların çoğunda anal ağrı ve özellikle ağrılı dışkılama mevcuttur.
Ağrı, genellikle yırtılır, kesilir gibi veya yanma şeklinde tarif edilir ve genellikle dışkının çıkışı sırasında duyulur. Ağrı, anal kanaldaki lezyonun büyüklüğü ile orantılı değildir. Çatlak küçük ama ağrısı, şiddetli olabilir. Ağrı dışkılamadan hemen sonra kısa sürede bitebilir veya devamlı olabilir. Bazen dışkılama işlevini başlatmayı durduracak kadar, kabızlık oluşturabilir. Büyük, sert dışkının geçişi çatlağın daha da ilerlemesine veya devam etmesine neden olur. Bunlara ek olarak kanama, kaşıntı ve kötü kokulu dışkılama, üriner şikayetler olabilir.
Anal fıssür, makattan olan ağrılı kanamaların en sık görülen sebebidir. Kanama, parlak kırmızı, bir kaç damla halinde veya genellikle tuvalet kağıdına bulaşma şeklinde görülür. Kanama bazen daha fazla, damlama şeklinde tuvalete boşalabilir. Kanama genellikle küçük miktarlardadır ve kansızlığa sebep olmaz. Kaşıntı, anal ülserasyondan kaynaklanan akıntı nedeniyle oluşur ve hastaların % 50 kadarında ortaya çıkar. Anal fissürden kaynaklanan ağrı bazen sık idrar yapma, hatta idrar yapamama ile sonuçlanabilecek kadar idrar yolu şikayetleri ile seyredebilir. Çatlak şeklindeki yara 4-5 haftadan fazla devam ederse, çatlak hattı önünde hemoroide (basur) benzer bir deri uzantısı oluşur; buna hipertrofik papilla veya bekçi bir meme denir. Çatlak daha da derinleşir ise ağrı ve kaşıntı artar, yani artık kronik (müzmin) anal fissür oluşur. Ağrı saatlerce, hatta gün boyu devam edebilir. Kanama seyrektir. Bazen her tuvalete çıkışta kanama olabilir ve kağıda bulaşır tarzdadır; hemoroidlerdeki gibi püskürür tarzda değildir.
