Bankart Lezyonu (Tekrarlayan Omuz Çıkığı) Nedir?
Bankart lezyonu (tekrarlayan omuz çıkığı); omuz ekleminde iki ya da daha fazla sayıda çıkık gelişmesi durumudur. Bankart lezyonu, omuz ekleminin stabilitesinde görevli olan ve omuz yuvasını (glenoid) çepeçevre saran kıkırdağımsı doku labrumun kapsül ile birlikte yırtılmasıdır.
Tekrarlayan Omuz Çıkığı Neden Oluşur?
Omuz eklemi, anatomik yapısındaki farklılıklar nedeni ile çıkık gelişme ihtimali diğer eklemlere göre daha fazla olan bir eklemdir. Genellikle omuz üzerine düşme ya da kolun askıda kalması gibi travmatik bir olay sırasında labrumda yırtık oluşur. İlk omuz çıkığı tedavisi sonrası labrum dokusu ve çevresindeki bağlar uygun pozisyonda iyileşmez ise, omuz çıkıkları basit hareketler sonucu dahi oluşabilir.
Tekrarlayan Omuz Çıkığının Belirtileri Nelerdir?
Tekrarlayan omuz çıkığı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Ağrı
Omuz çıkığı olduğunda şiddetli bir ağrı oluşur ve hasta kolunu hareket ettiremez.
- Şişlik
Kola yayılan şişlik ve uyuşma görülebilir.
- Şekil bozukluğu
Diğer omuzla karşılaştırıldığında çıkık olan omuzda, gözle görülebilir bir şekil bozukluğu izlenir.
Öte yandan labrum yırtığı olan kişilerde omuz yerine yerleştirildikten sonra da uzun dönemde omuz hareketlerinde ağrı, güvensizlik ve atlama hissi saptanabilir.
Tekrarlayan Omuz Çıkığı Kimlerde Görülür?
20 yaş altındaki bireylerde ilk omuz çıkığı sonrası tekrarlayan omuz çıkığı gelişme ihtimali %90’a yakın oranda olmaktadır.
Bununla birlikte, temaslı sporlar ile uğraşanlarda, omuz ekleminde doğuştan gelen bazı anatomik farklılıklar olan kişilerde, bağ-doku hastalıkları olanlarda ve diğer eklemlerde ileri derece esneklik bulunanlarda risk artmaktadır.
Tanı Nasıl Konulur?
Tanıda hastanın hikayesi, ilk çıkığın oluşma yaşı ve şekli ile eşlik eden hastalıkları değerlendirmek önemlidir. Doktorunuz sizi ayrıntılı olarak muayene edecek ve patolojik durumları kaydedecektir. Görüntüleme yöntemi olarak röntgen ve manyetik rezonans (MR), bazı durumlarda bilgisayarlı tomografi (BT) gerekmektedir.
Tedavi Nasıl Yapılır?
Gerekli muayene ve tetkikler sonrası hasta ile tedavi seçenekleri konuşulur. Hastanın yaşı, çıkık sayısı, mesleği, çıkığın yönü gibi bir çok faktör değerlendirilerek hasta için en uygun tedaviye birlikte karar verilir.
İlk çıkıklardan sonra genellikle fizik tedavi ve rehabilitasyon ile başarılı sonuçlar alınırken, ikinci çıkıklardan sonra sıklıkla cerrahi tedavi gerekmektedir.
Cerrahi tedavi
Bankart lezyonunun cerrahi tedavisinde genellikle artroskopik (kapalı) yöntem tercih edilmektedir.
Genel anestezi altında üç adet küçük kesiden omuz eklemine girilerek kamera yardımı ile yırtık olan labrum dokusu görülür ve ankor denilen küçük implantlar ile onarılır. Bu implantlar kemik içine yerleştirilir ve sonradan çıkarılmaları gerekmez.
Ameliyat süresi ortalama bir saattir ve genellikle bir gece yatış yeterli olmaktadır. İlk gece sonrasında genellikle ağrı kesiciye ihtiyaç duyulacak şiddette ağrı görülmez.
Ameliyattan sonra omzunuza kol askısı takılır. Bu süreçte gün içerisinde doktorunuzun izin verdiği hareketleri ve masa başı küçük işlerinizi yapabilirsiniz. Askı çıkarıldıktan sonra ise rehabilitasyona başlanır ve bazı meslek gruplarına ait hastalar işlerine dönebilirler. Rehabilitasyonun ardından hastanın durumuna göre temaslı ve atıcı sporlar harici diğer sporlara başlanabilir. Temaslı ve atıcı sporlara 6-8. aydan sonra izin verilir.
Cerrahi Tedavide Riskler
Diğer cerrahi işlemlerde olduğu gibi nadir görülmekle birlikte bazı riskler mevcuttur. Cerrahi sonrası enfeksiyon, damar ve sinir yaralanmaları, özellikle kemik kaybının eşlik ettiği hastalarda tekrar çıkık olma ihtimali ve eklem sertliği görülme riski bulunmaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Bankart ameliyatı sonrası ağrı hisseder miyim?
Ameliyat sonrası ilk gece ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilen seviyede ağrılar olabilmektedir. Sonraki günlerde hastanın durumuna göre değişse de şiddetli ağrı nadir görülmektedir.
Bankart ameliyatı sonrası ne zaman taburcu olurum?
Genellikle 1 gece yatış yeterli olmaktadır
Bankart ameliyatı sonrası kol askısını ne kadar kullanmam gerekiyor?
Ortalama 4 hafta kol askısını kullanmanız gerekecek. Bu süre içinde bazı basit hareketler ve masabaşı bazı işler için izin verilebilir.
Rehabilitasyon ne kadar sürecek?
İlk 4 haftalık sürede koruyucu rehabilitasyon ile basit egzersizler yapmanız istenecek. Kol askısı çıktıktan sonraki süreç yaklaşık 3-6 hafta arası sürmektedir.
Spora ne zaman dönebilirim?
Temaslı ve zorlamalı sporlar hariç diğer sportif aktivitelere genellikle 3. aydan sonra dönülebilir. Atıcı sporlar için 6-8 aylık bir süre gereklidir.
Bankart ameliyatı sonrası omuz çıkığımın tekrarlama ihtimali var mı?
Literatürde Bankart ameliyatı sonrası bir yıldan sonra tekrar çıkık ihtimali % 2-6 arasında bildirilmiştir. Tekrarlama oranı; anatomik faktörler, sigara kullanımı, kemik kaybının eşlik etmesi, ilk çıkık sonrası geç dönemde ameliyat olma ve rehabilitasyona uyum sağlamama gibi faktörlerden etkilenmektedir.