Bebeklerde Aft Neden Olur? Belirtileri, Süreç ve Etkili Tedavi Yöntemleri

Bebeklerde aft, ağız içinde çeşitli sebeplerle çıkan küçük ancak oldukça ağrılı olabilen yaralardır. Bebeklik döneminde sık karşılaşılan aftların kesin nedeni bilinmese de bağışıklık sisteminin zayıflamasından beslenme yetersizliklerine kadar pek çok faktör aft oluşumunda rol oynayabilir. Aftlar çoğu zaman kısa sürede iyileşse de bebeklerin ağız yapısı hassas olduğundan beslenme ve emzirme sürecini zorlaştırabilir. Bu durumda bebeğin uzman bir doktora götürülmesi ve gerekli tedavinin planlanması önemlidir.

Bebeklerde Aft Nedir?

Bebeklerde ağızda çıkan aft; ağzın iç yüzeyinde ortaya çıkan küçük, ağrılı yaralardır. Ağız ülseri olarak da adlandırılan aftlar her yaştan insanı etkileyebilir. Çocuklarda ve bebeklerde görülen aftlar yetişkinler kadar sık olmasa da ortaya çıktığında çocuk için oldukça rahatsız edici olabilir. Aftöz stomatit olarak da adlandırılan bu lezyonlar kenarlarında kızarıklık olan beyaz veya sarı renkte yaralar olarak başlar. Bu yaralar genellikle 1 milimetreden küçük olmakla birlikte erken dönemde tedavi edilmezse büyüyebilir.

Dil, damak, diş etleri, yanağın iç kısmı veya dudakların iç yüzeyi gibi ağzın farklı bölgeleri aftların en çok görüldüğü yerlerdir. Günümüzde bebeklerde ağızda aft çıkmasının nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Uzmanlar viral enfeksiyon hastalıklarından vitamin ve mineral eksikliklerine kadar pek çok faktörün aft oluşumunu tetikleyebileceğini ifade eder.

Bazı araştırmalar çocukların %9’unda ağız ülserine rastlandığını göstermektedir. Ancak uzmanlar bebeklerde aft teşhisinde bazı zorluklar yaşayabilir. Bunun en önemli nedeni; ateşli hastalıklar başta olmak üzere çeşitli hastalıkların komplikasyonlarından bir tanesinin ağız yaraları olmasıdır.

Aft belirtileri bebeklerde çoğu zaman birkaç gün içerisinde kendiliğinden kaybolur. Bununla beraber sıklıkla tekrarlayan veya ağzın büyük bölümünü kaplayan aftlar altta yatan başka bir sağlık sorunun habercisi olabilir. Bu nedenle aft belirtileri bebeklerde uzun sürer veya sık sık tekrarlarsa uzman bir doktora danışılması önemlidir.

Bebeklerde AFT Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde aft, ağızda çıkan yaralarla karakterize bir sağlık sorunudur. Bir diğer ifadeyle bebeklerde aft belirtileri denildiğinde ilk akla gelen ağız yaralarıdır. Buna göre başlıca bebeklerde aft belirtileri şunlardır:

• Ağız yaraları: Aftlar genellikle dil, damak, diş etleri, yanağın iç kısmı veya dudakların iç yüzeyi gibi ağız mukozasını etkileyen ağrılı yaralar ile kendisini gösterir. Çoğu zaman bebeğin ağzında aft tek başına ortaya çıksa da bazı durumlarda kümeler halinde de yaralar görülebilir.
• Lekeler: Aftlar tipik olarak beyaz veya sarı renkte, etrafında kızarıklık olan küçük lekeler olarak görülür.
• Karıncalanma hissi: Henüz ağız yaraları ortaya çıkmadan önce bebeklerin ağzının içinde yanma veya karıncalanma hissi olabilir. Henüz kendilerini tam olarak ifade edemeyen bebekler bu durumdan duydukları rahatsızlığı ellerini sürekli ağızlarına götürerek veya ağlayarak ifade edebilir.
• Yüksek ateş ve lenf bezlerinde şişlik: İleri vakalarda bebeklerde ağız yaralarında yüksek ateş ve lenf bezlerinde şişlik gibi semptomlar da eşlik edebilir. Bu durum özellikle bebekte viral bir enfeksiyon varsa daha sık görülür.

Bebeklerde aft belirtilerinin şiddeti aftın türüne bağlı olarak farklılıklar gösterebilir. Başlıca aft türleri şu şekilde sıralanabilir:

• Minör aftlar: Minör aftlar bebeklerde en sık görülen, tüm vakaların neredeyse %80’ini oluşturan aft türüdür. Birkaç milimetre çapında olan minör aftlar genellikle 1-2 hafta içerisinde iz bırakmadan kendiliğinden iyileşir.
• Majör aftlar: Daha nadir görülen majör aftlar vakaların yaklaşık %10’unu oluşturur. Genellikle 1-3 santimetre çapında olabilen bu aftlar diş eti gibi ağız içi dokuları etkileyebilir. Minör aftlara göre daha uzun sürede iyileşen majör aftlar iyileştikten sonra yara bölgesinde iz kalabilir.
• Herpetiform aftlar: Bu aftlar küçük ve toplu halde görülen lezyonlar şeklinde ortaya çıkar. İğne ucu büyüklüğünde olduklarından genellikle herpes enfeksiyonu ile karıştırılsa da bu aftlar herpes virüsü ile ilişkili değildir.

Bebeklerde ağız yarası, aft genellikle minör olsa da bazı durumlarda bebek için oldukça rahatsızlık verici olabilir. Bu nedenle birkaç günden uzun süren yaralar olması durumunda uzman bir doktora danışılmasında fayda vardır.

Bebeklerde AFT Nasıl Olur?

Küçük, beyaz veya sarı renkli ağız yaraları olan aftlar genellikle daha büyük yaştaki çocukları ve gençleri etkilese de bebeklerde de görülebilir. Bebeklerde aftın neden olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Bazı faktörler aft oluşumunu tetikleyebilir. Buna göre başlıca bebeklerde aft nedenleri şu şekildedir:

• Viral enfeksiyonlar: Bebeklerde aftın en yaygın nedenlerinden biri viral enfeksiyonlardır. Özellikle coxsackievirus (koksaki virüsü) adı verilen bir virüsün neden olduğu bebeklerde ve çocuklarda sık görülen el, ayak ve ağız hastalığı olarak bilinen viral enfeksiyon hastalığının başlıca semptomlarından bir tanesi ağız yaralarıdır. Bunun yanı sıra bebeklerin ellerinde ve ayaklarında da kabarcıklar görülebilir.
• Otoimmün sağlık sorunları: Bebeklerde aftın başka bir olası nedeni otoimmün bozukluklardır. Bağışıklık sistemi herhangi bir sebeple vücudun kendi hücrelerini tehdit olarak algılar ve onlara saldırırsa ağız içinde aft şeklinde yaralar görülebilir. Özellikle çölyak hastalığı ve inflamatuar bağırsak hastalığı gibi sağlık sorunları aftlarla kendini gösterebilir.
• Besin yetersizlikleri: Bebeklerde aft oluşumunun bir diğer yaygın nedeni besin yetersizliğidir. Demir, folik asit ve B12 eksikliği gibi vitamin ve mineral eksiklikleri ağız içinde aft oluşumuna yol açabilir. Özellikle düşük ferritin seviyeleri, demir eksikliğiyle bağlantılı olarak sık tekrarlayan ağız yaralarına neden olabilir.
• Gıda hassasiyetleri: Bazı yiyecekler bebeklerin ağzındaki hassas mukoza zarını tahriş ederek aft oluşumuna yol açabilir. Özellikle çikolata, turunçgiller gibi bazı yiyecekler bebeklerin ağzının içinde tahrişe neden olabilir.

Aft bebeklerde çoğu zaman kendiliğinden iyileşse de beslenme yetersizliği gibi sebeplerle ortaya çıktığında bebeğin büyümesinde ve gelişiminde önemli sorunlara neden olabilir. Bu nedenle özellikle sıklıkla tekrarlayan aftlarda uzman bir doktordan yardım alınması önerilir.

Bebeklerde AFT Tanısı Nasıl Konulur?

Bebeğin ağzında aft olduğundan şüphelenilerek sağlık kuruluşlarına başvuran ebeveynlere uzmanlar öncelikle bebeğin tıbbi geçmişi, besin alerjisi olup olmadığı gibi bazı sorular yöneltebilir. Bebeklerde aft tanısı genellikle basit bir fiziksel muayene ile konulabilir. Çıplak gözle incelediğinde ağız içinde kolayca fark edilebilen küçük, beyaz veya sarı lezyonlar fark etmesi çoğu zaman aft tanısı için yeterlidir. Bununla beraber bebeklerde aftın tekrarlaması ya da iyileşme sürecinin uzaması durumunda doktorlar altta yatan başka bir sağlık sorunu olup olmadığını değerlendirebilmek için daha ileri tetkiklerden yardım alabilir. Bu noktada uzmanlar öncelikle bağışıklık sisteminin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmek veya vitamin ve mineral eksikliklerini tespit etmek amacıyla kan tetkiklerine başvurabilir. Ek olarak özellikle tedaviye yanıt vermeyen vakalarda, uzmanlar yaranın yüzeyinden bir örnek alınmasını ve laboratuvarda incelenmesini isteyebilir.

Bebeklerde AFT Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bebeklerde aft tedavisi sırasında uzmanların öncelikli amacı bebeğin ağrısını hafifletmek ve aftın tekrarlama riskini en aza indirmektir. Bebeğin ağzında çıkan aft çoğu zaman 1-2 hafta içerisinde kendiliğinden iyileşse de bu süreç bebekler için oldukça acı verici olabilir. Uzmanlar çocuğu rahatlatabilmek için ebeveynlere bazı önerilerde bulunabilir. Bunlar şu şekildedir:

• Bal veya süt vermek: Bir yaşından büyük çocuklar için bal aftların üzerinde yatıştırıcı bir etki yaratabilir. Ancak botulizm riskinden dolayı bir yaşından küçük bebeklere bal verilmemelidir. Bala ek olarak soğuk süt de ağız yaralarını rahatlatmak için kullanılabilir. Bununla birlikte inek sütü kullanılacaksa bebeğe vermeden önce uzmana danışılması önemlidir.
• Yumuşak yiyecekler: Bebeğe keskin kenarları olmayan, yumuşak yiyecekler vermek ağız içindeki yaraların tahriş olmasını önlemeye yardımcı olabilir. Bu dönemde püre kıvamındaki yiyecekleri tercih etmek iyileşme sürecini hızlandırabilir.

Aftların tekrarlaması durumunda doktorlar bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirmek veya viral enfeksiyonları önlemek amacıyla çeşitli ilaçlar reçete edebilir. Ek olarak bebekte demir eksikliği gibi bir problem varsa bu eksiklikleri gidermek için doktorlar bazı önerilerde bulunabilir.

Sık Sorulan Sorular

Bebeğinizin ağzında aft varsa ve birkaç gün içinde geçmiyorsa ya da sık sık tekrarlıyorsa, vakit kaybetmeden uzman doktorumuzdan randevu alarak bebeğinizin sağlığı için gerekli kontrolleri yaptırabilirsiniz. Yanınızdayız, bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin!