Çocuk Gastroenteroloji Nedir?
Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme çocukların sindirim sistemi, karaciğer, safra kesesi ve safra yolları, pankreas ve beslenme ile ilgili sorunlarını teşhis ve tedavi eden tıbbi bir uzmanlık dalıdır. Yenidoğandan ergenliğe kadar olan süreçte, çocukların sindirim sistemi yetişkinlerden farklıdır ve bu nedenle özel bir yaklaşıma ihtiyaç duyar. Bu alanda çalışan gastroenterologlar çocuklarda görülen karın ağrısı, iştahsızlık, bulantı ve kusma, ishal, kabızlık, reflü, mide ve bağırsak hastalıkları, gıda alerjileri, karaciğer hastalıkları ve büyüme ve beslenme bozuklukları gibi belirti ve rahatsızlıklarla ilgilenirler.
Çocuk Gastroenteroloji Hangi Hastalıklarla İlgilenir?
Çocuk gastroenteroloji bölümünün ilgilendiği bazı hastalıklar ve durumlar şu şekilde özetlenebilir:
- Akut/kronik karın ağrısı: Çocuklarda karın ağrısı sık görülen bir şikayettir ve akut ya da kronik olabilir. Akut karın ağrısı genellikle aniden başlar ve kısa süreli olurken, kronik karın ağrısı daha uzun süre devam eder ve tekrarlayıcıdır. Bu durumlar, enfeksiyon, iltihap, irritabl bağırsak sendromu (İBS) veya daha ciddi problemlerden kaynaklanabilir.
- Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH): Gastroözofageal reflü hastalığı, mide asidinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşur ve yanma hissi, mide ağrısı, göğüs arkasında yanma ve/veya ağrı ve yutma güçlüğü gibi belirtilere neden olur.
- Karaciğer hastalığı-safra kesesi/yolları hastalığı: Çocuklarda karaciğer ve safra yolları ile ilgili hastalıklar; doğumsal anormallikler, enfeksiyonlar, enfeksiyöz olmayan iltihabi (otoimmun) hastalıklar veya metabolik bozukluklar nedeniyle gelişebilir. Bu hastalıklar, karaciğer enzimlerinde yükselme, sarılık, karın ağrısı ve kilo kaybı gibi semptomlara neden olabilir.
- İnflamatuvar bağırsak hastalığı (İBH): İnflamatuvar bağırsak hastalığı otoimmun bir hastalıktır, genetik olarak yatkınlığı olan bireylerde çevresel faktörlerin tetiklemesiyle gelişir. İBH, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit olarak iki alt tipe ayrılır. Hastaların %5-10 kadarında iki alt tip arasında ayrım yapılamaz v e sınıflandırılamayan İBH olarak adlandırılır. Bu hastalıklar, bağırsağın iç yüzeyinde iltihaplanmaya ve hasara yol açar, karın ağrısı, ishal, kilo kaybı ve büyüme geriliği gibi belirtilere neden olabilir.
- Eozinofilik hastalıklar: Eozinofilik hastalıklar, sindirim kanalı duvarında eozinofil adı verilen beyaz kan hücrelerinin anormal derecede artışı ile kendini gösterir. Bu durum mide, bağırsak veya yemek borusunda iltihaplanma ve hasara neden olabilir. Belirtiler arasında karın ağrısı, yutma güçlüğü, ishal ve kilo kaybı bulunur.
- Çölyak ve malabsorbsiyon bozuklukları: Çölyak hastalığı, gluten adı verilen bir proteine karşı bağışıklık sistemi reaksiyonu ile ortaya çıkar ve ince bağırsakta hasara yol açar. Malabsorbsiyon bozuklukları ise besinlerin sindirim sisteminden yeterince emilememesi ile kendini gösterir.
- Peptik ülser: Peptik ülser mide veya on iki parmak bağırsağının (duodenumun) iç yüzeyinde yaraların oluşmasıdır. Çocuklarda bu durum nadir olmakla birlikte, Helicobacter pylori enfeksiyonu veya uzun süreli antiinflamatuvar ilaç (NSAİİ) kullanımı gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Belirtiler arasında karın ağrısı, mide bulantısı ve bazen mide-bağırsak kanaması
- İshal: İshal, çocuklarda sık görülen bir durumdur ve enfeksiyon, gıda intoleransı, antibiyotik kullanımı veya diğer sindirim sistemi hastalıklarından kaynaklanabilir. Sürekli ishal vücutta sıvı kaybı (dehidratasyon) ve beslenme bozukluklarına yol açabileceği için dikkatli bir değerlendirme gerektirir.
- Kabızlık: Kabızlık, çocuklarda sıkça görülen bir diğer sindirim sorunudur ve genellikle diyet, sıvı alımı veya tuvalet alışkanlıkları ile ilişkilidir. Kronik kabızlık karın ağrısı, iştahsızlık ve davranış değişikliklerine neden olabilir. Çocuk gastroenteroloji uzmanları kabızlık tedavisinde lif alımının artırılması, yeterli sıvı tüketimi ve gerektiğinde laksatiflerin kullanılması gibi tedavi yöntemler uygular.
- Beslenme bozuklukları: Beslenme bozuklukları yetersiz veya dengesiz beslenmeden kaynaklanan durumları içerir ve çocukların büyüme ve gelişmesini olumsuz etkileyebilir. Bu bozukluklar, anoreksiya, bulimiya, obezite, vitamin ve mineral eksikliklerini kapsar.
- Huzursuz bağırsak sendromu: Huzursuz bağırsak sendromu (İBS) karın ağrısı ve dışkılama sıklığında değişikliklerle karakterize kronik bir durumdur. Çocuklarda İBS stres, diyet ve bağırsak mikrobiyotasındaki değişikliklerle ilişkili olabilir.
- Disfaji (yutma güçlüğü): Disfaji çocuklarda yutma sırasında zorlanma ve ağrı ile kendini gösterir ve beslenme problemlerine yol açabilir. Nörolojik bozukluklar, anatomik anormallikler veya reflü gibi nedenlerden kaynaklanabilir.
- Karaciğer yağlanması: Çocuklarda karaciğer yağlanması, obezite ve metabolik sendrom gibi durumlarla ilişkilidir ve karaciğerde yağ birikmesi ile karakterizedir. Bu durum, zamanla karaciğer hasarına ve karaciğer yetmezliğine yol açabilir.
- Kolit: Çocuklarda görülen kolit, genellikle inflamatuvar bağırsak hastalıkları (İBH) grubuna dahil olan ülseratif kolit veya Crohn hastalığı nedeniyle ortaya çıkar. Belirtiler arasında karın ağrısı, kanlı ishal, kilo kaybı ve yorgunluk bulunur.
Çocuk Gastroenteroloji Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?
Çocuk gastroenterolojisi ile ilişkili hastalıkların belirtileri hastalığın türüne, şiddetine ve çocuğun yaşına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Çocuk gastroenteroloji hastalıklarının en yaygın belirtileri:
- Karın ağrısı
- İshal
- Kabızlık
- Kanlı ve veya mukuslu dışkı
- Kilo kaybı ve büyüme geriliği
- Mide bulantısı ve kusma
- Yutma güçlüğü (disfaji)
- Şişkinlik ve gaz
- Sarılık
Çocuk Gastroenteroloji Hastalıklarının Tanısı Nasıl Konulur?
Çocuk gastroenteroloji hastalıklarının tanısı kapsamlı bir değerlendirme sürecini gerektirir. Tanı sürecinin ilk adımı, ayrıntılı bir hasta öyküsü alınması ve fizik muayenedir. Fizik muayenenin ardından doktor tarafından görüntüleme veya kan testleri gibi yardımcı testler istenebilir. Çocuk gastroenteroloji hastalıklarının tanısında kullanılan bazı tetkikler şunlardır:
- Laboratuvar testleri: Kan testleri, idrar testleri ve dışkı testleri gibi laboratuvar testleri, çocuk gastroenteroloji hastalıklarının tanısında önemli rol oynar. Kan testleri enfeksiyon, anemi, inflamasyon ve karaciğer fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılır. Dışkı testleri, bağırsak enfeksiyonları, parazitler, kanama ve malabsorbsiyon bozukluklarını tespit etmeye yardımcı olur. İdrar testleri, özellikle böbrek ve idrar yolu problemlerinin değerlendirilmesinde kullanılır.
- Endoskopi: Endoskopi, sindirim sisteminin iç yapısını doğrudan görüntülemek için kullanılan bir prosedürdür. Üst gastrointestinal endoskopi yemek borusu, mide ve duodenumun incelenmesini sağlar. Kolonoskopi ise kalın bağırsağın incelenmesinde kullanılır. Endoskopi sırasında biyopsi alınarak, dokular mikroskop altında incelenir ve kesin tanı konulabilir. Bu yöntem, inflamatuar bağırsak hastalıkları (İBH), çölyak hastalığı ve peptik ülser gibi durumların tanısında kritik öneme sahiptir.
- Görüntüleme teknikleri: Ultrasonografi, manyetik rezonans görüntüleme (MRI), bilgisayarlı tomografi (BT), sintigrafi ve baryumlu grafi gibi görüntüleme teknikleri, sindirim sistemi organlarının yapısal ve fonksiyonel değerlendirmesinde kullanılır.
- Özel testler: Bazı durumlarda, spesifik hastalıkların tanısı için özel testler gerekebilir. Örneğin, çölyak hastalığı tanısında doku transglutaminaz antikoru (tTG) testi kullanılır. Laktoz intoleransı veya diğer gıda intoleranslarını değerlendirmek için nefes testleri yapılabilir. Hidrojen nefes testi ince bağırsakta bakteri aşırı çoğalmasını tespit etmek için kullanılır.
- Genetik testler: Bazı doğuştan gelen hastalıkların tanısını koymak veya kesinleştirmek için genetik testlerin yapılması gerekebilir
Çocuk Gastroenteroloji Hastalıklarının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çocuk gastroenteroloji hastalıklarının tedavisi hastalığın spesifik tipine ve ciddiyetine bağlı olarak uzman doktorlar tarafından planlanır. Tedavi yöntemlerinden bazıları şunları içerebilir:
- İlaç tedavisi: Birçok gastroenteroloji hastalığının yönetiminde ilaç tedavisi önemli bir rol oynar. İlaçlar inflamasyonu azaltmak, enfeksiyonları tedavi etmek, asit üretimini kontrol altına almak ve semptomları hafifletmek için kullanılır. Örneğin, İBH olan çocuklar için kortikosteroidler, immünmodülatörler ve biyolojik ajanlar gibi anti-inflamatuvar ilaçlar reçete edilebilir.
- Diyet ve beslenme düzenlemeleri: Diyet ve beslenme düzenlemeleri, çocuk gastroenteroloji hastalıklarının tedavisinde kritik öneme sahiptir. Belirli gıdalara karşı intoleransı veya alerjisi olan çocuklar için özel diyetler uygulanır. Örneğin çölyak hastalığı olan çocuklar glutensiz bir diyetle beslenmelidir.
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Yaşam tarzı değişiklikleri, çocuk gastroenteroloji hastalıklarının yönetiminde önemli bir rol oynar. Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) ve irritabl bağırsak hastalığı gibi durumlar için yemek yeme alışkanlıklarının düzenlenmesi, öğünlerin küçük ve sık olması, yağlı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınılması gibi değişiklikler önerilir. Ayrıca yeterli sıvı alımı ve düzenli fiziksel aktivite kabızlık gibi sorunların önlenmesine yardımcı olabilir.
- Cerrahi müdahaleler: Bazı gastroenterolojik hastalıklarda doktorlar cerrahi müdahaleler uygulayabilir. Örneğin, ciddi inflamatuvar bağırsak hastalıkları (İBH) olan çocuklarda bağırsak tıkanıklıkları, fistüller veya ciddi bağırsak hasarı varsa cerrahi müdahale gerekebilir. GÖRH için ilaç tedavisi yeterli olmadığında, fundoplikasyon gibi cerrahi işlemler uygulanabilir.
Sık Sorulan Sorular
Çocuk Gastroenteroloji İle İlişkili Durumlarda Hangi Tetkikler Yapılabilir?
Çocuk gastroenterolojisini ilgilendiren durumlarda çocuklarda sindirim sistemi sorunlarını değerlendirmek amaçlı çeşitli tetkiklerin yapılması gerekebilir. Yaygın tetkiklerden biri endoskopi olup, bu yöntemle mide ve bağırsakların iç yüzeyleri ve boşlukları olarak incelenir, mikroskopik inceleme için biyopsi örnekleri alınır. Ayrıca gıda alerjileri veya intoleranslarını belirlemek için kan testleri ve dışkı analizleri de sıkça kullanılır.
Çocuk Gastroenteroloji Kaç Yaşa Kadar Bakar?
Çocuk gastroenterolojisi polikliniği çoğunlukla doğumdan 18 yaşına kadar olan çocuk ve ergenlere yönelik hizmet verir. Bu uzmanlık alanı, bebeklikten gençlik dönemine kadar sindirim sistemi ile ilgili çeşitli sorunların teşhis ve tedavisi ile ilgilenir.
Çocuk Gastroenteroloji Muayenesi Nasıl Yapılır?
Çocuk gastroenteroloji muayenesi, öncelikle çocuğun tıbbi geçmişinin detaylı bir şekilde incelenmesi ile başlar. Ardından, tam bir fizik muayene ile ayrıntılı bir karın bölgesi muayenesi yapılır ve gerekli görülürse laboratuvar testleri veya görüntüleme yöntemleri gibi daha ileri incelemeler istenebilir.
Küçük Çocuklara Endoskopi Nasıl Yapılır?
Küçük çocuklarda endoskopi genellikle derin sedasyon (damardan uygulanan ilaçlar ile uyutulma) altında yapılır, böylece çocuk işlem sırasında rahat ve hareketsiz kalır. İnce ve esnek bir tüp olan endoskop, çocuk gastroenteroloji uzmanı tarafından ağız yoluyla mide ve ince bağırsağa yönlendirilir, sindirim sisteminin iç yüzeyi bir kamera yardımıyla ayrıntılı olarak incelenir.
Gastroenteroloji Muayenesi Ne Kadar Sürer?
Gastroenteroloji muayenesinin süresi, hastanın şikayetlerinin ciddiyetine ve muayene amacına bağlı olarak değişebilir. Tipik olarak, bir gastroenteroloji muayenesi yaklaşık 20 ila 30 dakika arasında sürer. Bu süre içinde doktor hastanın tıbbi geçmişini değerlendirir, fizik muayene yapar ve gerekli görürse ek testler veya görüntüleme yöntemleri ister.
Çocuklarda Kolonoskopi Nasıl Yapılır?
Çocuklarda kolonoskopi derin sedasyon altında yapılır, böylece çocuk işlem sırasında rahat ve hareketsiz kalır. İnce ve esnek bir tüp olan kolonoskop, çocuk gastroenteroloji uzmanı tarafından anüs yoluyla bağırsaklara yönlendirilir ve kalın bağırsak ile ince bağırsağın son 10 cm kadarlık bölümü bir kamera yardımıyla ayrıntılı olarak incelenir.
Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bölümü, çocuklarda doğumsal ya da sonradan gelişen sindirim sistemi, karaciğer ve beslenme bozukluklarına yönelik tanı ve tedavi hizmeti sunar. Bu alanda yaşanan sağlık sorunlarının zamanında fark edilmesi, çocuğun sağlıklı büyüme ve gelişimi açısından kritik öneme sahiptir.
Hisar Hospital’da çocuk gastroenterolojik hastalıkların değerlendirilmesinde ayrıntılı fizik muayene, laboratuvar testleri, görüntüleme yöntemleri ve gerekirse endoskopik işlemler uygulanmaktadır. Beslenme yetersizlikleri, karaciğer hastalıkları, kronik ishal, kabızlık ve reflü gibi sık karşılaşılan durumlar, multidisipliner bir yaklaşımla ele alınır.
Çocuklarda görülen sindirim sistemi hastalıkları hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Çocuğunuz için detaylı değerlendirme ve kişiye özel tedavi planı oluşturmak isterseniz Hisar Hospital Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bölümü ile iletişime geçebilir, online randevu formu üzerinden kolayca başvuru yapabilirsiniz.
