Dudak kanseri alt veya üst dudakta meydana gelen kalıcı yaralar ile karakterize ağız kanseridir. Özellikle uzun süren yaralar ve kanamalar olması halinde uzman bir hekime başvurularak tanısı konulmaktadır. Doktor biyopsi ile kesin tanı koyarken görüntüleme tekniği ile kanserin evresini tespit etmektedir.
Kanser yayılma boyutuna ve tümörün büyüklüğüne göre evre 0’dan evre 4’e kadar kategori edilmektedir. Kanser evresi belirlendikten sonra hastaya uygun tedavi yöntemi planlanmaktadır. Ayrıca hasta tedavi öncesi ve sonrası yapılması gerekenler hakkında bilgilendirmektedir.
Tedavi yöntemlerinde; radyoterapi (kanserde ışın tedavisi), kemoterapi (kanserde ilaç tedavisi), cerrahi, immünoterapi (kanserde bağışıklık sisteminin desteklenmesi sağlanarak iyileşme desteklenmesi) ve spesifik ilaç tedavisi yer almaktadır. Dudak kanserinin belirtilerini yaşıyorsanız mutlaka bir kulak-burun-boğaz uzmanına başvurmalısınız.
Dudak Kanseri Nedir?
Dudaktaki bir hücrenin deoksiriboz nükleik asitteki (DNA) anormallikler ile başlayan alt veya üst dudakta ortaya çıkan ağız kanseridir. DNA’daki bozulma; dudak hücrelerinde anormal büyüme ve bölünmeye neden olarak tümör veya anormal hücre grubu topluluğunun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Dudakları etkileyebilecek dört farklı kanser türü vardır. Skuamöz hücreli karsinom, melanom, lenfoma ve küçük tükürük bezi kanserleri olmak üzere dudaklarda dört farklı kanser türü gelişmektedir.Ayrıca güneş enerjisine çok maruz kalan hastalarda daha sık görülür.
Dudak Kanseri Türleri Nelerdir ?
1. Skuamöz Hücreli Karsinom
Dudak kanserlerinin en yaygın türüdür. Dudakları kaplayan skuamöz hücrelerin (dudağın dış yüzeyini kaplayan hücreler) DNA’sında bozulma sonucunda anormal hücre bölünmesi ile karakterize bir karsinomdur.
2. Melanom
Pigment üreten hücreler olan melanositler dudak veya ağız içindeki mukozal bölgede bulunmaktadır. Bu hücrelerden kaynaklanan kanser türüne melanom denir.
3. Lenfoma
Bağışıklık sistemi hücresi olan lenfositlerden kaynaklanan lenfoma nadiren ağız içi boşlukta meydana gelebilir. Buradan da dudakları etkileyebilmektedir.
4. Küçük Tükürük Bezi Kanserleri
Bu kanserler tükürük bezlerini etkilemektedir. Dolaylı yoldan dudaklara da yayılım gösterebilirler.
Dudak Kanseri Belirtileri Nedir?
Dudak kanseri belirtileri resimlerinde sıklıkla gözlemlenen dudaklarda yara ve pigment değişikliğidir. Erken evrede sadece hafif kabarık veya düz renk değişikliği gibi gözükebilir. Diğer belirtileri şunlardır:
- Dudakta iyileşmeyen açık yara veya bir lezyon
- Dudak bölgesinde ağrı, kanama ve uyuşukluk
- Dudakta kırmızı ve beyaz lekeler
- Dudakta kaşıntılı yaralar, pullanma
- Dudak bölgesinde yumru, kalınlaşma
Dudak Kanseri Oluşumunu Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Dudaklarda meydana gelen kansere kesin neden olan faktörler yoktur ancak yakalanma riskini arttıran durumlar vardır. Dudak hücrelerinde tümör oluşumuna neden olan faktörler şunlardır:
- Aşırı güneşe maruz kalma: Alt dudakta tümör gelişme olasılığı daha yüksektir. Bunun nedeni güneş ışınlarına daha fazla maruz kalmasıdır. Özellikle açık havada daha fazla vakit geçiren bireylerin yakalanma riskinin daha yüksek olduğu gözlenmiştir.
- Tütün ve alkol kullanımı: Sigara karsinojen maddeler içermektedir. Bu nedenle anormal hücre bölünmesini uyarmaktadır. Alkol ise dudakta ve ağız bölgesinde bulunan hücrelerinin DNA ve proteinlerine zarar vermektedir.
- Yaş ve cinsiyet: 40 yaş üstü ve erkek bireylerde dudak kanseri sıklıkla meydana gelmektedir.
- Bağışıklık yetersizliği, HIV ve HPV virüsüne sahip olan bireyler: Bu faktörler dudak kanserine yakalanma olasılığını arttırmaktadır.
- Dudakların sık sık yaralanması: Kürdan, kalem veya dudak ısırması nedeniyle oluşan yaralar kansere yol açabilmektedir.
- Meyve ve sebzeden fakir beslenme: Vitamin ve minerallerden fakir beslenmeye yol açmaktadır. Bu nedenle kanser oluşumunu tetikleyebilmetedir.
Dudak Kanserinde Erken Teşhisin Önemi Nedir?
Dudaklarda gelişen tümör diğer kanserler kadar ölümcül değildir ancak geç evrelerinde kanserin farkına varılması dudaklara yakın dokulara yayılımı ve tümörün boyutunu arttırmaktadır. Bu durum ise uygulanan tedavi planını zorlaştırmakta ve kompleks hale getirmektedir. Aynı zamanda tedavide başarıya ulaşabilme oranını düşümektedir. Tedaviden sonra hastanın iyileşme süresinin uzamasına neden olmaktadır. Bu nedenle şüphe duyulması halinde uzman bir hekime başvurulmalıdır.
Dudak Kanseri Evreleri Kaç Kısma Ayrılır?
Uzman bir doktora başvurulduğunda dudak hücrelerinde kanseri tespit ettikten sonra kanserin yerleştiği bölge manyetik rezonans (manyetik dalgalar kullanılarak organları ve dokuları görüntüleme yöntemi) veya tomografi yöntemi (x ışınları yardımıyla görüntüleme tekniği) ile incelemektedir. Doktor bu değerlendirmenin sonucunda kanserin evresini belirlemektedir. Bu evreler Amerikan Kanser Ortak Komitesi (AJCC) tarafından beş sınıfa ayrılmıştır. Bu sınıflar belirlenirken tümörün boyutuna ve ne kadar yayılım gösterdiğine dikkat edilmiştir. Bunlar:
- Evre 0: Kanser dudak hücrelerinin üst kısmı ile sınırlıdır.
- Evre 1: Kanserin erken aşamasıdır. Tümörün boyutu 2 santimetreden küçüktür. Daha derin dokulara yayılım göstermemiştir.
- Evre 2: Dudak tümörünün boyutu 2-4 santimetre arasındadır. Yerel lenf düğümlerine yayılmamıştır.
- Evre 3: Kanserin ileri evresidir. Tümör 4 santimetreden daha büyüktür. Lenf düğümlerine tümör yayılmıştır.
- Evre 4: Kanserin bu evresinde çene, ağız bölgesindeki kemiğe, deriye ve boyunda bulunan lenf düğümlerine tümör yayılmıştır.
Dudak Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Uygulanması gereken tedavisi hastanın yaşına, sağlık durumuna, tümörün büyüklüğüne, yerine ve kanserin evresine bağlı olarak değişmektedir. Tedavide uygulanabilecek yöntemler şunlardır:
- Ameliyat: Dudakta meydana gelen lezyonları yok etmek ve eski görünüme geri getirmek amacıyla uygulanabilmektedir. Bununla birlikte boyun bölgesinde bulunan lenf düğümlerine yayılmış tümörleri çıkarmak için kullanılmaktadır.
- Radyasyon Tedavisi: Kanser hücrelerini yok etmek amacıyla radyasyon ışın kaynağı kullanılarak yapılan tedavi yöntemidir. Radyasyon ışını dudak yakınına veya dışarıdan bir makine ile o bölgede kanserli hücrelerinin bölünmesini ve gelişmesini durdurur.
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek ve semptomları hafifletmek için uygulanan ilaç tedavisidir. Daha etkili olabilmesi için radyoterapi ile beraber uygulanmaktadır.
- İmmünoterapi: Bağışık sistemini destekleyerek kanserin ilerlemesini engelleyen bir ilaç tedavisidir.
- Hedefe yönelik ilaç tedavisi: Kanser hücrelerinin gen ve proteinlerine odaklanan bir ilaç tedavisidir. Bu faktörleri hedef alarak kanser hücrelerini öldürmeyi amaçlamaktadır. Çoğunlukla kemoterapi ile beraber uygulanmaktadır.
Dudak Kanseri Tedavi Sonrası Süreci Nasıldır?
Dudak kanseri tedavi edildikten sonra tekrar meydana gelme olasılığı yüksektir. Bu nedenle bu aşamada kanser teşhisi için kullanılan testler kullanılarak tekrar oluşup oluşmadığı kontrol edilir. Bu testlere tedaviden sonraki aşamada kontrol testleri de denilmektedir. Bu testler aynı zamanda tedavinin başarısını değerlendirmek amacıyla kullanılabilmektedir.
Bireyin tedaviden sonra kanserin verdiği duygusal değişimin önüne geçmek amacıyla yakınları tarafından desteklenmelidir. Hasta kendini yalnız hissetmesi önlenmelidir.
Dudak kanseri belirtileri yaşıyorsanız mutlaka uzman bir hekime başvurulmalıdır. Tedavi öncesi ve sonrası yapılması gerekenler hakkında bilgi alınmalıdır. Bu süreçlerde bireyin yakınları mümkün olduğunca psikolojik olarak destek olmalıdır.
Dudak Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Dudak kanseri nasıl belli olur?
Birey dudak kanseri fotoğraflarına baktığında benzer yaraların dudaklarında olduğunu düşünerek kanser şüphesi duyabilir ancak uzman bir hekime başvurarak kesin tanı konulması sağlanmaktadır. Doktor fizik muayene yaptıktan sonra biyopsi (İncelemek amacıyla vücuttan doku, hücre ve sıvı alınmasıdır.) için bir doku örneği alır. Bu dokuda kanserli hücre varlığı değerlendirilmektedir. Biyopsi yapılması tanı için yeterlidir. Ayrıca dokulara ne kadar yayıldığını tespit etmek için görüntüleme testleri kullanılmaktadır.
Dudak kanseri tehlikeli midir?
Dudak kanseri diğer kanser türleri kadar ölümcül değildir. Kanser kolaylıkla görünebilen bir yüzeyde gelişmesinden dolayı erken aşamada belirlenip tedavi edilmektedir.
Dudak kanseri tedavisi var mı?
Tümörün büyüklüğüne, yerine, hastanın yaşına, sağlık durumuna ve kanserin evresine göre değişen tedavi seçenekleri vardır. Tedavide kullanılabilecek yöntemler; cerrahi, kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi ve hedefli ilaç tedavisidir.
Dudak kanseri tedavi edilmezse ne olur?
Dudak kanseri; evre 0,1,2 ve 3 de tedavi edilmezse evre 4 ‘e kadar ilerler. Bu evrede ise tümör ağız boşluğuna, lenf düğümlerine ve boyun bölgesine kadar yayılım gösterebilmektedir. Ayrıca ağız bölgesinde bulunan kemiğe bile yayılım göstermektedir. Bu durum hayatta kalma oranını azaltmaktadır.
Dudak kanseri yayılır mı?
Dudak kanseri 0,1 ve 2 evlerinde yakın dokulara ve lenf düğümlerine yayılım göstermez. Fakat kanserin ileri evreleri olan evre 3 ve 4 de lenf düğümlerine yayılım göstermektedir.
Dudak kanseri hangi doktor bakar?
Dudaktaki geçmeyen yaralar ve kanamalar için kulak burun boğaz uzmanına gitmek gerekmektedir. Doktor kanserden şüphe ettiğinde biyopsi ile tanıyı doğrulayabilir.
Dudak kanseri bulaşıcı mı?
Kanser yakın temas ile kişiden kişiye aktarılmaz. Bir kişinin kanserli hücresi başka bir kişinin vücudunda yaşamaz çünkü bağışıklık sistemi farklı hücre tiplerini bulur ve vücuttan uzaklaştırır.
Sigara dudak kanserine sebep olur mu?
Dudak hücrelerinde kanser oluşumuna neden olan kimyasallar sigara içerisinde mevcuttur. Özellikle dudakların sigara dumanını maruziyeti artması sonucunda kanser gelişme olasılığı artmaktadır.
Dudakta çıkan yaralar neyin habercisi?
Dudakta; uçuk, kuru, soyulma, kabuk bağlama, çatlama ve yaralar meydana gelebilmektedir. Bu durumlar uzun süreli olmamaktadır. Ancak bu durumların uzun süreli meydana gelmesi kanserin habercisi olabilmektedir.
Dudak kanseri nasıl geçer?
Dudaklarda gelişen kanser uygun tedavi yöntemleri ile hızlı bir şekilde ortadan kaldırılabilir. Radyoterapi, cerrahi, kemoterapi ve immünoterapi yöntemleri ile iyileşme sağlanmaktadır.
Dudak kanseri ameliyatı ne kadar sürer?
Ameliyat süresi uygulanan cerrahi yöntemine ve beraberinde uygulanan tedavilere göre değişkenlik göstermektedir.
Alt dudak kanseri belirtileri nedir?
Dudak kanseri alt veya üst dudakta meydana gelebilir. Genellikle alt dudakta sıklıkla gelişmektedir. Görülen genel semptomlar değişmemektedir. Dudakta yumru, yara, kanama, şişme, kabuklanma, renk değişimi ve ağrı gözlenmektedir.
