Zona Hastalığı (Gece Yanığı): Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Zona, su çiçeğine neden olan aynı virüs olan Varicella-zoster virüsünden kaynaklanan kaşıntılı bir rahatsızlıktır. Bu hastalığa yakalananlar çoğu, genellikle onlarca yıl önce, ilk olarak su çiçeği rahatsızlığına yakalanmıştır. Zona, ateşli ve ağrılı bir döküntüdür. Vücudunuzun bir tarafında, genellikle belirli bir bölgede ortaya çıkar.  Zona döküntüsü küçük şişliklerden oluşan bir küme olarak başlar. Bu şişlikler çevredeki ciltten farklı görünür ve farklı cilt tonlarında farklı şekilde ortaya çıkar. Koyu tenlerde pembe, grimsi, mor veya kahverengi olabilirler. Açık tende şişliklerin rengi kırmızı olarak görünür. Zona hastalığının tedavisi, semptomların hafifletilmesi ve komplikasyon riskinin azaltılması için antiviral ilaçlar, ağrı yönetimi için ağrı kesiciler ve antidepresanlar gibi ilaçları içerir. Ayrıca, hastalığın şiddetli ağrıya neden olması durumunda doktor tarafından kortikosteroidler de kullanılabilir. Hastalığın komplikasyonlarını önlemek için erken tanı ve tedavi önemlidir, bu nedenle belirtiler ortaya çıktığında doktora başvurmak gerekir.

Zona Hastalığı (Gece Yanığı) Nedir?

Zona (Herpes zoster), ağrılı döküntülere neden olan bir enfeksiyondur. Varicella-zoster virüsünden (VZV) kaynaklanır. Bu, suçiçeği hastalığına neden olan virüsün aynısıdır. Su çiçeği geçirdikten sonra virüs vücutta uzun yıllar herhangi bir sorun meydana getirmeden yaşar. Ancak yaşlandıkça virüs tekrar aktif hale gelebilir ve zona hastalığına neden olabilir. Gece yanığı hastalığı genellikle deride kızarıklık, kabarcıklar ve ağrılı döküntülerle kendini gösterir. Ağrı genellikle yanma, kaşıntı veya batma hissi şeklinde başlar ve sonra kabarcıklar oluşur. Bu kabarcıklar sıvı dolu olup patlarlar ve kabuk bağlarlar. Zona çoğunlukla vücudun bir tarafında, kabarcıklardan oluşan bir şerit halinde görünür. Bu bölgeler genellikle göğüs, boyun veya yüz bölgesidir.

Zona Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Zonanın ilk belirtileri genellikle ciltte ağrı ve yanmadır. Ağrı tipik olarak vücudunuzun bir tarafında görülür. Ağrıdan sonra çoğunlukla kırmızı renkli döküntü başlar. Ancak döküntü cilt tonuna bağlı olarak farklı renkte olabilir. Koyu pembe, koyu kahverengi veya morumsu renklerde döküntüler görülebilir. Zona belirtileri şunları içerebilir:

• Ağrı ve yanma: Zona, genellikle döküntülerin ortaya çıkmasından önce birkaç gün veya hafta boyunca bölgede ağrı, yanma veya karıncalanma hissi ile başlar. Bu semptomlar genellikle etkilenen sinirler boyunca yayılır.
• Döküntü: Birkaç gün içinde ağrı ile birlikte kırmızımsı kabarcıklar veya lezyonlar ortaya çıkar. Bu kabarcıklar genellikle vücudun bir tarafında, genellikle gövdenin bir tarafında veya yüzde, belde veya boyunda tek taraflı olarak görülür.
• Kaşıntı ve ağrı: Döküntüler sıklıkla kaşıntılıdır ve dokunulduğunda veya ovulduğunda ağrılı olabilir. Kabarcıklar genellikle sıvı doludur ve patladığında ciddi ağrıya neden olabilir.
• Hassasiyet: Zona bölgesi genellikle dokunulduğunda hassasiyet hissi verir. Bu hassasiyet, giyinirken veya dokunurken rahatsızlık hissi ile sonuçlanabilir.
• Genel halsizlik: Zona hastalığı genellikle genel halsizlik, yorgunluk ve hatta ateş gibi belirtilerle ilişkilendirilir. Hastalar, vücut ağrıları, baş ağrısı ve genel olarak kötü hissedebilirler.

Zona hastalığının nadir olarak görülen ciddi komplikasyon belirtilerinden bazıları şunları içerebilir:

• Postherpetik nöralji (PHN): Zona hastalığı sonrasında, bazı hastalarda ağrı sürekli veya tekrarlayan bir durum haline gelebilir. Bu duruma postherpetik nöralji (PHN) denir ve genellikle döküntüler iyileştikten sonra ortaya çıkar. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bu durumda hastaların sinirleri daha hassas hale gelebilir veya virüs merkezi sinir sistemini saldırıp ona zarar verebilir. PHN, bazen şiddetli ve uzun süreli olabilir ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.
• Göz komplikasyonları: Yüz veya başın bir bölgesindeki zona döküntüleri, gözün korneasını etkileyebilir. Bu durum, keratit olarak adlandırılır ve gözde ağrı, kızarıklık, ışığa hassasiyet ve görme bozukluğu gibi belirtilere neden olabilir. Nadir durumlarda, zona enfeksiyonu ciddi görme kaybına yol açabilir.
• İşitme kaybı: Zona hastalığının yüz veya baş bölgesinde görülmesi durumunda, döküntülerin sinirler üzerindeki etkisi nedeniyle işitme kaybı yaşanabilir. Bu, hastaların duydukları seslerde azalma veya kulakta çınlama gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
• Nörolojik komplikasyonlar: Zona döküntülerinin sinirleri etkilemesi nedeniyle, bazı hastalarda nörolojik komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunlar arasında beyin iltihabı (ensefalit), beyin dokusunun iltihaplanması (beyin lezyonları) veya felç gibi durumlar yer alabilir.

Zona Hastalığı Neden Olur?

Zona hastalığı, Varicella-zoster virüsü (VZV) olarak bilinen su çiçeği virüsünün neden olduğu bir viral enfeksiyondur. Varisella zoster virüsü vücuda girdiğinde neden olduğu ilk sorun suçiçeğidir. Suçiçeği hastalık seyrini tamamladıktan sonra virüs, omuriliğe ve beyne yakın sinir dokularına hareket eder ve orada kalır. Genellikle çocukluk döneminde suçiçeği geçiren kişilerde virüs vücuda girdikten sonra sinir köklerinde uyku halinde kalır. Ancak, bağışıklık sistemi zayıfladığında veya stres, travma veya yaşlanma gibi faktörlerle tetiklendiğinde, virüs yeniden aktif olabilir. Bu durum, zona hastalığının ortaya çıkmasına yol açar. Zona hastalığının görülmesinin nedeni belirsizdir. Bunun nedeni, insanlar yaşlandıkça enfeksiyonlara karşı bağışıklığın azalması olabilir. Zona yaşlı erişkinlerde ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha sık görülür.

Zona Hastalığı Tanısı Nasıl Konulur?

Ciltte gece yanığı tanısı için öncelikle doktor tarafından hastada meydana gelen döküntü ve kabarcıklar incelenir. Zona döküntüsünün kabarcıkları genellikle vücudunuzun bir tarafında bir bant halinde görünür. Doktor ayrıca hata tıbbi geçmişini alır. Bazı durumlarda doktor ciltten bir numuneyi veya kabarcıklardaki sıvıyı test etmesi gerekebilir. Bu nedenle hastadan bir doku veya sıvı numunesi alınması için steril bir çubuk örnek alınabilir. Daha sonra numuneler virüsün varlığını doğrulamak için tıbbi bir laboratuvara gönderilir.

Zona Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Gece yanığı tedavisi yoktur. Zona rahatsızlığında doktor tarafından verilen reçeteli antiviral ilaçlarla erken tedavi, iyileşmeyi hızlandırabilir ve komplikasyon riskini azaltabilir. Kızarıklığın başlamasından sonra en kısa sürede tedaviye başlanmalıdır. Gece yanığı tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır:

• Antiviral ilaçlar: Zona hastalığının tedavisinde doktorlar tarafından tercih edilen en yaygın ilaçlar antiviral ilaçlardır. Bu ilaçlar, virüsün çoğalmasını durdurarak enfeksiyonun süresini ve şiddetini azaltmaya yardımcı olur. En sık kullanılan antiviral ilaçlar arasında asiklovir, valasiklovir ve famsiklovir bulunur. Zona döküntüsü nedeniyle bakteriyel bir enfeksiyon gelişirse antibakteriyel ilaçlar kullanılabilir. Gözde veya yüzde gece yanığı görülmesi durumunda prednizon gibi antiinflamatuar ilaçlar reçete edilebilir.
• Ağrı yönetimi: Zona hastalığında ortaya çıkan ağrıyı hafifletmek için doktor tarafından verilen ağrı kesiciler veya ağrıyı azaltan ilaçlar kullanılabilir. Bunlar genellikle nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) veya opioid içeren ilaçlar olabilir.
• Topikal kremler: Zona döküntülerinin ve kaşıntının hafifletilmesine yardımcı olmak için topikal kremler veya losyonlar kullanılabilir. Bu kremler genellikle antihistaminik veya kortikosteroid içerir.
• Yara bakımı: Zona döküntüleri genellikle kaşıntılı ve hassas olabilir. Yara bakımı, döküntülerin enfekte olmasını önlemek ve iyileşme sürecini hızlandırmak için önemlidir. Temizlik ve nemlendirme, yara bakımının önemli bir parçasıdır.

Sık Sorulan Sorular

Gece yanığı kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyen ağrılı bir rahatsızlıktır. Erken teşhis ve tedavi ile semptomlar kontrol altına alınabilir. Gece yanığı belirtileri yaşayan kişiler Hisar Hospital’ın Dermatoloji bölümünden randevu alarak tedaviye başlayabilirler.