Mental (akıl-zeka ile ilgili) gerilik 18 yaşının altında başlayan belirgin olarak ortalamanın altında zihinsel işlevler ve eşlik eden uyum sorunları ile karakterizedir. Bu çocukların kişisel sosyal, dil, kaba ve ince motor gibi tüm gelişim alanlarında global bir yavaş gelişme gözlenir. Ağır mental gerilik erken dönemde tanınabilir ancak fiziksel ve nörolojik bulgusu olmayan hafif geriliği olan çocuklarda tanı okul çağına kadar gecikebilir.
- İlk aylarda emme güçlüğü, çevresel uyaranlara işitsel ve görsel tepkinin az olması
- 6 aydan sonra oturma, emekleme ve yürümede gecikmeler
- 2-3 yaş dil gelişiminde gecikme ve davranış bozukluğu
- 4-6 yaş öğrenme güçlüğü ve uyum sorunları
Erken tanı çok önemlidir. Erken tanı erken rehabilitasyonu (iyileştirme) sağlar. Beyin gelişimi ve olgunlaşmasının en hızlı olduğu erken çocukluk evreleri olduğundan erken rehabilitasyon faydayı arttırır. Altında yatan bir tıbbi sebep varsa bu sebeplerin erken tedavisi gelişimi hızlandırır. Kalıtımla ilişkili olgularda yeni bebekte tekrarlar önlenebilir. Ailenin erken bilgilenip çocuğa göstereceği ilginin kalitesini olumlu yönde artırır. Mental gerilikte birçok davranışsal bozukluklar görülebilir ve ek psikiyatrik bozukluklar normal popülasyona göre daha sık görülür; agresivite (saldırganlık) kendine zarar verme, karşı koyma, dikkat eksikliği, depresyon, öfke patlamaları gibi. Bu sorunun tanı ve tedavi sürecinde çocuk ergen psikiyatrisi önemli yer tutar.