Vajinal Mantar: Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi ve Önleme Yöntemleri

Kadınların yaşamları boyunca en sık karşılaştığı sağlık sorunlarından biri vajinal mantardır. Genellikle utanılacak ya da gizlenecek bir durum gibi görülse de oldukça yaygın ve çoğu zaman kolayca tedavi edilebilen bir enfeksiyondur. Vajinada meydana gelen mantar enfeksiyonu özellikle kaşıntı, akıntı ve tahriş gibi şikâyetlere neden olur. Doğru bilgi ve uygun tedaviyle hızlıca kontrol altına alınabilir.

Vajinal Mantar Nedir?

Vajinal mantar enfeksiyonu, vajinada bulunan doğal maya mantarlarının aşırı çoğalması sonucu oluşan bir enfeksiyon türüdür. En yaygın neden olan mikroorganizma Candida albicans’tır ve bu durum medikal literatürde “vulvovajinal kandidiyazis” olarak adlandırılır. Normal koşullarda vajina, laktobasil bakterileri ve çeşitli maya mantarları arasında doğal bir dengeye sahiptir. Laktobasil bakterileri, vajinal pH’ı asidik seviyede tutarak zararlı mikroorganizmaların çoğalmasını engeller. Bu denge bozulduğunda maya mantarları kontrolsüz bir şekilde çoğalır ve enfeksiyon gelişir.

Vajinal mantar enfeksiyonu cinsel yolla bulaşan bir hastalık değildir ancak cinsel aktivite sıklığını etkileyebilir. Bu durum kadınların %75’inde yaşamları boyunca en az bir kez, %45’inde ise iki veya daha fazla kez görülür. Hamilelik döneminde, diyabet hastalığında ve bağışıklık sisteminin zayıf olduğu durumlarda daha sık karşılaşılır.

Vajinal Mantar Belirtileri Nelerdir?

Vajinal mantar belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ancak en yaygın semptomlar şunlardır:

• Kaşıntı ve yanma hissi: Vajinal bölgede yoğun kaşıntı hissi, özellikle geceleri artan bir rahatsızlık yaratır. Bu kaşıntıya eşlik eden yanma hissi, günlük aktiviteleri etkileyebilir.
• Vajinal akıntı değişikleri: Normal vajinal akıntı genellikle berrak veya hafif beyaz renktedir. Vajinal mantar akıntısı ise koyu beyaz renge döner, kıvamı kalınlaşır ve peynir kırıntısına benzer bir görünüm alır. Bu akıntı genellikle kokusuz veya hafif mayamsı bir kokuya sahiptir.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı: Disparoni olarak adlandırılan bu durum, vajinal bölgedeki inflamasyon nedeniyle cinsel ilişki sırasında ağrı ve rahatsızlık yaşanmasına neden olur.
• İdrar yaparken yanma: Dizüri olarak bilinen bu semptom, enfekte vajinal bölgenin idrar ile teması sonucu ortaya çıkar ve özellikle sabah saatlerinde daha belirgin hissedilir.
• Vulvada şişlik ve kızarıklık: Dış genital bölgede görülen kızarıklık, şişlik ve hassasiyet, enfeksiyonun yayılım gösterdiğinin işaretidir.

Bu belirtiler bazen diğer vajinal enfeksiyonlarla karıştırılabilir, bu nedenle kesin tanı için mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.

Vajinal Mantar Neden Olur?

Vajinal mantarın oluşmasının arkasında, vajinadaki doğal bakteri-mantar dengesinin bozulması yatar. Bu dengeyi etkileyen çeşitli faktörler vardır. Vajinal mantar sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

• Antibiyotik Kullanımı: Geniş spektrumlu antibiyotikler, zararlı bakterilerin yanı sıra vajinadaki faydalı bakterileri de yok edebilir. Bu durum candidanın kontrolsüz şekilde çoğalmasına yol açabilir.
• Hormonal Değişimler: Menstruasyon döngüsü, hamilelik, menopoz ve doğum kontrol hapları kullanımı östrojen seviyelerini değiştirerek vajinal pH dengesini bozar.
• Diyabet: Kontrolsüz kan şekeri seviyeleri, maya mantarlarının beslenme kaynağı olan glikozu artırarak enfeksiyon riskini yükseltir.
• Bağışıklık sistemi zayıflığı: HIV, kanser tedavileri, organ nakli sonrası kullanılan ilaçlar ve kronik hastalıklar bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyon gelişimini kolaylaştırır.
• Yetersiz hijyen veya aşırı temizlik: Vajinal bölgenin yetersiz temizliği kadar, agresif temizlik ürünleri kullanımı da doğal mikroflora dengesini bozar.
• Sentetik iç giyim: Naylon ve sentetik kumaşlar nem tutarak maya mantarlarının üremesi için uygun ortam yaratır.
• Stres ve beslenme: Yoğun stres, yetersiz beslenme ve aşırı şeker tüketimi bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyon riskini artırır.
• Cinsel İlişki: Her ne kadar cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olmasa da cinsel ilişki sonrası vajinal bölgedeki pH dengesinin değişmesi mantarı tetikleyebilir.

Vajinal Mantar Tanısı Nasıl Konur?

Vajinal mantar tanısı genellikle hastanın şikâyetleri ve jinekolojik muayene ile konur. Tanı sürecinde şu adımlar izlenir:

• Klinik değerlendirme: Doktor öncelikle hastanın semptomlarını ve tıbbi geçmişini değerlendirir. Daha önce geçirilmiş enfeksiyonlar, antibiyotik kullanımı ve hormonal değişiklikler hakkında bilgi alır.
• Fizik muayene: Vulva ve vajina bölgesi görsel olarak incelenir. Karakteristik beyaz akıntı, kızarıklık ve şişlik varlığı değerlendirilir.
• Mikroskobik inceleme: Kesin tanı için vajinal akıntıdan örnek alınarak mikroskop altında incelenebilir veya kültür testi yapılabilir. Böylece mantarın türü netleştirilir ve gerekirse uygun ilaç seçimi yapılır.
• pH testi: Vajinal pH seviyesi ölçülür. Normal vajinal pH 3.8-4.5 arasındadır. Mantar enfeksiyonunda bu değer genellikle normaldir veya hafif artmıştır.
• Kültür testi: Tekrarlayan enfeksiyonlarda veya standart tedaviye yanıt alınamadığında, spesifik maya türünün belirlenmesi için kültür testi yapılır.
• Diferansiyel tanı: Bakteriyel vajinozis, trikomonas enfeksiyonu ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklardan ayırıcı tanı yapılır. Bu tanı yöntemleri hızlı ve genellikle ağrısızdır. Uygun tedavinin belirlenmesi açısından oldukça önemlidir.

Vajinal Mantar Tedavisi Nasıl Yapılır?

Vajinal mantar tedavisi enfeksiyonun şiddetine, süresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre planlanır. Genellikle ilaç tedavisiyle kısa sürede iyileşme sağlanır. En yaygın tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

• Antifungal Vajinal Kremler ve Fitiller: Vajinal mantar fitil ve kremler ile kolay bir şekilde tedavi edilebilir. Özellikle klotrimazol, mikonazol gibi etken maddeler içeren vajinal kremler ve fitiller doğrudan mantarın bulunduğu bölgede etkili olur. Tedavi süresi genellikle 3-7 gün arasında değişir.
• Oral Antifungal İlaçlar: Flukonazol içeren tek dozluk ağızdan alınan kapsüller özellikle tekrarlayan ya da şiddetli enfeksiyonlarda tercih edilir. Doktor kontrolü olmadan kullanılmamalıdır.
• Tekrarlayan Vajinal Mantar Tedavisi: Tekrarlayan vajinal mantar durumunda, yılda 4 veya daha fazla enfeksiyon geçiren hastalarda kronik vajinal mantar tedavisi uygulanır. Bu uzun süreli antifungal tedavi veya probiyotik desteği içerir. Kronik vajinal mantar vaklarında bazen vajinal mantar lazer tedavisi gibi alternatif yöntemler ile de kontrol altına alınabilir.
• Destekleyici Önlemler: Pamuklu iç çamaşırı tercih edilmeli, sentetik kumaşlardan uzak durulmalıdır. Vajinal bölge nemli bırakılmamalı, sık sık iç çamaşırı değiştirilmelidir. Parfümlü sabun ve hijyen ürünlerinden kaçınılmalıdır. Şekerli gıdaların azaltılması, vajinal mantar oluşumunu engellemeye yardımcı olabilir.

Tedavi sürecinde cinsel ilişkiden kaçınılması, tedavinin etkinliğini artırır ve yeniden enfeksiyonu önler. Partner tedavisine genellikle gerek yoktur ancak tekrarlayan vajinal mantar durumlarında değerlendirilebilir.

Sık Sorulan Sorular

Vajinal mantar enfeksiyonu yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir ve tedavi edilmediğinde tekrarlama riski yüksektir. Siz de benzer şikayetler yaşıyorsanız, Hisar Hospital Intercontinental Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanlarımız ile görüşerek doğru tanı ve etkili tedavi seçeneklerinden yararlanabilirsiniz. Sağlığınızı ertelemeyin, hemen bizimle iletişime geçin veya randevu alın.