Trakeal stenoz trakeada meydana gelen enfeksiyon, yara gibi durumlar nedeniyle daralma yaşanmasıdır. Daralma sebebiyle hasta solunum sorunları oluşabilir. Trakeal stenoz sorunu bazı hastalarda doğuştan kaynaklı olabilir. Hastanın daha rahat nefes alabilmesi ve bundan kaynaklı sorunların giderilmesi için cerrahi müdahalelere başvurulur.
Trakeal Stenoz Nedir?
Trakeal stenoz doğuştan veya sonradan yaşanan bazı sağlık sorunları nedeniyle görülebilir. Solunum borusu “C” şeklinde kıkırdaklardan oluşur. Stenoz sorunu yaşandığında bu kıkırdak yapılarında daralma görülür. Genellikle kendini balgam çıkarmada zorluk, geçmeyen öksürük, basit egzersizler sırasında ve nefes alışverişinde zorlanma gibi semptomlarla gösterir. Sonradan ortaya çıkan stenoz daha yaygın olarak yaşanır. Çocukları ve yetişkinleri etkileyebilir. Trakeal stenoz yetişkin ve çocuklarda nefes alışverişini kötü etkileyerek yaşam kalitesini düşürürken, bebeklerde yaşandığında öldürücü olabilir.
Trakeal stenoz tanısının konulabilmesi için sözlü muayene ile hastanın şikayetlerinin dinlenmesinin yanında BT (bilgisayarlı tomografi) gibi görüntüleme cihazlarından yararlanılabilir. Tanının kesinleşmesinin ardından cerrahi uygulamalarla nefes borusunun genişletilmesi, hasarlı bölgenin çıkarılması gibi işlemlere başvurulabilir.
Trakeal Stenoz Nasıl Olur?
Trakeal stenoz nefes borusunu etkileyen kazalar, enfeksiyonlar, ve solunum yolu hastalıkları nedeniyle trakeada meydana gelen daralmadır. Trakeal stenoz yaşanmasına yol açan durumlardan bazıları şöyle listelenebilir:
- İdiyopatik stenoz olarak bilinen ses tellerinin hemen altında bulunan nefes borusunda herhangi bir sebebe bağlı olmadan yaşanan sorun zamanla trakeal stenoz olarak da yaşanabilir.
- Solunum sistemini etkileyen viral, bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle görülebilir.
- Hastanın nefes alışverişini sağlamak için yeni bir hava boşluğu oluşturmaya yarayan trakeostomi hasar oluşturarak daralmaya yol açabilir.
- Nefes borusunda bulunan tümör ve kanser hücreleri trakeada daralmaya neden olabilir.
- Granülomatozis polianjitis (GPA), akciğer sarkoidozu gibi hastalıkların varlığında ve zehirli kimyasalların solunmasında da nefes borusu hasar alabilir.
Trakeal Stenoz Belirtileri Nelerdir?
Trakeal stenoz sorunu yaşayanlarda nefes alışverişinde bozulma gibi belirtiler ortaya çıkar. Trakeal stenozu belirtileri arasından bazıları şöyle sıralanabilir:
- Merdiven çıkma, orta mesafe yürüyüşler gibi gündelik faaliyetlerin sürdürülmesinde zorlanma
- Geçmeyen öksürükler
- Hırıltılı nefes
- Sık sık yaşanan grip, soğuk algınlığı gibi hastalıklar ve solunum yolu enfeksiyonları
- Tedaviye rağmen iyileşmeyen astım semptomları
- Ağız, burun, cilt ve mukoza membranlarında görülen mavimsi renk değişimi
- Kesintili solunum veya uyku apnesi
Trakeal stenoz sorunu yaşayan bebekler emzirme ve biberonla beslenme sırasında sorun yaşayabilir. Yaşça daha büyük çocuklarda da yemek yeme sırasında boğaza kaçma, boğulma gibi sorunlarla karşılaşılır. Bebek ve çocuklarda hırıltılı, sesli nefes alışverişi görülür.
Trakeal Stenoz Tanısı Nasıl Konulur?
Trakeal stenoz şüphesi bulunan kişilerde öncelikle sözlü muayene gerçekleştirilir. Hastanın şikayetlerinin dinlenmesinin ardından detaylı inceleme için görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Tanı koymak için kullanılan yöntemlerden bazıları şunlardır:
- Laringoskopi: Burun deliğinden trakeaya doğru ilerletilen kameraya sahip bir boru yardımıyla solunum yolunda anormal durumların görüntülenmesi mümkündür.
- Bronkoskopi: Hastaya sakinleştirici ilaç uygulanmasının ardından ağız boşluğundan aşağı indirilen bir cihaz yardımıyla nefes alışverişi sırasında trakeada gerçekleşen değişimler incelenir.
- Boyun ve göğüs BT: Solunum sistemi ve nefes borusu içerisinde yaşanan sorunların görüntülenmesi için kullanılabilir. Bunun yanında şüphelenilen diğer solunum sistemi hastalıklarını dışlamak için de tercih edilebilir.
- Akciğer fonksiyon testi: Kısa süreli bir yürüyüş sırasında solunumun kontrol edilmesi ile uygulanır.
- Biyopsi: Solunum sistemi içerisinde tümör yapısına rastlandığında kanserin iyi veya kötü huylu olup olmadığının kontrolü için örnek alınması tercih edilebilir.
Trakeal Stenoz Tedavisi Nasıl Yapılır?
Trakeal stenoz tedavisi için genellikle trakeal stentler ve cerrahi müdahalelere başvurulur. Tedavinin türüne karar verilmesi için daralmanın boyutu, sorunun altında yatan sebep gibi değişkenler değerlendirilir. Trakeal stenoz tedavisi için kullanılan tekniklerden bazıları şunlardır:
- Bronkoskopik trakeal dilatasyon: Trakeanın genişletilmesi için bir balon veya dilatör adı verilen bir cihazdan faydalanılan işlemdir. Trakeanın gerilmesi ile nefes alışverişinin daha rahat sürdürülmesi sağlanır.
- Lazer uygulanması: Trakeada yaşanan daralmanın sebebi bir yara oluşumu ise lazer ışınları ile bu yaranın temizlenmesi sağlanabilir.
- Stent kullanımı: Trakeal stent nefes borusunda boşluk oluşturarak nefes alışverişini rahatlatır. Silikon trakeal stent tercih edilebileceği gibi, metal olanlar da kullanılabilir. Stentleme sırasında trakea içerisine yerleştirilen tüpler hava yolunu açık tutarak uzun süreli etki sağlar.
- Trakeal rekonstrüksiyon: Daralma yaşanan nefes borusu kısmı kesilerek yeniden dikilir. Bu sayede sadece trakeanın sağlam kısımları ile yeniden yapılandırılır.
Sık Sorulan Sorular
Trakea Darlığı Neden Olur?
Trakea darlığı solunum sistemini etkileyen hastalıklar, göğüs ve boyun travmaları, enfeksiyonlar nedeniyle oluşabilir. Bunların yanında nefes borusunda gelişen iyi veya kötü huylu tümörler, yara dokuları nedeniyle de trakeada daralma yaşanabilir. Boyun ve göğüs bölgesine uygulanan radyasyon tedavisi, otoimmün hastalıklar da daralma için bir etken olabilir.
Trakea Kanseri Nedir?
Trakea kanseri, gırtlak ve bronşlara kadar uzanan solunum sistemi kısımlarında meydana gelir. Bu bölgede tümör oluşumu nadir olarak gözlenir ve alanında uzman doktorların müdahalesine ihtiyaç duyulur. Solunumda zorlanma, hırıltı, öksürük gibi belirtilerle kendini gösterir. Kanserin ilerlemesi ile ses kısıklığı, yutma zorluğu gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Tedavi için cerrahi işlemler, bronkoskopi yöntemleri ve radyasyon tedavilerine başvurulabilir.
Trakeal Solunum Nedir?
Trakeal solunum trakeostomi ismi ile de bilinir. Nefes borusu üzerine steril ortamda kesik açılarak yeni bir solunum yolu açılmasını içerir. Cerrahi işlemle açılan deliğin açık kalması için buraya trakeostomi tüpü yerleştirilir. Bu yöntem normal solunumun sürdürülmesinde sorun yaşandığında, trakeada tıkanma ve daralma yaşandığında tercih edilir. Normal solunuma geçişe imkan oluştuğunda trakeostomi çıkarılarak deliğin kapanması sağlanır veya cerrahi işlemle dikilir. Bazı hastalarda kalıcı olarak kullanımı da mümkündür.
Trakeal Stent Nedir?
Trakeal stent nefes borusu içerisine yerleştirilen içi boşluklu bir tüptür. Hava yolunu genişleterek nefes alışverişini rahatlatır. İşlem öncesinde hastaya sakinleştirici ilaç uygulanarak hastanın işlem sırasında konforu sağlanır. Boğaz içerisine bir anestezik sıkılmasının ardından bronkoskop adı verilen cihaz yardımıyla nefes borusu içerisine esnek bir tüp yerleştirilir. Cihaz istenen alana ulaştığında bronkoskopun ucundan serbest bırakılır. Bunun ardından genişleyerek solunum yolunu genişletir. Trakeal stent çıkarma işlemi genellikle tercih edilmez ancak stentin hareket etmesi, kanama gibi sorunların yaşanması halinde müdahale için çıkarılması gerekebilir.
Trakeal Spazm Nedir?
Trakeal spazm gırtlakta ortaya çıkan kontrolsüz kasılmalardır. Nefes almayı ve konuşmayı etkileyebilir ancak genellikle hayati tehdit oluşturmaz. Trakeal spazmın tetikleyicisi genellikle bilinmez. Ancak stres ve reflü gibi sorunlar nedeniyle spazm yaşanabilir. Asit reflü sırasında yükselen mide asidi nefes borusu ile temas ederek spazm oluşmasına yol açabilir. Tedavi için genellikle altta yatan sorunun belirlenmesi ve tedavi edilmesi tercih edilir. Örneğin astım nedeniyle spazm görülüyorsa hastanın nefes alışverişini rahatlatan ilaç ve nebüllerin kullanımı tercih edilebilir.
Akciğer Stenozu Nedir?
Akciğer stenozu diğer adıyla akciğer daralması kalp kapakçığının tam olarak çalışmamasından kaynaklanır. Pulmoner kapakçık, kalbin sağ alt kısımdan kanın akarak akciğerlere ulaşmasını ve burada oksijen bakımından zengin hale gelmesini sağlar. Pulmoner kapakçık tam olarak çalışmadığında kalp daha fazla güç kullanmaya zorlanır. Bunun sonucunda kalp kasları daha fazla çalışarak kalınlaşır ve akciğer hacminde daralma meydana gelir. Bu durum gündelik hayatınızı yaşarken zorlanmaya, nefes darlığına ve göğüste sıkışma hissine yol açabilir. Bu tip belirtiler yaşandığında vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak muayene olunmalıdır.
Trakea Çökmesine Ne İyi Gelir?
Trakea çökmesi öksürüğe neden olan ve ilerleme gösteren bir sorundur. Genellikle öksürük kesiciler, antidepresanlar, steroidler ve astım ilaçları kullanılır. Bunun yanında trakea çökmesine yol açan sorunların tedavisine başvurulur. Örneğin enfeksiyon nedeniyle trakeada sorun yaşanması halinde antibiyotik tedavisine başlanır. Trakea stentleme, rekonstrüksiyon gibi yöntemlerle de nefes borusunun genişletilmesi sağlanabilir.
Trakea Hangi Bölüm Bakar?
Trakea ile ilgili hastalıkların tedavisi genellikle kulak burun boğaz uzmanları tarafından gerçekleştirilir. Trakeal stenoz gibi bazı hastalıkların altta yatan nedeni kanser, tümör gibi hastalıklardan kaynaklandığında tedaviye onkoloji uzmanının dahil olması mümkündür. Enfeksiyon hastalıklarından kaynaklı sıkıntılar yaşanıyorsa da enfeksiyon hastalıkları bölümünden görüş alınabilir.
Trakeal Bronş Nedir?
Trakeal bronş trakeadan kaynaklanan ve üst akciğer lobuna doğru ilerleyen işlevsiz bronşların bulunduğu nadir görülen bir hastalıktır. Bu hastalık doğuştan kaynaklı olarak ortaya çıkar ve bebeğin gelişim sürecinde meydana gelir. Gelişim sürecinde bronşların yanlış bölgede gelişmesi, oluşumun ardından hareket etmesi gibi sebepleri olduğu düşünülmektedir. Down sendromu, hipoplastik akciğer gibi doğumdan kaynaklı sorunlarla bağlantılı olabilir.
Trakea Nasıl Açılır?
Trakeanın açılması genellikle trakeostominin nefes borusuna yerleştirilmesi için uygulanır. İşlemde steril ortamda hastaya sakinleştirici uygulanmasının ardından boyunda yatay bir kesi atılması ile başlanır. Bunun ardından kaslar ayrılarak nefes borusunda bir delik oluşturulur. Bazı durumlarda boynun ön kısmının tabanına yakın bir noktada küçük bir delik oluşturularak ağızdan içeriye bir lens yerleştirilir. Lens yardımıyla trakeostomi için gerekli deliğin açılması sağlanır. Tercih edilen yöntem hastanın genel durumu, doktorun el becerisi gibi değişkenlere bağlı olarak farklılık gösterir.
Nefes darlığı, öksürük veya hırıltılı solunum gibi belirtiler yaşıyorsanız, gecikmeden Göğüs Hastalıkları uzmanımıza başvurun.
Hisar Hospital Intercontinental’de alanında uzman doktorlarımız, trakeal stenoz ve diğer solunum yolu hastalıklarında size özel tanı ve tedavi planı sunar.
Randevu almak için tıklayın.
