Spermiyogram ( Sprem Testi ) Nedir? Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Semen analizi olarak da bilinen spermiyogram, spermin miktarını, kalitesini ve hareketliliğini değerlendiren bir laboratuvar testidir. Erkek doğurganlığını değerlendirmek için kullanılan yaygın bir testtir. Test, erkekten bir meni örneği alınarak ve ardından mikroskop altında analiz edilerek gerçekleştirilir. Spermiyogramın sonuçları sperm sayısı, hareketliliği (hareketi), morfolojisi (şekli) ve canlılığı (hayatta kalma yeteneği) hakkında bilgi sağlayabilir.
Spermiyogram Nedir?
Normal bir spermiyogram, spermlerin çoğunun hareketli ve normal morfolojiye sahip olduğu yüksek bir sperm konsantrasyonu göstermektedir. Bununla birlikte, spermiyogram sonuçları anormalse, erkek doğurganlığı ile ilgili bir soruna işaret edebilir. Enfeksiyonlar, çevresel toksinler ve bazı ilaçlar dahil olmak üzere sperm kalitesini etkileyebilecek bir dizi faktör vardır. Doğurganlığınız konusunda endişeleriniz varsa, spermiyogram yaptırma konusunda doktorunuzla konuşmalısınız.
Spermiyogram(semen analizi) sırasında spermlerin şu özelliklerine bakılır:
- Sperm konsantrasyonu: Mililitre meni başına düşen sperm sayısı
- Hareketlilik: İleriye doğru hareket eden sperm yüzdesi
- Morfoloji: Normal şekle sahip sperm yüzdesi
- Canlılık: Canlı olan sperm yüzdesi
Spermiyogram Testi Nasıl Yapılır?
Spermiyogram testi için erkeğin meni örneği vermesi gerekmektedir. Meni örneği steril bir kaba masturbasyon yaparak alınabilir. İyi bir spermiyogram sonucu elde etmek için şunlara dikkat etmek gerekir:
- Testten en az iki gün önce boşalmaktan kaçınmak
- Meni örneği toplarken kayganlaştırıcı ve prezervatif kullanmamak
- Meni örneğini topladıktan sonra en kısa sürede laboratuvara getirmek
- Meni örneğini analiz edilinceye kadar oda sıcaklığında tutmak.
Semen(meni) örneği alındıktan sonra mikroskop altında analiz edilir. Embriyolog analiz sırasında şunlara bakar:
- Sperm konsantrasyonuna(Mililitre meni başına düşen sperm sayısı): Normal sperm konsantrasyonu mililitre başına en az 15 milyon spermdir.
- Hareketlilik: İleriye doğru hareket eden sperm yüzdesi. Normal bir hareketlilik oranı en az %50’dir.
- Morfoloji: Normal şekle sahip sperm yüzdesi. Normal bir morfoloji oranı en az %40’tır.
- Canlılık: Canlı olan sperm yüzdesi. Normal bir canlılık oranı en az %70’tir.
Spermiyogram sonuçlarına göre, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi erkek doğurganlık(fertilite) sorunu tespit edilebilir:
- Azospermi: Menide sperm bulunmaması.
- Oligospermi: Düşük sperm sayısı.
- Astenospermi: Azalmış sperm hareketliliği.
- Teratospermi: Anormal morfolojiye sahip artmış spermler.
Anormal spermiyogram sonuçlarınız varsa, bu infertil olduğunuz anlamına gelmez. Sperm kalitesini iyileştirmeye ve gebe kalma şansını artırmaya yardımcı olabilecek bir dizi tedavi vardır.
Test genellikle bir doktorun ofisinde veya bir infertilite kliniğinde yapılır. Testin sonuçları genellikle birkaç gün içinde alınabilir. Testin maliyeti, yere ve yapılan testin türüne bağlı olarak değişir.
Testin sonuçlarını güvenilirliği değerlendiren embriyoloğun tecrübesi ile doğrudan alakalı olduğu için bu konuda uzman merkezlere başvurmak tanı sürecinde faydalı olacaktır
Kimler Spermiyogram Testi Yaptırmalıdır?
Semen analizi olarak da bilinen spermiyogramın, spermin miktarını, kalitesini ve hareketliliğini değerlendiren bir laboratuvar testi olduğunu söylemiştik. Erkek doğurganlığını değerlendirmek için kullanılan yaygın bir testtir. Spermiyogram testi yaptırması gerekebilecek kişilerden bazıları şunlardır:
- Bir yıldan uzun süredir gebe kalmaya çalışan ancak başarılı olamayan çiftler.
- Vazektomi geçirmiş ve tersine çevirmeyi düşünen erkekler.
- Pestisit veya kurşun gibi sperm kalitesini etkileyebilecek çevresel toksinlere maruz kalmış erkekler.
- Testis kanseri öyküsü veya sperm üretimini etkileyebilecek diğer rahatsızlıkları olan erkekler.
- Kemoterapi veya radyasyon tedavisi gibi sperm kalitesini etkileyebilecek ilaçlar alan erkekler.
Spermiyogram Testi Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bir spermiyogram testi sırasında dikkate alınması gereken birkaç husus vardır. Bunlar :
- Zamanlama: Semen örneği iki günlük bir perhiz döneminden sonra toplanmalıdır. Bu, sperm sayısının doğru olmasını sağlayacaktır.
- Toplama yöntemi: Semen örneği steril bir kapta toplanmalıdır. Bu, numunenin kontaminasyonunu önleyecektir.
- Nakil: Semen örneği toplandıktan sonra mümkün olan en kısa sürede laboratuvara taşınmalıdır. Bu, spermin ölmesini önleyecektir.
- Depolama: Semen örneği analiz edilene kadar oda sıcaklığında saklanmalıdır.
Bu faktörlerden herhangi biri dikkate alınmazsa, spermiyogram testinin sonuçlarını etkileyebilir. Bu, yanlış sonuçlara ve bir doğurganlık sorununun yanlış teşhisine yol açabilir.
Spermiyogram yaptırmadan önce dikkate alınması gereken bazı ek hususlar şunlardır:
Aldığınız ilaçlar hakkında doktorunuzla konuşun. Bazı ilaçlar sperm kalitesini etkileyebilir.
Spermiyogram testi hakkında herhangi bir sorunuz varsa doktorunuzla konuşun.
Spermiyogram, erkek doğurganlığını değerlendirmek için değerli bir araçtır. Yukarıdaki yönergeleri izleyerek, test sonuçlarının doğru olmasını ve mümkün olan en iyi bakımı almanızı sağlamaya yardımcı olabilirsiniz.
Spermiyogram Testini Olumsuz Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Spermiyogram testinin sonuçlarını olumsuz etkileyebilecek bir dizi faktör vardır. Bunlar aşağıdaki gibidir:
- Semen örneğinin yanlış toplanması: Semen örneği steril bir kapta toplanmalı ve toplandıktan sonra mümkün olan en kısa sürede laboratuvara getirilmelidir. Örnek uygun şekilde toplanmazsa kontamine olabilir veya sperm analiz edilemeden ölebilir.
- Semen örneğinin uygun olmayan şekilde saklanması: Semen örneği analiz edilinceye kadar oda sıcaklığında saklanmalıdır. Numune çok soğuk veya çok sıcak saklanırsa, spermlere zarar verebilir.
- Önceden var olan tıbbi durumlar: Varikosel gibi bazı tıbbi durumlar sperm üretimini ve hareketliliğini etkileyebilir. Önceden var olan herhangi bir tıbbi durumunuz varsa, spermiyogram testi yaptırmadan önce doktorunuza söylediğinizden emin olun.
- Bazı ilaçlar: Kemoterapi ve radyasyon tedavisi gibi bazı ilaçlar sperm üretimini ve hareketliliğini etkileyebilir. Herhangi bir ilaç kullanıyorsanız, spermiyogram testi yaptırmadan önce doktorunuza söylediğinizden emin olun.
- Çevresel toksinlere maruz kalma: Pestisitler ve kurşun gibi çevresel toksinlere maruz kalmak sperm üretimini ve hareketliliğini etkileyebilir. Çevresel toksinlere maruz kaldıysanız, spermiyogram testi yaptırmadan önce doktorunuza söylediğinizden emin olun.
Yukarıda listelenen faktörlerden herhangi birine sahipseniz, spermiyogram testi yaptırmadan önce doktorunuzla konuşmanız önemlidir. Doktorunuz, bu faktörlerin testin sonuçlarını nasıl etkileyebileceğini anlamanıza yardımcı olabilir ve sperm kalitenizi iyileştirmenin yollarını önerebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kaç yaşından sonra bu testi yaptırmak gerekli?
Spermiyogram ihtiyacı erkeğin yaşı, sağlık geçmişi ve doğurganlık hedefleri dahil olmak üzere bir dizi faktöre bağlı olarak değişebileceğinden, bu sorunun kesin bir cevabı yoktur. Bununla birlikte, genel olarak, herhangi bir doğurganlık sorunu yaşamayan 35 yaşın altındaki erkekler için rutin olarak spermiyogram önerilmemektedir.
Ancak 35 yaşın üzerinde olan veya doğurganlık sorunları geçmişi olan erkekler için kapsamlı bir doğurganlık değerlendirmesinin bir parçası olarak spermiyogram önerilebilir. Bunun nedeni, sperm kalitesinin yaşla birlikte düşebilmesi ve bir spermiyogramın bir erkeğin doğurganlığını etkileyebilecek olası sorunları belirlemeye yardımcı olabilmesidir.
Spermiyogram sonuçları, belirli ilaçların veya tedavilerin sperm kalitesi üzerindeki etkilerini izlemek için de kullanılabilir. Örneğin, kemoterapi ve radyasyon tedavisi spermlere zarar verebilir ve bu tedavilerin bir erkeğin doğurganlığı üzerindeki etkisini değerlendirmek için spermiyogram kullanılabilir.
Spermiyogram yaptırmayı düşünüyorsanız, testin yararları ve riskleri hakkında doktorunuzla konuşmanız önemlidir. Doktorunuz spermiyogramın sizin için doğru olup olmadığına karar vermenize yardımcı olabilir ve size test ve sonuçları hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir.
Sağlıklı her birey bu testi yaptırmak zorunda mı?
Sağlıklı olan ve infertilite problemi yaşamayan erkeklerin spermiyogram yaptırma zorunluluğu yoktur. Spermiyogram ihtiyacını gösterebilecek bazı faktörler şunlardır:
- Kısırlık öyküsü. Siz ve eşiniz bir yıldan uzun süredir başarılı olamadan gebe kalmaya çalışıyorsanız, spermiyogram önerilebilir.
- Varikosel, skrotumda sperm üretimini etkileyebilen varisli bir damardır.
- Testis kanseri. Ameliyat veya kemoterapi gibi testis kanseri tedavisi spermlere zarar verebilir.
- Çevresel toksinlere maruz kalma. Pestisitler ve kurşun gibi bazı çevresel toksinlere maruz kalmak sperm üretimini etkileyebilir.
- Bazı ilaçlar. Kemoterapi ve radyasyon tedavisi gibi bazı ilaçlar sperm üretimini etkileyebilir.
Spermiyogram testi sonucunda kesin tanı konulması mümkün mü?
Spermiyogram bir erkeğin doğurganlığı hakkında değerli bilgiler sağlayabilirken, kesin bir tanı testi değildir. Spermiyogram, sperm kalitesiyle ilgili potansiyel sorunları belirleyebilir, ancak bu sorunların nedenini her zaman belirleyemez. Bazı durumlarda, kesin bir tanı koymak için daha fazla test yapılması gerekebilir.
Örneğin, bir erkeğin sperm sayısı düşükse, doktoru varikosel veya testis kanseri gibi altta yatan tıbbi durumları ekarte etmek için ek testler önerebilir. Bir erkeğin sperm hareketliliği zayıfsa, doktoru sigarayı bırakmak veya kilo vermek gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir veya ilaçlarla veya yardımcı üreme teknolojileriyle tedavi önerebilir.
Kötü bir spermiyogram testi sonucu durumunda uygulanan prosedür, testin spesifik bulgularına bağlıdır.
Spermiyogram testi yapılırken nelere dikkat edilmesi gerekmektedir?
Spermiyogram testi yaptırmadan önce 2 günlük cinsel perhiz uygulayın. Meni örneğini temiz bir kaba alın ve hemen laboratuvara ulaştırın. Meni örneği çok sıcak ve soğukta beklemesin. Meni örneği vermeden önce tıbbi durumunuzla ilgili olarak doktorunuza detaylı bilgi verin.
Spermiyogram testi sonucunun kötü çıkması durumunda hangi işlem uygulanmaktadır?
Genel olarak, sperm kalitesini artırmak için doktorunuz şunları önerebilir:
- Yaşam tarzı değişiklikleri yapmak. Bu, sigarayı bırakmayı, kilo vermeyi, sağlıklı beslenmeyi ve düzenli egzersiz yapmayı içerebilir.
- İlaç almak. Sperm kalitesini artırmak için kullanılabilecek bir dizi ilaç vardır. Bu ilaçlar genellikle doktorunuz tarafından reçete edilir.
- Yardımcı üreme teknolojilerini kullanmak. Yardımcı üreme teknolojileri erkeğin sperm kalitesi düşük olsa bile çiftlerin gebe kalmasına yardımcı olabilecek prosedürlerdir. Yardımcı üreme teknikleri olarak in vitro fertilizasyon (IVF) ve intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) kullanılmaktadır.
Sperm kalitenizi artırmak için şunları yapabilirsiniz:
- Isıya maruz kalmaktan kaçının. Isı spermlere zarar verebilir, bu nedenle sıcak küvetlerde veya banyolarda oturmaktan, dar giysiler giymekten ve sıcak ortamlarda çalışmaktan kaçınmak önemlidir.
- Bol giysiler giyin. Dar giysiler skrotumun sıcaklığını artırabilir ve bu da spermlere zarar verebilir.
- Düzenli egzersiz yapın. Egzersiz, testislere giden kan akışını artırarak sperm kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabilir.
- Alkol ve uyuşturucudan kaçının. Alkol ve uyuşturucu spermlere zarar verebilir, bu nedenle gebe kalmaya çalışıyorsanız bunlardan kaçınmanız önemlidir.
- Yeterince uyuyun. Uyku, sperm sağlığı da dahil olmak üzere genel sağlık için önemlidir.
Spermiyogram testi hangi kurumlarda yapılması uygun olur?
Spermiyogram testi, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli kurumlarda gerçekleştirilebilir:
- Üroloji klinikleri: Üroloji klinikleri erkek üreme sağlığı sorunlarının tanı ve tedavisinde uzmanlaşmıştır.
- Doğurganlık(infertilite) klinikleri: Doğurganlık klinikleri çiftlerin gebe kalmasına yardımcı olma konusunda uzmanlaşmıştır.
- Hastaneler: Bazı hastanelerde spermiyogram testi sunan laboratuvarlar vardır.
Nitelikli personele sahip ve son teknoloji ekipman kullanan bir kurum seçmek önemlidir. Testin sonuçları laboratuvarın kalitesinden etkilenebilir, bu nedenle saygın bir kurum seçmek önemlidir. Birçok hasta fertilite ile ilgili sağlık hizmetlerinde doktorun cinsiyeti ile ilgili bir rahatsızlık hissedebilir. Bu durumda hastaneden randevu alırken bay ve bayan doktor çalışan kurumları tercih edebilirsiniz.
İnfertilite ile ilgili bir sorununuz varsa ve spermiyogram yaptırmayı düşünüyorsanız seçeceğiniz sağlık kuruluşunda şunlara dikkat edin:
- Embriyoloğun deneyimli olması.
- Laboratuvarın ve cihazların yeni olması.
- Güncel tedavilerin kliniğe eklenmesi.
- Bay ve Bayan hekimlerin olması.
- Güvenilir hizmet sunulması.
- Hekimlerin iletişim becerilerinin güçlü olması.
- Hekimlere kolaylık ile ulaşılması.
Hekim ve hastane çok önemlidir, bu tedavi sürecinde hastaya verilen ilaçlar, yapılan tahlil ve tetkikler doğru orantıda gitmelidir. Deneyimli Uzman Hekim kadromuz Güncel cihaz ve tedavi yöntemlerimizle Hisar Hospital Intercontinental olarak sizlere hizmet vermeye hazırız.