Hamilelikte Tiroid Sağlığı: Sağlıklı Bir Hamilelik ve Bebeğiniz İçin Kritik Öneme Sahiptir
Sağlıklı bir hamilelik ve sağlıklı bir bebek bütün anne adaylarının en büyük isteğidir. Bu nedenle hamileliğin ilk döneminde yapılan rutin kan testlerinin yanı sıra tiroid hormonlarının kontrolü de bebeğinizin sağlıklı gelişimi için hayati önem taşır…
Hamilelik sürecinde görülen tiroid problemlerini ve anne adayının dikkat etmesi gerekenleri Hisar Intercontinental Hospital Genel Cerrahi Uzmanımıza sorduk…
Gebelik sırasında bilinen tiroid hastalığı durumunun anne ve bebek sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceğini dile getiren uzmanımız; ‘Gebe kalmayı isteyen her kadının tiroid testleri öncelikle yapılmalı ve gebelik gerçekleştikten sonra kontrol edilmelidir. Özellikle daha önceden bilinen tiroid hastalığı öyküsü olanlar, hipertiroidizm nedeniyle tedavi görenler ve ailede guatr öyküsü olanlar yakından izlenmelidir. Tiroid hormonları bebeğin beyin gelişiminde çok önemlidir.’ açıklamasında bulundu.
Gebelikte tiroid fonksiyonlarında değişiklik olur mu?
Gebelik sırasında tiroid bezinde hem fonksiyonlarında hem de boyutlarında bazı değişiklikler olması doğaldır ve bunlar bir hastalık olarak değerlendirilmez. Gebelikte salgılanan human koryonik gonadotropin (hCG) ve östrojen tiroid hormonlarını da etkileyebilir.
Gebelik sırasında tiroid fonksiyonlarındaki hormonal değişiklikler nelerdir?
Gebelik sırasında yapılan tiroid fonksiyon testleri sonuçlarını gebeliği dikkate alarak değerlendirmek gerekir. Gebelikte salınan östrojen ve human koryonik gonadotropin (hCG) tiroid hormonlarını da etkiler. Gebeliğin ilk 3 ayında yüksek olan hCG TSH düzeyinde belli bir düşüşe neden olabilir. Bu düşme geçicidir. Gebelikte kan düzeyi yükselen östrojen ise tiroid hormonunu bağlayan proteinleri artırır. Bunun sonucunda da total tiroid hormonu düzeyinde yükselme gözlenir. Kandaki tiroid hormonunun %99’u bu proteinlere bağlı durumdadır. Ancak tiroid hormonlarının serbest formlarında yükselme olmaz. Gebelik boyunca TSH, sT3 ve sT4 düzeyleri normal olan kadınların tiroid bezi normal çalışıyor demektir.
Gebelikte tiroid bezi boyutlarında değişiklik olur mu?
Gebelik sırasında tiroid bezi boyutlarında büyüme gözlenebilir. Bu durum özellikle iyot eksikliği olan bölgelerde daha sık ve belirgin olabilir. Gebelik sırasında tiroid bezindeki büyüme ancak %10-15 oranındadır ve genellikle gözle guatr olarak fark edilemez. En doğru değerlendirme ultrasonografi ile yapılabilir. Gebelik boyunca gerçek guatr veya tiroid fonksiyon bozukluları da görülebilir. Bunları normal veya beklenen değişikliklerden ayırt ederek değerlendirmek gerekir.
Gebelikte hipotiroidizm nedenleri nelerdir?
Tiroid hormonlarının kanda az ölçülmesiyle karakterize hipotiroidizm durumu normalde erişkin yaşlarda en sık neden Haşimoto tiroiditi olması nedeniyle gebelikte de hipotirodizm olgularının çoğunda bu patolojiye rastlanır. Bu gebelikte yeni başlayan bir Haşimoto tiroditi olabileceği gibi daha önceden bilinen hastalığın belirginleşmesi şeklinde de karşımıza çıkar. Gebelikte de normalde de az miktarda yükselen TSH seviyesi dikkate alınarak TSH takibi yapılır.
Gebelikte hipotiroidinin anneye ve bebeğe zararları nelerdir?
Gebelikte görülen fark edilmeyen veya tedavi edilmeyen hipotiroidizm yani kanda tiroid hormonlarının azalması durumu, hiç belirti vermeden de görülebildiği gibi annede kansızlığa, kalp yetmezliğine, plasenta anomalilerine, kas güçsüzlüğüne, doğum sürecinde kanamaya, düşük doğum ağırlıklı bebek doğurmasına yol açabilir. Tiroid hormonları bebeğin beyin gelişimi açısından çok önemlidir. Doğuştan hipotiroidi olan bebeklerde ciddi algısal, mental bozukluklar ile nörolojik ve gelişim anomalileri olabilir. Doğumdan sonra hemen tanı konulursa bütün bu olumsuzlukların önüne geçilebilir. Artık her yeni doğan bebekten kan örneği alınarak tiroid hormonlarına bakılmaktadır. Gerekirse tiroid hormonu verilerek kalıcı sorunlar büyük ölçüde önlenebilir. Annedeki hipotirodizimin bebeğin beyin gelişimini nasıl etkilediği tam olarak bilinmemekle birlikte gelişme geriliği sıklıkla iyot eksikliğine bağlı hipotiroidizm olan annelerin bebeklerinde görülür. Bu nedenle gebelik öncesinde ve gebelik sırasında özellikle riskli grupta tiroid hormonları ve TSH takibi yapılmalıdır. Zira gebelikte tiroid hormon ihtiyacı %20-25 oranında artacaktır. Bu nedenle ilaç tedavisi gören hastaların ilaç dozlarını bazen iki katına kadar artırılması gerekebilir. Gebelik sırasında 6-8 hafta aralarla tiroid testleri kontrolü yapılmalıdır. Tiroid hormonu dozunun değiştirilmesi halinde ise bir sonraki kontrol 4 hafta sonra yapılır. Prenatal vitaminler diye adlandırılan, gebelikte destek için verilen ve demir de içeren vitamin preparatları tiroid hormonunun emilimini azalttıkları için iki ilaç arada 2-3 saat süre bırakılarak alınmalıdır. Doğumdan sonra annenin ilaç ihtiyacı azalacak ve gebelik öncesi dozlara kısa zamanda dönülecektir.