Rahim Yapışıklığı (Asherman Sendromu) Nedir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir? Hisar Hospital Intercontinental Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları ile konuştuk…
Rahim Yapışıklığı, rahim içinde oluşan sineşi adı verilen yapışıklıklar sonucu rahim içi boşluğunun kısmi veya tamamen kapanması anlamına gelen bir hastalıktır. Adet düzensizlikleri, gebe kalamama veya tekrarlayan gebelik kaybına neden olabilir. İlk defa 1948’de Joseph Asherman tarafından tarif edilmiştir.
Normal adet döngüsünde rahim içi zarı adı verilen bölgede( endometrium) her ay gebeliğin yerleşmesi için döl yatağı hazırlanır. Yumurtalıkta gelişen yumurtalardan salgılanan östrojen ve progesteron hormonlarının etkisiyle rahim içi her ay gebelik için hazırlanır. Gebelik oluşmadığında bu hazırlanan döl yatağı adet ile atılır. Rahim içinde oluşan bu yapışıklıklar sonucunda maalesef hem adet döngüsü sağlıklı oluşamaz hem de döl yatağı iyi hazırlanamadığı için gebeliğin tutunması veya sağlıklı ilerlemesi için elverişli ortam oluşamaz. Bu yüzden adet düzensizlikleri veya gebelik problemleri ortaya çıkar.
Rahim içi Yapışıklar Neden Oluşur?
Rahime veya rahim içine uygulanan bazı cerrahi müdahaleler, ameliyatlar, geçirilen enfeksiyonlar rahim içinde yenilenmeden sorumlu derin tabakayı etkilerse burada oluşan hasarı tamir ederken bazı skar tabakaları oluşur. Bu tabakalar rahim içinde çeşitli lokalizasyonlarda yapışıklık dediğimiz sineşiler oluşturabilir.
Özellikle doğum veya düşükler için yapılan keskin kürtajlar sonrası yapışıklık riski artar. Hatta bazen içeride parça kalması sonrası tekrar işlem yapılanlarda risk daha fazla olur.
İşlem sırasında veya sonrasında rahimde enfeksiyon gelişmesi de diğer bir risk faktörüdür. Özellikle uygun ve steril şartlarda yapılmayan kürtajlarda, halk arasında kendi başına düşük yapmak için kullanılan bazı yöntemler sonrasında rahimde enfeksiyon oluşabilir. Tanısı erken dönemde konulup tedavisi yapılamazsa bu enfeksiyonların yapışıklıkla iyileşmesi kuvvetle muhtemeldir.
Ayrıca rahimden miyom çıkarılma ameliyatları, spiral kullanımı sırasında enfeksiyon gelişmesi ve rahim anomalileri nedeniyle yapılan histeroskopik ameliyatlar da rahimde yapışıklık yapabilen diğer nedenlerdir. Nadiren akciğerlerden kan yoluyla rahime ulaşan tüberküloz enfeksiyonu da rahimde yapışıklık yapabilir.
Belirtileri Nelerdir ?
En sık adet sorunları ile karşımıza gelir. Adet kanamasının hiç olmaması, adet kanamasının az miktarda olması veya ağrılı adet olma şeklinde olabilir. Bu belirtiler rahim içinde oluşan yapışıklıkların lokalizasyonuna ve yoğunluğuna göre değişebilir.
İkinci en sık geliş nedeni; çocuk sahibi olamama yani infertilite( kısırlık)tır. Rahim içindeki yapışıklıklar hem sperm geçişinde sorun yaratabilir hem de endometrium yani döl yatağındaki düzensizliklere bağlı olarak embriyonun rahime tutunmasını engelleyebilir.
Bazı hastalarda ise gebe kaldıktan sonra bir takım sorunlara yol açabilirler. Gebeliğin ilerlemesinde sorun yaratıp tekrarlayan düşüklere yol açabilirler. Daha ileri giden gebeliklerde ise plasentanın rahim iç tabakasına yapıştığı riskli gebeliklere neden olabilirler.
Nasıl Teşhis Edilir ?
Rahim içindeki yapışıklıklar rutin ultrasonda her zaman farkedilmeyebilir. Ancak şüphelenilen olgularda rahim zarında incelik, düzensizlik ve bazı bölgelerde parlaklık izlenebilir. Rahim içine su verilerek yapılan Sonohisterografi ise bize daha yardımcı olabilir.
Ancak kesin tanı rahim filmi ile konulur. Filmde rahim içinin radyo opak madde ile dolması gereken bölümde dolum defektleri ve düzensizlikler izlenir. Yapışıklığın şiddeti ve tüplerin açık olup olmadığı hakkında da rahim filmi bize bilgi verir.
Histeroskopi denilen rahim içinin kamera sistemi ile görüntülenmesi işleminde ise hem tanı konup hem de yapışıklıkların giderilmesi tedavisi yapılabilir.
Rahim içi yapışıklık sınıflandırılması nasıldır?
Rahim içindeki yapışıklıklar hafif film şeklinde yapışıklıklardan yoğun dens yapışıklara kadar değişebilir. Rahim içinde kapladığı yere ve yoğunluğa göre şu şekilde sınıflandırılabilir( March sınıflaması) ;
| Sınıf | |
| Hafif | Rahim içi boşluğunun ¼’ünden azında film şeklinde yumuşak yapışıklıklar vardır. Tüp ağızları ve rahim içi boşluğunun üst bölümü temizdir. |
| Orta | Rahim içi boşluğunun 1/4-3/4 ‘ünde yapışıklıklar vardır. Rahim içi boşluğunun üst bölümü ve tüp ağızları kısmen tıkalıdır. |
| Ağır | Rahim içi boşluğunun 3/4’ünden fazlasında daha sert yoğun yapışıklıklar vardır. Tüp ağızları ve rahim içi boşluğunun üst kısmı tamamen tıkalıdır. |
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Rahim içindeki yapışıklıkların giderilmesi için en etkili yöntem Histeroskopidir. Hafif yapışıklıklarda ofis ortamında da yapılabileceği gibi orta veya ağır yapışıklıklarda anestezi altında ameliyathanede yapılması gerekir. Rahim içine vajina yoluyla girilen bir endoskop yardımıyla rahim içi gözlemlenir. Yapışıklıkların yapısı ve yoğunluğu belirlenir. Daha sonra uygun aletler yardımıyla yapışıklıklar giderilmeye çalışılır. Amaç rahim içinin yeterli genişliğe ulaştırılması ve tüplere giden yolun açık olmasıdır.
İşlem sırasında riskli durumlardan şüphelenilirse veya çok yoğun yapışıklıklar varsa laparoskopi ile karından gözetim altında histeroskopi ile yapışıklıkların giderilmesi gerekebilir.
Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tedavi sonrası tekrar yapışıklık gelişmemesi için bir takım tedbirler uygulanmaktadır. Bunlar arasında rahime spiral yerleştirme ve daha sonra birkaç ay hormon tedavisi kullanma vardır. Ayrıca işlem sonrasında rahim içine yerleştirilen bir takım yapışıklık önleyici jeller de kullanılabilir. Ancak bunlara rağmen tekrar yapışıklık meydana gelebileceği de akılda tutulmalıdır.
