Mastit Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Mastit, halk arasındaki yaygın kullanımıyla meme iltihabı, memede kızarıklık, ağrı, yanma gibi semptomlarla karakterize inflamatuar (iltihabi) bir sağlık sorunudur. Çoğunlukla emzirme döneminde olan kadınlarda görülen meme iltihabı nadiren emzirmeyen kadınlarda ve erkeklerde de görülebilir. Süt kanallarında tıkanıklık veya meme ucundaki çatlaklar memede oluşan iltihabın başlıca nedenidir. Başlangıçta önlem alınmaz ve tedavi edilmezse inflamasyon ilerleyerek bakteriyel enfeksiyona dönüşebilir.
Mastit Nedir?
Mastit meme dokusunda meydana gelen iltihaplanma neticesinde gelişen memede ağrı, kızarıklık, yanma, yüksek ateş gibi grip benzeri semptomlar ile kendisini gösteren bir sağlık sorunudur. Meme iltihabı bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanabileceği gibi hatalı emzirme tekniklerine bağlı olarak süt kanallarındaki sütün yeterince boşaltılamamasına bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Araştırmalar emziren kadınların yaklaşık %10’unda mastite rastlandığını göstermektedir. Genellikle doğum sonrasındaki ikinci ve üçüncü haftalarda görülen mastit emzirme süresince herhangi bir dönemde de görülebilir. Çeşitli çalışmalara göre vakaların yaklaşık %74 ile %95′i doğumdan sonraki ilk 12 hafta içerisinde ortaya çıkmaktadır.
Mastit genellikle enfeksiyon kaynaklı değildir. Ancak bazı durumlarda bakteriyel bir enfeksiyona bağlı olarak da gelişebilir. Enfeksiyona bağlı olmayan meme iltihabı çoğunlukla meme kanallarının tıkanması ve memede süt birikmesi sonucunda ortaya çıkar. Ancak memede biriken süt zamanla bakterilerin üremesine neden olabilir. Bir diğer ifadeyle enfeksiyona bağlı olmayan meme iltihabı zamanla enfeksiyon hastalığına dönüşerek ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Ayrıca bazı durumlarda meme ucunda oluşan çatlaklardan da enfeksiyon bulaşabilir.
Mastit laktasyonel (emzirme dönemine bağlı) ve laktasyonel olmayan (emzirme dönemine bağlı olmayan) olmak üzere iki şekilde incelenir. Buna göre başlıca mastit türleri şu şekildedir:
- Laktasyonel mastit: Emzirme döneminde ortaya çıkan laktasyonel mastit en sık karşılaşılan mastit türüdür. Memedeki süt kanallarının sütün yeterince boşaltılamaması veya meme ucundaki çatlaklardan Staphylococcus aureus isimli bakteri başta olmak üzere çeşitli bakteriler neticesinde gelişebilir.
- Periduktal mastit: Emzirme dönemi ile ilişki olmayan periduktal mastit üreme çağındaki kadınları etkileyen bir sağlık sorunudur. Genellikle meme uçlarının altındaki kanalların iltihaplanması sonucunda oluşur.
- Granülomatöz mastit: Genellikle doğumdan sonraki ilk yıl içerisinde görülen granülomatöz meme iltihabı memelerde oluşan iltihap neticesinde gelişir. Belirtileri meme kanserine benzerlik gösterse de granülomatöz mastit kanser değildir.
Uzmanlar meme iltihabının tedavisini belirlerken öncelikle hastalığın türünü dikkate alır.
Mastitin Belirtileri Nelerdir?
Mastit yani meme iltihabı memede şişlik, kızarıklık, hassasiyet, yanma gibi semptomlara neden olabilir. Başlıca meme iltihabı belirtileri şu şekildedir:
- Memede hassasiyet,
- Memeye dokunulduğunda sıcaklık hissi,
- Etkilenen memede şişlik,
- Meme dokusunun sertleşmesi,
- Bazı durumlarda memede elle hissedilen kitle,
- Gün içerisinde devamlı olarak veya sadece emzirme sırasında görülen ağrı,
- Memede kızarıklık,
- Yüksek ateş.
Yukarıda sayılanlara ilave olarak mastit iltihaplı bir sağlık sorunu olduğundan hastalarda yorgunluk, kırgınlık gibi soğuk algınlığı semptomlarına benzer semptomlar da görülebilir.
Mastit Nasıl Teşhis Edilir?
Memede kızarıklık, yanma, ağrı gibi şikâyetlerle sağlık kuruluşlarına başvuran hastalar öncelikle alanında uzman bir doktor tarafından fiziki olarak muayene edilir. Bu aşamada uzmanlar hastanın göğsünü inceleyerek göğüs enfeksiyonu olup olmadığını teşhis edebilir. Meme iltihabı, emzirme dönemi enfeksiyonu olarak da bilindiği için bu aşamada uzmanlar hastaların emzirme döneminde olup olmadıklarını da dikkate alırlar. Bununla birlikte mastit belirtileri ile başvuran ancak emzirme döneminde olmayan kadınlarda uzmanlar meme kanseri gibi başka sağlık sorunlarını elemek için mamografi, meme ultrasonu gibi görüntüleme yöntemlerinden de faydalanabilirler. Ayrıca antibiyotik tedavisi gibi tedavilerden sonra iyileşme görülmediği durumlarda da uzmanlar hastada meme kanseri olmadığından emin olabilmek için mamografi veya meme biyopsisi yapılmasını önerebilir.
Mastitin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Mastit tedavisi sırasında uzmanlar öncelikle inflamasyonu azaltmayı ve enfeksiyon oluşmasını önlemeyi amaçlar. Bu noktada emziren kadınların doğru emzirme teknikleri hakkında bilgilendirilmesi önemlidir. Uzmanlar çoğu zaman mastitin ortopedik tedavi yöntemleri ile tedavisine öncelik verir. Bir diğer ifadeyle meme üzerine soğuk kompres uygulamak veya kanalların rahatlamasını sağlamak amacıyla masaj yapmak inflamatuar mastiti tedavi etmeye yardımcı olabilir. Bunun yanı sıra doktorlar ağrı hissini azaltmaya yardımcı olabilecek çeşitli ilaçlar da reçete edebilir. Mastitin sebebi bakteriyel bir enfeksiyonsa veya meme iltihabı zamanla enfeksiyona dönüşürse bu durumda uzmanlar antibiyotik ilaçlar reçete edebilir.
Mastit Tedavisinde Cerrahi Müdahale Ne Zaman Gereklidir?
İlaç tedavisi, masaj gibi tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı ve memede irin (iltihaplı sıvı) biriktiği durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Mastit ameliyatı genellikle basit bir prosedürdür. Ameliyat sırasında uzmanlar öncelikle memeyi lokal anestezi yardımıyla uyuşturur. Ardından özel bir şırınga yardımıyla memedeki iltihabı boşaltırlar. Lenf drenaj olarak da adlandırılan bu prosedür memedeki apse daha derinlerdeyse genel anestezi yardımıyla da yapılabilir.
Ameliyatsız Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Meme iltihabı çoğunlukla cerrahi dışı tedavi yöntemleri kullanılarak tedavi edilir. Bu yöntemlerin başında antibiyotik tedavisi gelir. İçinde irin bulunan apseler görülmediği sürece uzmanlar enfeksiyonu antibiyotikler yardımıyla tedavi etmeyi amaçlar. Bu noktada emziren annelerin en çok endişe duydukları konulardan bir tanesi antibiyotiklerin bebekler için güvenilir olup olmadığıdır. Günümüzde emzirme dönemindeki annelerin kullanabileceği çeşitli antibiyotikler vardır. Bu antibiyotikler genellikle bebekler için güvenli kabul edilir. Ancak antibiyotik tedavisine doktorun önerdiği şekilde devam edilmesi önemlidir. Tedaviyi yarıda bırakmak iltihabın tekrarlamasına neden olabilir.
İlave olarak, meme iltihabı tedavisi sırasında uzmanların sıklıkla önerdikleri yöntemlerden bir tanesi de ters basınçla yumuşatma olarak bilinen masaj yöntemidir. Ters basınçla yumuşatma sırasında iki parmak meme ucunun çevresine yerleştirilir, hafif bir baskı uyguladıktan sonra parmaklar çekilir. Bu işlem memenin farklı noktalarında tekrarlanır, bu sayede süt kanallarında biriken sıvı dağılabilir ve şişlik azalabilir.
Mastit Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?
Meme iltihabı hastaya uygun bir tedavi yöntemi ile çoğunlukla 10-14 gün içerisinde tamamen iyileşir. Erken dönemde tanı konulan ve tedaviye başlanan çoğu hastada semptomlar genellikle 24-72 saat içerisinde kaybolur. Ancak tedavi sürecinde doktorların önerilerini dikkate almak ve yazılan ilaçları aksatmadan kullanmak önemlidir. Bununla birlikte memede enfeksiyon varlığını gösteren akıntı gibi belirtiler görülmesi halinde uzman doktora bilgi verilmesi önemlidir.
Sık Sorulan Sorular
Mastit Kimlerde Daha Sık Görülür?
Mastit genellikle emzirme dönemindeki kadınları etkiler. Çoğunlukla doğumdan sonraki ilk 2-3 hafta içerisinde görülse de emzirme süresinde herhangi bir dönemde de gelişebilir. Ek olarak bazı durumlarda üreme çağındaki kadınlarda da kanalların tıkanıklığına bağlı olarak meme iltihabına rastlanabilir. Nadiren erkeklerde de meme iltihabı görülebilir. İlave olarak HIV gibi bağışıklık sisteminin zayıf olmasına neden olan hastalıklar da meme iltihabı riskini artırabilir.
Mastitin Sebepleri Nelerdir?
Mastitin başlıca nedeni annenin memelerinde bebeğin ihtiyacı olandan daha fazla süt üretilmesi neticesinde süt kanallarından birinin veya birden fazlasının tıkanmasıdır. Bebek memeyi tam olarak kavrayamadığında veya yeterince ememediğinde süt geri kaçarak kanalları tıkayabilir. Bunların yanı sıra bebeğin ağzındaki veya yüzündeki bakteriler meme ucundaki çatlaklardan süt kanallarına girerek kanallarda enfeksiyona neden olabilir.
Mastit Nasıl Önlenir?
Meme iltihabını önlemek her zaman kolay olmasa da doğru emzirme teknikleri hakkında bilgi sahibi olmak mastiti önlemeye yardımcı olabilir. Emzirmeden önce elleri yıkamak, her iki memeden de eşit miktarda emzirmek, memelerin tamamen boşaldığından emin olmak, göğüs pedleri yardımıyla meme ucunun kuru olmasın sağlamak gibi yöntemler meme iltihabını önlemeye yardımcı olabilir.
Mastit Tekrar Edebilir mi?
Doktor tarafından reçete edilen ilaçların olması gerektiği gibi kullanılmaması veya memedeki sütün tamamen boşaltılamaması durumunda mastit tekrarlayabilir.
Mastit Tedavisinde Hangi Doktorlara Başvurulmalıdır?
Mastit tedavisi için meme cerrahisi konusunda uzman genel cerrahi doktorlarına başvurulabilir.
Emzirirken Göğsümde Ağrı var, Mastit Olabilir mi?
Meme ağrısı regl döneminde değişen hormon düzeylerinden meme kistlerine kadar pek çok farklı sebeple olabilir. Bu sebeplerden bir tanesi de mastittir.
Mastit Nasıl Anlaşılır?
Mastit memede kızarıklık, yanma, ağrı, şişlik, meme derisinde kalınlaşma gibi semptomlarla kendisini gösterebilir. Bunların yanı sıra enfeksiyona bağlı olarak yüksek ateş ve yorgunluk, halsizlik gibi soğuk algınlığı belirtilerine benzeyen semptomlar da mastit belirtileri arasında sayılabilir.
Mastit Ameliyatsız İyileşir mi?
Meme iltihabı vakalarında uzmanlar öncelikle ilaç tedavisi, masaj tedavisi gibi cerrahi dışı tedavi yöntemlerine başvurabilir. Memedeki inflamasyonun ilerleyerek enfeksiyona neden olması ve memede içi sıvı dolu apseler oluşması halinde iğne ile sıvı boşaltılması gibi cerrahi yöntemlere başvurulabilir.
Mastit Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Erken dönemde tanı konulmaz ve tedaviye başlanmazsa memede içinde iltihap olan apseler oluşabilir. Bu apselere nadir rastlansa da erken dönemde tanı konulmazsa ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
Meme iltihabı (mastit) ciddi bir sağlık sorunu olabilir ancak erken teşhis ve uygun tedavi ile büyük oranda iyileşir. Emzirme döneminde veya meme sağlığınızla ilgili herhangi bir sorun yaşadığınızda mutlaka alanında uzman bir hekime başvurmanızı öneririz. Sağlığınızı korumak ve daha detaylı bilgi almak için randevu al sayfamız üzerinden kolayca randevu oluşturabilirsiniz. Ayrıca, ilgili bölüm hakkında bilgi almak için sayfalarımızı ziyaret edebilirsiniz.