LDH (Laktat Dehidrogenaz)
Laktat dehidrogenaz veya laktik asit dehidrogenaz hücresel düzeyde solunum sırasında işlev gören bir enzim türüdür. Hücresel solunum besinlerle alınan glikozun parçalanarak enerji üretilmesini kapsayan metabolik bir olaydır. Enzimler kimyasal reaksiyonları ve metabolizmayı hızlandırarak etki gösteren proteinlerdir. Vücuttaki çoğu doku laktik asit dehidrogenaz enzimini bulundurur ve kullanır. En çok kırmızı kan hücreleri, böbrekler, karaciğer ve kaslarda görülen bu enzim hücre hasarının bir göstergesi olabilir. Dokularda eski hücrelerin yıkımı ve yerine yeni hücrelerin oluşturulması gerekir. Bu yıkılan hücreler kan dolaşımına bir miktar laktat dehidrogenaz salabilir ve bu süreç normaldir. Normalden daha fazla LDH salınımı yoğun bir hücre yıkımı ve doku hasarını gösterebilir. Her zaman tek başına bir belirteç olmasa da sağlık kontrollerinde dikkat edilmesi gerekir.
LDH (Laktat Dehidrogenaz) Nedir?
Laktat dehidrogenaz (LDH) anaerobik metabolik faaliyetlere yardımcı olan bir enzimdir. Hücresel düzeyde solunum ve ATP üretimi döngüsünde oksijensiz ortamda görev alır. Glikoz metabolizmasında oksijenin sınırlı olduğu veya hiç olmadığı durumda pirüvatın laktata dönüşümünü sağlar. Laktat bağışıklık sistemini etkileyerek vücudu tehlike anında sinyaller aracılığıyla uyarır. Laktat sinyal molekülü olmasının yanı sıra enerji kaynağı ve pH düzenleyici olarak rol oynayabilir. Bitki, hayvan ve insanlar da dahil olmak üzere birçok organizmada LDH bulunur. İnsanda neredeyse her dokuda laktat dehidrogenaz enzimi yer alır. Bununla birlikte toplam laktat üretiminin yaklaşık %40`ı iskelet kaslarında gerçekleşir. Bunun haricinde karaciğer, böbrek ve kırmızı kan hücrelerinde yüksek konsantrasyonlar gösterebilir. Çoğu doku ve organda bulunduğundan dolayı dokuların dönüşümü hakkında bilgi verebilir. Genellikle doku hasarını gösterebilen bir göstergedir. Ayrıca bazı sağlık sorunlarının varlığına da işaret edebilir. Bu nedenle bazı durumlarda normalden yüksek veya düşük değerlerde olabilir. Genel olarak spesifik olmayan bir belirteç sayılabilir.
LDH (Laktat Dehidrogenaz) Testi Nedir?
LDH testi vücutta meydana gelen doku hasarlarının teşhisinde kullanılan bir testtir. Laktat dehidrogenaz testi kan veya diğer vücut sıvılarından alınan örnekler ile yapılır. Vücut sıvıları omurilik, karın, göğüs veya akciğerlerden alınabilir. Normal şartlarda kan ve vücut sıvılarında bir miktar LDH olması normal kabul edilir. Belirli dokularda bulunan hücreler hasar gördüğünde LDH hücre dışına sızar. Bu sızıntı çok fazla olduğunda akut veya kronik hasarın tespit edilmesi gerekir. Genel hasar durumunu gösterse de bu test hangi dokuda yıkım olduğunu belirleyemez. Yetişkinlerde LDH referans aralığı yaklaşık olarak 140-280 U/L arası olarak kabul edilir. Bu değer yenidoğanlarda 135-750 U/L, 12 aya kadar olan çocuklarda 180-435 U/L, 18 yaş üstü çocuklarda 122-222 U/L şeklindedir. Kişinin semptomları, fizyolojik durumu ve laboratuvar koşullarına göre referans aralığı farklılık gösterebilir. Yenidoğanlarda ve bebeklerde daha ileri yaş grubuna kıyasla daha yüksek LDH seviyeleri olması normaldir. Ayrıca bazı fizyolojik ve çevresel koşullar kandaki LDH değerini değiştirebilir. Yoğun egzersiz, yüksek C vitamini konsantrasyonu, ilaçlar, bulaşıcı hastalıklar, yaralanma ve travmalar bu koşullar arasında sayılabilir.
LDH (Laktat Dehidrogenaz) Testi Hangi Hastalıkların Tespiti İçin Yapılır?
Çoğu vücut hücreleri ve dokusunda bulunan laktat dehidrogenaz hasar durumunda dokulardan sızarak ölçülebilir. Bu nedenle kanda LDH artışı görülebilir ve test ile değerler kontrol edilebilir. Birçok farklı hastalığın tespitinde LDH seviyeleri gerekli olabilir. Bu hastalıklar başlıca:
- Anemi,
- Kalp krizi,
- Karaciğer hastalıkları,
- Kemik kırıkları,
- Kaslarda travmalar,
- Ensefalit,
- Menenjit,
- HIV/AIDS,
- Kanserler,
- COVID-19,
- Hepatit,
- Pulmoner emboli,
- Akut böbrek yetmezliği olabilir.
Doku hasarının şiddeti ve türüne bağlı olarak laktat dehidrogenaz 7 güne kadar kanda yüksek değerlerde seyredebilir. Ölen hücreler sitoplazmasını kaybederek seruma dağılır ve bir süre dolaşımda kalır. Klinik olarak tanı konulmasında yeterli olmadığından dolayı ALT, troponin, CK gibi ek analizlere ihtiyaç duyulabilir. Birçok kanser türünde LDH değerinde artış görülebilir. Bu nedenle kanser türünü belirlemede spesifik bir belirteç olmayabilir. Genellikle lösemi, metastatik karsinom ve MSS lenfomasında normal seviyelerde 40 U/L daha yüksek değerler görülebilir. Aşırı yüksek laktat dehidrogenaz çoklu organ yetmezliği gibi ciddi hastalıklar ile ilişkili olabilir.
LDH (Laktat Dehidrogenaz) Yüksekliği Nedir?
LDH serum yüksekliği vücutta olası bir enfeksiyon, yaralanma veya hastalığın belirteci olabilir. Tipik olarak 222 U/L ve daha yüksek değerler LDH yüksekliği olarak açıklanır. Zorlayıcı aktiviteler ve egzersiz kanda laktat dehidrogenaz yüksekliğine yol açabilir. Yoğun egzersiz sırasında kaslara yeterli miktarda oksijen ulaşamayabilir ve anaerobik metabolizma aktivasyon gösterir. Bunun yanı sıra şunlar gibi bazı sağlık problemleri LDH yüksekliği nedenleri olabilir:
- Hepatit,
- Pankreatit,
- Siroz,
- Böbrek hastalığı,
- Akciğer hastalığı,
- Kalp krizi,
- Anemi,
- Lösemi,
- Lenfoma,
- Pulmoner emboli,
- HIV/AIDS,
- Sıtma,
- Menenjit,
Ek olarak aspirin, narkotikler, anestezikler, prokainamid gibi ilaçlar ve alkol kullanımı da yüksek değerlere sebebiyet verebilir. Bir hastalığın tedavi sürecinde LDH düzeylerinde azalma vücudun tedaviye iyi yanıt verdiğini gösterebilir. Karaciğer hasarı, miyokard enfarktüsü gibi vakalarda daha iyi prognoza işaret edebilir.
LDH (Laktat Dehidrogenaz) Düşüklüğü Nedir?
Kanda LDH düşüklüğü veya eksikliği oldukça nadir görülen bir sağlık durumudur. LDH düşüklüğü başlıca LDH-A ve LDH-B genlerinde meydana gelen mutasyonlardan kaynaklanabilir. Bu mutasyonlar sonucu LDH-A ve LDH-B proteinlerinde eksiklikler oluşabilir. LDH-A gen mutasyonu esas olarak iskelet kaslarını etkileyebilir. Ayrıca bu gen eksikliği diğer dokulardaki enzim miktarını da azaltabilir ve glikojenin etkisiz olarak parçalanmasına neden olabilir. Bu nedenle “Glikojen depolama hastalığı XI “ adını alır. Bu hastalık kaslarda zayıflığa ve kas dokularının parçalanmasına yol açabilir. Özellikle yoğun aktiviteler esnasında belirgin etkiler gösterebilir. Kas dokusunda yıkım sonucu miyoglobin serbest kalır ve idrarla atılarak miyoglobinüriye neden olabilir. Yüksek miktarda miyoglobin birikimi böbreklerde hasara ve böbrek yetmezliğine davetiye çıkarabilir. LDH-B gen mutasyonu ise kalp kasını etkileme özelliğine sahiptir. Bu tabloda herhangi bir semptom görülmeyebilir. LDH-A ve LDH-B mutasyonları tümör oluşumunu destekleyebilir. Şiddetli vakalarda LDH düşüklüğü tedavisi için doktorunuza başvurunuz.
Sık Sorulan Sorular
LDH Ne Kadar Yüksek Olursa Tehlikelidir?
Kan tahlili LDH yüksekliği bazı durumlarda çevresel koşullara bağlı olabilirken bazen ise ciddi bir sağlık sorununa işaret edebilir. Altta yatan hastalıklar ciddi bir LDH yüksekliğine yol açabilir. Bu durumda mutlaka tıbbi yardım alınması önerilir. Normal referans aralığından yüksek LDH tahlili düzenli aralıklarla kontrol edilmeli, kaynağı belirlenmelidir.
LDH Normal Değeri Kaç Olmalıdır?
LDH normal değeri yenidoğanlarda 135-750 U/L, bebeklerde 180-435 U/L, 18 yaş üstü genç yetişkinlerde 122-222 U/L ve yetişkinlerde ise 140-280 U/L olarak belirlenmiştir. Bazı durumlarda herhangi bir sağlık sorunu bulunmasa bile ilaç kullanımı, egzersiz vb. faktörler seviyelerin değişmesinde etkili olabilir.
LDH Çocuklarda Kaç Olmalıdır?
Laktat dehidrogenaz bebek ve çocuklarda yetişkinlere göre daha yüksek seviyededir. Yeni doğmuş bebeklerde 135-750 U/L değeri normal referans aralığı kabul edilirken daha büyük çocuklarda 180-435 U/L referans aralığı baz alınır.
LDH Ne Zaman Tehlikelidir?
LDH fazlalığı ciddi boyutlarda olduğunda organ hasarı ve tedavilerde başarısızlık kendini gösterebilir. Verilere göre LDH değerinin >1000 U/L olması tanı ve tedavi sürecinde tehlikeli sonuçlar taşıyabilir. Bu nedenle normal kabul edilen aralığın üstüne çıktığında erken tanı ve tedaviye erişmek önemlidir.
LDH Düşüklüğü Hangi Hastalığın Belirtisidir?
Nadir görülen LDH düşüklüğü tipik olarak gen mutasyonlarından kaynaklanır. Laktat dehidrogenaz A eksikliği yani glikojen depolama hastalığı XI ve laktat dehidrogenaz B eksikliği düşük LDH seviyelerine neden olabilir. Bununla birlikte bazı testlerde düşük LDH değeri yüksek konsantrasyonda C vitamini tüketimi ile ilişkili olabilir.
LDH Hangi Kanserde Yükselir?
LDH serum yüksekliği metastatik melanom, lösemi, lenfoma, multipl miyelom, testis kanseri, metastatik karsinom, yumurtalık germ hücreli tümörleri gibi tümör veya kanser olgularında görülebilir. Tek başına spesifik bir gösterge olmayabilir ancak dikkatli izlem önerilebilir.
LDH Kolesterol Nedir?
LDH enzimi sıklıkla LDL kolesterol ile karıştırılmaktadır. LDH kolesterol türü değil bir proteindir. Bu nedenle “LDH kolesterol yüksekliği” tanımlanamaz. LDH vücut hücrelerinde oksijensiz solunum ve enerji üretimi yolaklarında yer alan bir enzimdir. LDL kolesterol kandaki lipoprotein türüdür. Yağların kan dolaşımında ve çeşitli hücrelere taşınmasında görev alır. Yüksek miktarda kolesterol ve az miktarda protein içerir. Vücutta yüksek LDL kolesterolü atardamarlarda plak oluşumu, kalp krizi ve felç riski taşıyabilir.
Bebeklerde LDH Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
Bebeklerde ve çocuklarda LDH yüksekliği kan dolaşımına yüksek miktarda salınmış laktat dehidrogenaz enziminden kaynaklanır. Bu tablo bazı durumlarda spesifik bir sonuç vermezken bazı durumlarda ise ciddi bir sağlık sorununa işaret edebilir. Bebeklerde LDH yüksekliği COVID gibi enfeksiyonlar, kanser türleri, yaralanma ve travma gibi ciddi sağlık sorunlarından kaynaklanabilir.
LDH Neden Yüksek Çıkar?
Yaralanma, travma, enfeksiyon, yoğun fiziksel aktivite, çeşitli kanser türleri, karaciğer, akciğer ve böbrek hastalıkları, anemi, kalp krizi, aspirin, anestezik ve narkotik ilaçların kullanımı LDH yüksekliği belirtileri arasında yer alabilir. Laktat dehidrogenaz yüksekliğinin şiddeti hastalığın evresine ve şiddetine göre değişebilir.
Karaciğer Yağlanmasında LDH Yükselir mi?
Karaciğerde yüksek konsantrasyonlarda bulunan LDH laktik dehidrogenaz enzimi birtakım sorunlar nedeniyle yükselebilir. Kanda LDH yüksekliği karaciğerde bir enfeksiyon, hasar veya hastalık olduğunun habercisi olabilir ancak tek başına kesin bir tanı sağlamayabilir. Laktat dehidrogenaz enzimi ile birlikte ALT, AST, GGT gibi diğer karaciğer göstergelerinin değerlendirilmesi gerekebilir.
LDH değerlerinizin yüksek ya da düşük çıkması birçok farklı sağlık durumuna işaret edebilir. Kesin tanı ve doğru tedavi için uzman doktorlarımızdan randevu alabilirsiniz. Hisar Hospital Online Randevu
