Kurdeşen Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kurdeşen, tıp literatüründe “ürtiker” olarak da adlandırılan, ciltte kaşıntılı kırmızı kabartılarla karakterize edilen bir deri reaksiyonudur. Çoğunlukla yiyeceklere veya dokunduğunuz bir şeye karşı alerjik reaksiyondan kaynaklanır. Bazı durumlarda enfeksiyonlar, stres veya ilaçların yan etkisi gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Kurdeşen hızla kaybolabilir (akut kurdeşen) veya uzun sürebilir (kronik kurdeşen). Belirtileri arasında kaşıntı, kızarıklık, şişlik ve cildin belirli bölgelerinde kabarıklıklar bulunur. Bazı durumlarda, kurdeşenler ciddi olabilir ve solunum zorluğu, yutma güçlüğü gibi semptomlar eşlik edebilir. Tedaviler antihistaminikler veya steroidleri içerebilir. Ancak, kronik kurdeşen durumunda, altta yatan nedenin belirlenmesi ve uygun tedavinin başlanması önemlidir.

Kurdeşen Nedir?

Kurdeşen, ciltte kırmızı şişlikler veya lekeler şeklinde ortaya çıkan lezyonlardır. Cildin yüzey katmanında meydana gelir ve vücutta alerjik bir reaksiyonun olduğunun habercisidir.  Alerjik reaksiyonlar, kişilerin   bağışıklık sistemi herhangi bir alerjenle temas ettiğinde meydana gelir. Alerjenler birçok insan için zararsız bir durumdur, ancak vücut yapısı hassas olan kişilerde alerjik reaksiyona neden olabilir. Kurdeşen genellikle çok kaşıntılı bir durumdur. Kaşıntının yanı sıra yanma veya batma da görülebilir. Boyutları bir parmak ucu kadar küçükten bir yemek tabağı kadar büyük olabilir. Kurdeşenin tıbbi adı ürtikerdir. Kurdeşen çoğunlukla 24 saat içinde kaybolma eğilimine başlar, ancak birkaç gün veya daha uzun süre belirtiler devam edebilir.

Kurdeşen Belirtileri Nelerdir?

Kurdeşen döküntüleri ciltte genellikle kaşıntılı olan ancak aynı zamanda acı da verebilen kabarık şişlikler veya lekeler gibi görünür. Bunlar kırmızı veya ten rengi olabilir. Kurdeşen belirtileri şunları içerebilir:

Akut Kurdeşen Belirtileri

Kurdeşen kişiye ve duruma bağlı olarak farklı görünür. Vücudunuzun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilirler. Akut kurdeşen belirtileri şunlardır:

• Ciltte kabarık izler veya şişlikler
• Kurdeşen olan bölgeye bastırıldığında renk solması
• Kaşıntı
• Bazı durumlarda dudak, göz ve boğaz içinde ağrılı şişlikler

Kronik Kurdeşen Belirtileri

Pek çok açıdan, kronik kurdeşen ve akut kurdeşen birbirine benzeyebilir. Kaşıntılı, şişmiş, kabarık noktalar olabilir. Ancak kronik kurdeşen belirtileri şunları da içerebilir:

• Boyutları ve şekilleri değişen döküntüler
• Uzun süreler boyunca, en az birkaç günde bir ortaya çıkan, kaybolan ve sonra yeniden ortaya çıkan semptomlar
• Sıcaklık, egzersiz veya stresle birlikte meydana gelen semptomlar

Kurdeşen Neden Olur?

Akut kurdeşen genellikle vücudunuza koyduğunuz yiyecek, içecek veya ilaç gibi bir şeye ya da dokunduğunuz bir şeye karşı alerjik bir reaksiyondur. Akut kurdeşenlerin aksine, kronik kurdeşenlere genellikle alerjiler neden olmaz. Bakteri ve virüslerden kaynaklanan enfeksiyonlardan veya lupus gibi diğer tıbbi durumların bir sonucu olarak ortaya çıkabilirler. Kurdeşen hastalığının nedenlerinden bazıları şunlardır:

• Alerjik Reaksiyonlar: Yiyecekler, ilaçlar, böcek ısırıkları, lateks gibi çeşitli alerjenlere karşı vücudun aşırı duyarlılığı, kurdeşenin ortaya çıkmasına neden olabilir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle antibiyotikler, ağrı kesiciler, antienflamatuar ilaçlar ve kan basıncı düşürücüler gibi birçok türde ilaç, kurdeşenin ortaya çıkmasına yol açabilir.
• Enfeksiyonlar: Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, özellikle üst solunum yolu enfeksiyonları, kurdeşenin tetikleyicisi olabilir.
• Stres: Stres, vücuttaki histamin seviyelerini etkileyebilir ve kurdeşenin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
• Fiziksel Uyarıcılar: Sıcaklık değişiklikleri, güneş ışığı, basınç, sürtünme gibi fiziksel faktörler, kurdeşenin ortaya çıkmasını tetikleyebilir.
• Otoimmün Hastalıklar: Bazı otoimmün hastalıklar, özellikle otoimmün ürtiker, vücudun kendi dokularına saldırmasına neden olarak kurdeşenin ortaya çıkmasına yol açabilir.
• Gıda Katkı Maddeleri: Renklendiriciler, koruyucular, tatlandırıcılar gibi gıda katkı maddelerine karşı hassasiyet, kurdeşenin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Kurdeşen Tanısı Nasıl Konulur?

Doktorlar genellikle hasta öyküsü ve fiziki muayene yaparak teşhise başlarlar. Alerji testleri reaksiyonu neyin tetiklediğini belirlemeye yardımcı olabilir, ancak bu öncelikle akut kurdeşen için geçerlidir. Hastanın alerjileri, son zamanlarda tükettiği veya temas ettiği yeni maddeler, ilaçlar ve çevresel faktörler göz önünde bulundurulur. Doktorlar ayrıca teşhis için bazı alerji ve laboratuvar testleri isteyebilir. Kurdeşen testleri şunları içerebilir:

• Tetkikler: Kurdeşen tanısını doğrulamak ve altta yatan nedenleri belirlemek için bazı laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri istenebilir. Kan testleri, alerji testleri veya cilt biyopsisi gibi prosedürler, teşhise katkıda bulunabilir.
• Kan testleri: Kan testi kanınızdaki belirli antikorları kontrol eder. Vücudunuz alerjenlerle savaşmak için antikorlar üretir. Vücudunuz çok fazla antikor üretirse kurdeşen ve şişlik gelişebilir.
• Alerji Testleri: Bazı durumlarda, kurdeşenin alerjik bir reaksiyon ile ilişkili olup olmadığını belirlemek için cilt testleri yapılabilir. Bu test sırasında sağlık uzmanları cildinizde farklı alerjenleri test eder. Cildiniz kızarır veya şişerse bu, o maddeye alerjiniz olduğu anlamına gelir. Bu tip alerji testine deri delme veya çizik testi de denir. Kronik kurdeşenlerde genellikle cilt testi yapılmaz.
• Kronik Kurdeşen Durumlarının Değerlendirilmesi: Kronik kurdeşen durumlarında, altta yatan nedenin belirlenmesi daha karmaşık olabilir. Bu durumda, doktor genellikle daha fazla tıbbi görüntüleme ve uzman görüşleri (alerji uzmanı, dermatolog vb.) isteyebilir.

Kurdeşen Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çoğu zaman kurdeşen doktor kontrolünde herhangi bir müdahale yapılmadan kendiliğinden kaybolur. Ayrıca doktor, bazı durumlarda ilaçlar ve evde bakım önerebilir. Tedavi yöntemlerinden bazıları şunları içerebilir:

• Alerji ilaçları: Doktor tarafından antihistaminik ilaçlar reçete edilebilir. Antihistaminikler kurdeşenlerdeki kaşıntıyı hafifletip, alerjik reaksiyonların ortadan kalkmaya veya semptomların şiddetinin azalmasına yardımcı olabilir.
• Kortikosteroidler: Şiddetli kurdeşen durumlarında, doktor kortikosteroidler gibi güçlü antienflamatuar ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar, inflamasyonu azaltarak kaşıntı ve kabartıları hafifletir. Kortikosteroidler genellikle kısa süreli tedavilerde kullanılır ve uzun süreli kullanımı yan etkilere neden olabilir, bu nedenle doktorun kontrolünde kullanılması önemlidir.
• Alerji aşıları: Kronik kurdeşen tedavisi için doktor tarafından bazı enjeksiyonlar önerilebilir. Bu enjeksiyonlar alerjik reaksiyonları engellemek için aylık olarak planlanabilir. Şiddetli alerji semptomları gösteren hastalar çok fazla immunoglobulin (IgE) antikoru üretirler. Bu enjeksiyonlar bağışıklık sisteminizin IgE üretmesini engellemeye yardımcı olur.
• Epinefrin (Adrenalin) Enjeksiyonları: Ani ve şiddetli alerjik reaksiyonlarla ilişkili kurdeşen vakalarında, acil durumlarda doktorlar epinefrin enjeksiyonları verebilir. Bu enjeksiyonlar, solunum zorluğu gibi ciddi semptomların hızla kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
• Evde tedaviler: Kurdeşen semptomlarının hafifletilmesinde serin bir banyo, daha bol giysiler ve soğuk kompres faydalı olabilir. Doktor tarafından verilen hidrokortizon veya antihistamin krem, kaşıntı ve şişliği hafifletebilir.
• Alerjenlerden Korunma: Kurdeşenin alerjik bir reaksiyonla ilişkili olduğu durumlarda, alerjenlerden korunmak önemlidir. Bu, belirli gıdaları, ilaçları veya temas edilen maddelerin teşhisini ve bunlardan korunmayı içerir.

Sık Sorulan Sorular