Etin en bol ve tazeliğinden en emin olduğumuz dönem olan Kurban Bayramı sıcak havalara rastlayınca mangal keyfi yapmak da kaçınılmaz oldu. Ancak mangal keyfi yapayım derken henüz yeterince dinlenmemiş; üzerine bir de iyice yanmış etin sağlığınızı olumsuz etkilemesini istemiyorsanız bu yazıyı okumanızda fayda var.
Mangaldaki et keyfinin püf noktalarını Hisar Intercontinental Hospital Beslenme ve Diyet Uzmanlarından öğrendik.
• Kurbanınızı emin olduğunuz yerden satın alın. Kurbanın nereden geldiğinden emin değilseniz hayvan etinden insana geçen şap, sığır vebası, çiçek, şarbon, parazitler gibi hastalıklarla karşılaşma riskiniz artar.
• Çok genç hayvanın etini tüketmeyin. Süt kuzusu gibi çok genç hayvanların etinde su oranı çok yüksektir. Bu da olgunlaşmış, kesme yaşına gelmiş hayvana göre etin lezzetinin daha düşük olmasına neden olur.
• Eti dinlendirin. Etler kesildikten sonra, 0-4 °C’de 24 saat bekletilir. Ancak kıyma haline getirilirse 1 günden fazla bekletilmemelidir. Parça etler, 2 gün daha buzdolabı ısısında bekleyebilir. Eğer daha fazla saklanmak isteniyorsa, -2 derecede birkaç hafta, -18 ve -32 °C’de arasında uzun süre saklanabilir. Donmuş et, buzdolabı ısısında çözdürülmelidir. Çözünen et, tekrar dondurulmamalıdır.
• Mangal için yumuşak et seçin. Etin yumuşaklığı hayvanın türü, yaşı, beslenmesi, kesildikten sonraki dinlenme durumuna bağlıdır. Çok hareket eden, kötü beslenmiş hayvanın eti sert olur. Eğer hayvan iyi beslendiyse yağı fazla olacaktır, bu da etini yumuşak yapar.
• Eti suda pişirin. Kuru ısıda pişirmek, suda pişirmeye göre eti daha sert yapar.
• Yüksek ısıda pişirmeyin. Etin pişmesi için, iç ısısının 75 °C ye ulaşması gerekir. Yüksek ısı; dış yüzeyin yanması ve su kaybının artmasına da yol açtığı için, hem vitamin, mineral kaybı olacak hem de yanan dış kısım kanserojenleri oluşturacaktır. Izgara yapılan etlerde su ve folik asit, B1, B12 gibi vitaminlerin kaybı olur. Fırınlama, ızgara, yağda pişirme ile sıcaklığın derecesi ve süresine göre kayıplar % 40’a çıkar. Eğer et suda pişirilir ve pişme suyu dökülürse bu oran % 70’lere çıkar. Bunu önlemek için eti orta ateşte, çok sık çevirmeden pişirin.
• Eti yakmayın. Etin yanması, vitamin, mineralin yanı sıra protein ve enerji kayıplarına da yol açar. Ayrıca yüksek ısı ve ateşe yakın temasta yanan etler, kanserojen etki gösteren ‘nitrozamin’ denen bileşikleri oluşturur.
• Et ile ateş arasında belirli bir mesafe olsun. Izgarada pişirirken kanserojenlerin oluşumunu önlemek için, et ve ateş arasında 10- 15 cm mesafe bırakın.
• Ette kanserojen oluşumuna izin vermeyin. Kızartmada 5 dakika, ızgarada 35 dakika, suda kaynatmada ise 48 saatte kanserojen etki oluşur.
• Etin yanında mutlaka sebze ve meyve tüketin. Proteinden zengin besinlerin kızartma ve tütsülenmesi kanserojenleri artırır. Ancak sebzelerle tüketilirse, sebzelerden antioksidan etkili vitaminler alınacağı için bu olumsuz etkiyi azaltabilirsiniz. O nedenle mangal yaparken sofranızda meyve suyu, çeşitli renklerde meyveler ve salatalar bulunmasının faydası olacaktır.