Göğüs deformiteleri, göğüs duvarının yapısal bozukluklarını ifade eder. En sık görülen deformite çeşitleri Kunduracı Göğsü (Pektus Ekskavatum) ve Güvercin Göğsü (Pektus Karinatum)’dur.
Kunduracı Göğsü (Pektus Ekskavatum)
Kunduracı göğsü, iman tahtası ve kaburgaların göğüs kafesinin içine doğru çökmesi durumunu ifade eder. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde gelişebilme ihtimali olsa da en sık erken ergenlik döneminde ortaya çıkar. Genellikle kalıtsal bir eğilim gösteren kunduracı göğsünün erkeklerde görülme oranı kadınlara göre daha fazladır.
Kunduracı Göğsü Belirtileri Nelerdir?
Kunduracı göğsü, iman tahtasının şekli nedeniyle akciğerlerin ve kalbin çalışmasını zorlaştırabilir. Belirtiler hem fiziksel hem de psikolojik olarak ortaya çıkabilir.
Fiziksel Belirtiler
- Egzersiz sırasında nefes almada zorluk
- Yaşıtlarına göre kuvvet eksikliği
- Yorgunluk
- Göğüs ağrısı
- Düzensiz kalp atışı
Psikolojik Belirtiler
- Göğsün görüntüsünden utanma hali
- Kendine saygının azalması
- Depresyon
Yukarıdaki belirtilerden şikayeti olanların bir Göğüs Cerrahisi uzmanına muayene olmaları önerilir.
Tanı Nasıl Konulur?
Kunduracı göğsü tanısı için basit fiziksel muayene yeterlidir. Ancak bazen deformite, erken ergenliğe kadar kendini belli etmeyebilir ya da fiziksel muayeneden sonra ek testlere ihtiyaç duyulabilir.
Böyle durumlarda; hastalığın derecesinin ve olası ek rahatsızlıkların belirlenmesi için röntgen, kalp ve akciğerlere baskı yapıp yapmadığını incelemek için bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme, kalp fonksiyonlarını değerlendirmek için ise ekokardiyografi gibi yöntemlerden faydalanılır.
Kunduracı Göğsü Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Cerrahi Tedavi
Cerrahi müdahale ile göğüs deformitesinin düzeltilerek hastanın kalp ve solunum fonksiyonlarının iyileştirilmesi amaçlanır. Kunduracı göğsünün ameliyat ile düzeltilmesi için ideal yaş aralığı 7-14’tür. Hızlı büyüme döneminde göğüs kafesi normal şeklini daha rahat alabileceği için ameliyatın, ergenlik döneminden önce yapılması önemlidir.
Modifiye Ravitch Ameliyatı
Modifiye Ravitch Ameliyatı, kunduracı göğsü tedavisinde uzun yıllar kullanılan geleneksel bir açık ameliyat çeşididir. Bu yöntem, göğüs kafesinin ön tarafına atılan görece uzun bir kesiden içeri girilerek, göğsün geriye itilmesine neden olan kaburgaların kıkırdaklı kısmının çıkarılması işlemidir. Böylece, iman tahtasının kalpten ve akciğerlerden uzağa, göğüs duvarının normal düzlemine doğru çekilmesi sağlanır.
Nuss Ameliyatı
Amerikalı cerrah Dr. Donald Nuss tarafından geliştirilen bu teknik, günümüzde kullanılan en güncel tedavi çeklidir. Nuss ameliyatı, minimal invaziv yöntemler kullanılarak yapılan kapalı bir ameliyattır.
Ameliyatın süreci şöyle işlemektedir:
- Hastanın sigara kullanımı var ise ameliyat öncesinde en az iki ay önce sigaraya ara vermesi istenir.
- Ameliyat sırasında genel anestezi uygulanır.
- Oluşan çöküklüğü gidermek için hastanın ölçülerine göre özel hazırlanmış “bar” ismi verilen kavisli çelik çubuk kullanılır.
- Göğsün her iki yanına ikişer santimlik küçük kesiler açılır.
- Hazırlanan bar, her iki delik aracılığıyla, iman tahtasının altına sokulur ve özel döndürücü aletler yardımıyla barın kavisi ters çevrilerek çöküklüğün kaldırılması sağlanır.
- Yerleştirilen bar, kesi yapılan bölgelerde erimeyen iplikler ile kas dokusuna dikilerek sabitlenir.
- Hastanın ihtiyacına göre 2 ya da nadir de olsa 3 bar kullanılabilir.
- Ameliyatın süresi yaklaşık 45-60 dakika sürer
Nuss Ameliyatı Sonrası Süreç Nasıldır?
Kunduracı göğsü ameliyatından sonra hastalar, durumlarına göre ortalama 3-5 gün hastanede yatılı olarak misafir edilir. İlk 3 gün ağrı olması normaldir. Ancak bu durum damardan ağrı kesici tedavisi ile en aza indirilebilmektedir. Hastaneden taburcu edilen hastalardan, 2-3 hafta boyunca evde istirahat etmeleri istenir.
İyileşme süresinde:
- Yerleştirilen çubukta herhangi bir yer değişikliği olmaması için ani hareketlerden kaçınılmalı.
- İlk 1 ay içinde belden yere eğilmemeli ve belden yana dönülmemeli.
- Yataktan doğrulurken ya da ayağa kalkarken birinden yardım alınarak hareket edilmeli, göğse ağırlık bindirilmemeli.
- İlk bir ay, uyurken sırtüstü yatılmalı.
- Güç kazanmak için hafif yürüyüşler yapılabilir.
- Hafif sportif faaliyetlere üçüncü aydan itibaren başlanabilir. Koşu, tenis ve yüzme gibi sporlara ise altıncı aydan sonra başlanması önerilir.
Barlar Ne Zaman Çıkarılır?
Bu durum hastanın yaşı ve göğüs duvarının durumuna göre değişmektedir. Buna göre, 2-4 yıl içerisinde barların çıkarılması mümkündür. Yaklaşık 30 dk süren bu işlem genel anestezi altında gerçekleştirilir.
3D Anatomik İmplant Tekniği
3D anatomik implant teknolojisi, hastanın göğüs kafesi şekline göre (3D Akciğer Tomografisi koordinatlarına göre hazırlanan) özel olarak tasarlanan bir implant kullanarak göğüs duvarındaki anormallikleri düzeltmek için kullanılan bir cerrahi yöntemdir. Bu implant, hastanın göğüs kafesi boyutlarına ve şekline uygun olarak özel olarak tasarlanmıştır. Bu nedenle, her hasta için özel olarak tasarlanmış implantın kullanılması, cerrahi müdahalenin daha doğru ve etkili olmasını sağlar.
Bu yöntem, geleneksel cerrahi müdahalelere kıyasla daha az invazivdir ve daha az risk taşır. Ayrıca, iyileşme süreci daha kısadır ve hastanın normal aktivitelere daha çabuk dönmesini sağlar. 3D anatomik implant teknolojisi, estetik açıdan oldukça başarılar sonuçlar vermektedir (bu ameliyatlar %80 estetik kaygılar ve kötü görünüm nedeniyle yapılmaktadır).
Vakum ile Tedavi
Özellikle çocuklarda ameliyat olmadan, göğüs deformitesinin düzeltilmesi mümkündür. Bunun için özel bir vakum cihazı kullanılır.
Kauçuk bir çan şeklinde olan vakum cihazı, bir pompaya bağlı olarak çalışır. Önce cihaz göğsün önüne yerleştirilir, ardından pompa yardımıyla hava, cihazdan çekilir. Bu hareketle, göğsü ve göğüs kemiğini öne çeken bir emme durumu ya da vakum ortamı oluşturulmuş olur.
Bu cihaz uzun süre düzenli olarak kullanıldığında, zamanla deformite düzelir, göğüs duvarı ve göğüs kemiği olması gereken düzlemde kendi başına durmaya başlar.
Ne Kadar Sıklıkla Kullanılmalı?
Vakum cihazının;
- İlk günlerde, günde iki kez yaklaşık 30 dakika takılması,
- Sonraki 4-6 haftada doktor tavsiyesine göre kullanım süresinin günde 2 saat artırılması,
- ayın başlarında bu sürenin, günlük 8-12 saate çıkarılması tavsiye edilmektedir.
Öte yandan, en az bir yıl vakum cihazının kullanılması önelidir. En ideal kullanım süresi 18-24 aydır. Bu süre zarfında doktorunuz ile istişare halinde kullanım sürelerini belirlemek ve bunlara uymak, tedavide başarı şansını artıracaktır.
Güvercin Göğsü (Pektus Karinatum)
Güvercin göğsü, iman tahtası ve kaburgaların dışa doğru çıkıntı oluşturması durumunu ifade eder. Kunduracı göğsünün tam tersi bir deformite şeklidir. Kaburgaların göğüs kemiğine bağlanmasını sağlayan kıkırdakların bozulması ile ortaya çıkar.
Kadınlara göre erkeklerde daha sık görülen güvercin göğsü, genellikle ergenlik çağından sonra kendini belli etmeye başlar ve yaş ilerledikçe şiddeti artar. Güvercin göğsünün neden oluştuğu tam bilinmese de genetik yatkınlık önem taşır.
Güvercin Göğsü Belirtileri Nelerdir?
Güvercin göğsünün belirtileri kişiden kişiye, hastalığın seviyesine göre değişebilmektedir.
Bunlar:
- Yorgunluk
- Nefes almada güçlük
- Göğüs ağrısı
- Hızlı kalp atışı
- Sık yaşanan solunum yolu enfeksiyonları
Tanı Nasıl Konulur?
Kunduracı göğsünde olduğu gibi güvercin göğsü de fiziksel muayene ile teşhis edilebilir. Buna ek olarak önden ve yanlardan çekilen röntgen, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme de tanı sürecine eklenebilir.
Tanı sürecinde, güvercin göğsünün yanı sıra düzensiz kalp atışı tespit edilirse, ekokardiyografi de istenebilir.
Güvercin Göğsü Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Güvercin göğsü tedavisinde, hastalığın şiddetine ve hastanın durumuna göre iki tedavi şekli ön plana çıkmaktadır.
Cerrahi Tedavi
Modifiye Ravitch Ameliyatı
Bu işlem için orta göğüs bölgesine bir kesi atılır. Anormal kıkırdak çıkarılır ve göğüs kafesi aşağı doğru itilir. Buna ek olarak, gerekli görülen durumlarda göğüs kafesini istenilen düzlemde tutmak için göğsün üzerine geçici bir metal bar yerleştirilir.
Ağrılı bir işlem olan bu ameliyat sonrasında hastanede kalış süresi; hastanın durumu ve ağrının kontrolüne göre değişmektedir.
Abramson Ameliyatı
Abramson ameliyatı minimal invaziv yöntemle küçük kesilerden girilerek uygulanan bir işlemdir. Yaklaşık 30-45 dakika sürer ve genel anestezi uygulanır.
Ameliyat sırasında nuss ameliyatında da olduğu gibi göğsün iki tarafında küçük kesiler açılır. Bu kesiler aracılığıyla, daha önce hastaya özel hazırlanan lorenz barı, iman tahtası ile kas dokusu arasında kalacak şekilde yerleştirilir ve aşağı bastırılır. Barın, göğüs duvarında her iki tarafta kaburgalara sabitlenmesi ile ameliyat son bulur.
Ameliyattan Sonra
- Genellikle hastaların, 4-5 gün süreyle hastanede kalmaları istenir. Bu süre zarfında ağrının kontrol edilmesi amaçlanır.
- Ani hareketlerden kaçınılması önemlidir.
- 2-3 hafta içinde rutin hayata dönülebilir, çocuklar iki hafta sonra okula başlayabilir.
- Doktorla da istişare ederek ilk bir ay sadece yürüyüşe; 1-3 ay arasında yüzme, koşu ve tenis gibi sporlara; 6 aydan sonra ise diğer profesyonel sporlara izin verilebilir.
Lorenz Barı Ne Zaman Çıkarılır?
Ameliyatla yerleştirilen Lorenz barı;
- 18 yaşından küçüklerde 2-3 yıl sonra,
- 18 yaşından büyüklerde 3-4 yıl sonra,
genel anestezi altında 30-45 dakikalık bir işlemle çıkarılır.
Korse ile Tedavi
Güvercin göğsü tedavisinde kullanılan korsenin işlevi, diş tedavisinde kullanılan plaklar ile benzerlik gösterir. Göğsün üzerine giyilen korse, hem arkadan hem de önden kaburgalara ve iman tahtasına baskı yapar. Böylece zamanla, göğüs kemikleri normal pozisyonuna geri döner.
Hastanın 2 yıl boyunca günde 18-20 saat korseyi kullanması tavsiye edilmektedir. Korse, sadece duş alırken, spor ya da diğer aktiviteleri yaparken çıkarılabilir.
Tedavideki başarının artması için korse kullanım süresine dikkat edilmesi ve doktorun önerilerinin uygulanması önemlidir. Yapılan araştırmalara göre, 2 yıl boyunca düzenli korse kullanımında, yüzde 75-80 oranında güvercin göğsünü tedavi etmek mümkündür.
