Köpek Memesi Hastalığı (Hidradenitis Suppurativa)
Köpek memesi hastalığı veya akne inversa cilt altında oluşan iltihaplı ve ağrılı derin yumrulardan meydana gelir. Bu yumrular derinin birbirine sürtünme yaptığı koltuk altı, göğüs, kasık ve kalça bölgelerinde görülebilir. Sıklıkla ergenlikten sonra ve 40’lı yaşlardan önce başlayabilir. Hastalığın seyri uzun yıllar devam edebilir ve bununla birlikte kötüleşebilir. Bu durum günlük aktiviteleri ve sosyal hayatı olumsuz etkileyebilir. Özellikle ağrı, kötü koku, yara izleri ve drenaj bireyleri fiziksel ve duygusal yönden etkileyebilir. Genellikle kadınlarda daha sık görülen akne inversa genetik faktörlerden etkilenen bir sağlık sorunudur.
Köpek memesi hastalığı tanısında bazı sınıflandırmalar, görüntüleme ve laboratuvar testleri gerekli olabilir. Tedavi yöntemleri çeşitlidir ve hastalığın şiddetine göre şekillenir. Yaşam tarzında değişiklikler yapılması, ilaç tedavisi, lazer tedavisi ve eksizyon (çıkarma) cerrahi yöntemleri tek başına veya kombine tedavi olarak uygulanabilir. Aynı zamanda psikolojik destek ve ağrının yönetilmesi konusunda ek destekleyici tedavilere de başvurulabilir.
Köpek Memesi Hastalığı (Hidradenitis Suppurativa) Nedir?
Köpek memesi hastalığı olarak bilinen “hidradenitis suppurativa” ciltte ağrılı ve derin çıbanlar ile karakterize bir cilt rahatsızlığıdır. Köpek memesi hastalığı veya akne inversa bulaşıcı olmayan ancak kronik seyreden iltihaplanma durumudur. Akne inversa derideki kıl foliküllerinde ve kıl kökleriyle bağlantılı ter ve yağ bezlerinde gelişmeye başlar. Kıl köklerinin kalınlaşması ve sonucunda tıkanması foliküllerin yırtılarak iltihaplanmasına yol açabilir. Bu durumun hormonlar, genetik ve çevresel koşulların ortak etkileri sonucu oluştuğu tahmin edilmektedir. Ancak kötü hijyen koşullarından kaynaklanmadığı söylenebilir.
Ciltteki derin ve irinle dolu olan yumrular drenaj yoluyla diğer bölgelere ilerleyebilir. Cilt altında “sinüs yolları (pilonidal sinüs)” olarak adlandırılan dar kanallar oluşturarak yumrular iltihap sızdırabilir. Sinüs yolları “tünel” şeklinde de açıklanabilir. Bu lezyon bölgeleri iyileştiğinde lekeler oluşturmaya meyillidir. Bununla birlikte irin sızması sonucu sert yapıda yara izleri görülebilir. Birden fazla sayıda ve büyük yapılı çıbanlar aynı bölgede yer aldığında birleşebilir veya bağlantı kurabilir. Esas olarak sert yapılı kılların bulunduğu koltuk altı, kasıklar ve göğüslerde gelişme gösterebilir. Daha az yaygın olarak ise boyun, yüz, sırt, göbek deliği çevresi ve kulaklarda görülebilir. Akne inversa yumruları bakterilerin oluşturduğu ikincil enfeksiyonlara izin verebilir.
Köpek Memesi Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Köpek memesi hastalığı belirtileri vücudun belirli bir bölgesinde veya birkaç bölgeden ortaya çıkabilir. Hastalığın seyri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı bireyler daha hafif semptomlar yaşarken birtakım çevresel koşullar şiddetli semptomlar ile ilişkilendirilir. Sigara ve tütün ürünleri kullanmak, obezite vb. faktörler semptomların kötüleşmesine sebebiyet verebilir. Yaygın olarak görülen akne inversa belirtileri şunları kapsayabilir:
- Çukur cilt bölgelerinde küçük ve çiftli siyah noktalar,
- İrinli ve sızıntı yapan şişlik veya yaralar,
- Ağrılı yumrular,
- Cildin birbirine sürtündüğü bölgelerde bezelye büyüklüğünde şişlikler,
- Yumruların deri altından tünel şeklinde birbirine bağlanması,
- Birbirine bağlanan çıbanların kan veya irin sızdırması.
Vakaların bir kısmında akne inversa iyileşmeden açık yaralara neden olabilir. Bu durum fiziksel ve psikolojik olarak olumsuz etkilere yol açabilir. HS hastalığı vücudun bir bölgesinde ortaya çıktığında genellikle vücudun simetrik olarak diğer tarafında da görülebilir. Bezelye büyüklüğündeki lezyonlar saatler veya günler içinde yırtılarak iltihap sızdırmaya başlayabilir. Bu durum çevre dokularda yeni yumrular oluşturabilir.
Köpek Memesi Hastalığı Neden Olur?
Köpek memesi hastalığı hidradenitis hastalığının ana nedeni bilinmemekle birlikte birden fazla unsurun gelişimde rol oynadığı bilinmektedir. Kıl foliküllerinin içinde birtakım nedenlere bağlı olarak gerçekleşen lezyonlar şu şekilde görülür:
- Kıl köklerinde ter, keratin, mikroorganizma vb. birikir ve folikül tıkanır.
- Tıkanan foliküllerde bakteriler üremeye başlar ve folikül patlar. Bu patlamayla birlikte iltihap sızmaya başlar ve derin ağrılar oluşur.
- Sızıntı yapan irin diğer kıl foliküllerine yayılır. Birden fazla kıl kökü etkilendiğinde belirgin yumrular ve tüneller ortaya çıkar.
- İyileşmeye başlayan foliküller geride yara izi bırakabilir. Ancak iyileşmeyen kıl folikülleri tıkanmaya ve patlamaya devam eder.
HS’ye sahip olan kişilerin yaklaşık %33-40’ında aile öyküsünde köpek memesi hastalığı yer alır. Bunun yanı sıra bazı etkenler köpek memesi hastalığı gelişimine katkıda bulunabilir veya risk faktörü olarak kabul edilebilir. Bu etkenler arasında:
- Obezite,
- Sigara kullanımı,
- Cinsiyet hormonları,
- Crohn hastalığı,
- Sedef hastalığı,
- Hormonal bozukluklar (PCOS),
- Glisemik indeksi yüksek gıdaların tüketilmesi.
Diğer potansiyel köpek memesi hastalığı sebepleri ve risk faktörleri sürtünmeler, ilaçlar ve çeşitli bakteriler olabilir.
Köpek Memesi Hastalığı Tanısı Nasıl Konulur?
Köpek memesi hastalığı lezyonların klinik olarak konumu, semptomları ve morfolojik (dış görünüş) özelliklerinin değerlendirilmesi ile sağlanabilir. HS tanısına yönelik spesifik ve kesin bir test bulunmamaktadır. Lezyonların ortaya çıkmasından yaklaşık 12-48 saat önce ağrı, yanma ve batma görülebilir. Özellikle menstruasyon (adet) dönemi, stres, hormonal değişiklikler, terleme, aşırı vücut sıcaklığı ve kilo alma gibi tetikleyiciler varlığında gelişim gösterebilir. Erken dönemde bireylerde ateş görülmeyebilir.
Genellikle lezyonlar 0,5-2 cm büyüklüğünde, kötü kokulu ve akıntılı olabilir. Çıbanlara benzer görünüme sahip olsa da yumrular derin ve yırtılabilen bir yapıdadır. Bununla birlikte birbiriyle iletişim kurabilen lezyonlar ülserleşebilir. Bu kapsamda tünel oluşturan lezyonların ultrason muayenesi görüntülemede başvurulan yollardan biri olabilir. Şiddetli lezyon bağlantıları MRI ile görüntüleme gerektirebilir. İkincil enfeksiyonlardan şüphelenildiği durumlarda sürüntü örneği alınarak inceleme yapılabilir. Tanı sırasında metabolik sendrom, hipertansiyon, diyabet, Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları, dislipidemi de göz önünde bulundurulur.
Köpek Memesi Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Köpek memesi hastalığı hidradenitis tedavisi ciddi komplikasyonların önlenmesi ve semptomların kontrol altına alınmasına yardımcıdır. Çeşitli tedavi tipleri tek başına veya birlikte uygulanabilir. Tedavi planında yer alan başlıca yöntemler şunları içerebilir:
- İlaç tedavisi: Sıvı veya jel topikal antibiyotikler hafif semptomların kontrol altına alınmasına yardımcıdır. Bunun yanı sıra antibiyotik haplar bir veya birden fazla şekilde reçete edilebilir. Şiddetli hastalık seyrinde uzun süreli antibiyotik kullanılabilir. İltihapların azaltılmasında steroid enjeksiyonları, hormon bozukluklarının iyileştirilmesinde hormon tedavileri, ağrının yönetilmesinde analjezikler ve retinoid gibi ilaçlar ihtiyaca göre tedavi planına dahil edilebilir.
- Cerrahi prosedürler: Bireylerde apse ve tünel varlığında cerrahi müdahalelere başvurulabilir. Orta ve şiddetli HS hastalarında deri altındaki tünellerin ortaya çıkarılmasına yönelik işlemler yürütülebilir. Bu işlem genellikle tekrar cerrahi gerektirmeyebilir. Punch debridmanı prosedürü iltihaplı yumruların çıkarılması ve temizlenmesini içerir. Şiddetli vakalarda HS’den etkilenen tüm derinin çıkarılması gerekli görülebilir. Bununla birlikte HS yaralarının iyileştirilmesi kapsamında lazer tedavisi önerilebilir. Köpek memesi hastalığı lazer tedavisi sonrası HS tablosu genellikle tekrarlanmaz.
HS köpek memesi hastalığı yaşam tarzında düzenlemeler ile kontrol altına alınabilir. Bölgesel hijyen ve bakıma dikkat edilmesi, kilo kontrolü ve sigaranın bırakılması, diyet düzenlenmesinin yapılması bu eylemler arasında yer alabilir.
Sık Sorulan Sorular
Köpek Memesi Hastalığı Bulaşıcı mıdır?
Hidradenitis suppurativa bulaşıcı bir hastalık değildir. Kötü hijyen koşulları ve buna bağlı olarak bulaşma imkanı olmayan bir sağlık sorunudur. Ancak iltihaplı apseler diğer deri bölgelerine yayılma yaparak enfeksiyonun yayılmasına olanak sağlayabilir. Bu nedenle köpek memesi hastalığının erken tanı ve tedavisi önemlidir.
Köpek Memesi Hastalığı Tehlikeli midir?
Akne inversa hastalığının tedavisi sağlanmadığında fiziksel ve psikolojik birtakım komplikasyonlara ortam hazırlayabilir. Tekrarlayan HS, kronik apse, ağrı, tüneller ve yara izlerine sebebiyet verebilir. Bu semptomlar uzuvların hareketinde zorluklar ve periferik lenfödem meydana getirebilir. Ek olarak kronik inflamasyon hiperproteinemi, anemi ve amiloidoz gelişimi görülebilir. Tekrarlayan enfeksiyonlar bir araya geldiğinde sistemik hastalıklar gelişebilir. Psikolojik etkileri arasında depresyon, cinsel işlev bozukluğu ve sosyal izolasyon yaygın olarak görülen etkilerdir.
Köpek Memesi Hastalığı Nasıl Geçer?
Hidradenitis suppurativa tedavisi analjezikler, steroid enjeksiyonları, hormon replasmanı, retinoidler, antibiyotik topikal ve oral ilaçlar, biyolojik ajanlar, cerrahi ve lazer tedavisini kapsayabilir. Tıbbi müdahalelere ek olarak sigara ve alkolün bırakılması, ideal vücut ağırlığına ulaşmak, stres ve kaygının yönetilmesi, dar ve rahatsız edici kıyafetlerden kaçınmak gerekli olabilir.
Köpek Memesi Hastalığı Kansere Dönüşür mü?
Köpek memesi hastalığı her zaman kansere dönüşüm göstermeyebilir. Ancak bazı çalışmalarda risk faktörlerinin devamlılığı sonucunda kanser gelişimi olasılığı artmıştır. Melanom dışı cilt kanseri, skuamöz hücreli karsinom, kolorektal ve prostat kanseri, malign lenfoma, Hodgkin lenfoma, MSS kanserleri sigara, alkol tüketimi, hormonal bozukluklar, genetik koşullardan etkilenerek riskli görülen kanser türleridir.
Köpek Memesi Hastalığı Ne Yememeli?
Köpek memesi hastalığı beslenme tedavisi hastalığın seyrinde olumlu dönüşler sağlayabilir. Özellikle fazla kiloların verilmesi ve ideal kilonun korunması HS semptomlarının iyileştirilmesinde etkili olabilir. Bu kapsamda akne inversa varlığında yenmemesi önerilen gıdalar arasında işlenmiş şekerli yiyecek ve içecekler, pastırma, sosis, salam ve sucuk ürünleri, glisemik indeksi yüksek besinler, süt ürünleri, alkol, bira mayası içeren besinler ve doymuş yağ içeriği yüksek gıdalar bulunabilir. Akdeniz diyetinin köpek memesi hastalığı ve tedavisi bakımından önerilen bir beslenme düzeni olduğu söylenebilir.
Köpek Memesi Hastalığı Ağrısına Ne İyi Gelir?
Köpek memesi hastalığında en sık görülen klinik şikayet derin ağrılardır. Yumruların şişmesi ve irinle dolması ağrının şiddetlenmesine neden olabilir. Ağrının yönetilmesinde doktorunuzun reçete ettiği ağrı kesici ilaçlar, ılık kompres uygulaması, bol ve rahat kıyafet tercih edilmesi gerekebilir.
Kulak memesi hastalığının teşhisi ve tedavisi için Hisar Hospital Dermatoloji Bölümü’nden randevu alabilirsiniz. Uzman hekimlerimiz, hastalığın nedenlerini değerlendirerek minimal cerrahi ve sistemik tedavi seçenekleriyle size özel bir tedavi planı oluşturacaktır. Randevu almak için randevu sayfamızdan randevu alabilir veya aşağıdaki formu doldurabilirsiniz.
