İmmünoterapi Nedir? Kanser Üzerinde Nasıl Etki Eder?
Bağışıklık sistemi, yabancı maddelerin vücuda girişini engelleyen ve bu maddelerin vücuda girdiği andan itibaren savunma hücreleriyle onları yok etmeye çalışan bir sistemdir. Kanser hastalığında hızla çoğalan kanser hücrelerini yok etmeye çalışan da bağışıklık sistemidir. Çünkü kanser hücreleri vücudun kendi hücrelerinin anormal şekilde hızla çoğalmasıyla (metastaz) oluşur. Bu durum vücutta anormal olarak algılanır ve savunma sisteminin aktifleşmesi için bir alarmdır. Kanser hücrelerinde bağışıklık hücreleri yetersiz kalabilir. Bu durumda immünoterapi bir tedavi yöntemi olarak kullanılabilir. İmmünoterapi, vücudun kendi savunma sisteminin aktifleşerek yabancı hücrelerle ya da kanser hücreleriyle savaşan bir tepkidir. Kanser hücreleri de anormal hızla bölünerek çoğaldığı için vücutta alarm bulgusu verir. Bazen vücut bu hücrelerle yeterince savaşamadığında immünoterapi, immün sistemi harekete geçirmek için işe yarayabilir. Son yıllarda kanser araştırmalarında tedavi için en sık tercih edilen yöntemlerden olan immünoterapi, hastalar için güvenilir bir tedavi seçeneği olabilir.
İmmünoterapi Nedir?
Bazı kanser çeşitlerinde bu tedavi radyoterapi ve kemoterapi gibi tedavilere ek olarak uygulanabilir. Bazen de immünoterapi tek tedavi olarak seçilebilir. Bu karar tamamen uzman onkologlar ve cerrahlar tarafından hasta-hekim ortaklığıyla belirlenir. İmmün sistemin normal şekilde çalışarak savunma hattı oluşturması ciddi kanser hastaların için tedavide yeterli olmayabilir. Ayrıca kemoterapi ve radyoterapi gibi ilaç tedavileri sonrası yaşanan tümör nüksünün (kanserli hücrelerin tedaviden bir süre sonra tekrar ortaya çıkması) en büyük nedeni, ilaca vücudun gösterdiği dirençtir. İmmünoterapide doğal bağışıklık destek mekanizması ile vücudun kanser hücrelerine daha güçlü savunma ortamı oluşturulması hedeflenir.
İmmün sistem oldukça kompleks bir mekanizmaya ve hücre grubuna sahiptir. Her hücrenin çeşitli fonksiyonları vardır. Bağışıklık hücreleri yabancı hücreyi tanıma, antikor üretme, fagositik yolla yabancı hücreleri parçalama gibi önemli görevler üstlenir. Bağışıklık hücrelerinin her çeşidinin farklı bir görev ve fonksiyonu olması bu yönüyle hastalıklarla savaşını açıklayabilir. İmmünoterapi de bu sistemden yola çıkarak yapılan bir çeşit doğal tedavidir.
İmmünoterapi Türleri Nelerdir?
İmmünoterapi her kanser hastası için uygun olmayabilir. Bu tedavi seçeneği mutlaka diğer tüm tedavilerin de uzman hekimlerce değerlendirilmesi sonucu planlanır. Ancak yıllar süren klinik çalışmaların gösterdiği şekilde immünoterapi pek çok kanser hastası için diğer tedavilere göre yan etkisi daha az olan ve başarılı tedavi sunan bir çözümdür. Her kanser tipinde farklı terapi çeşitleri hekimlerce uygun görülebilir.İmmünoterapi seçenekleri şöyledir:
- Kontrol noktası inhibitörleri (Checkpoint inhibitors),
- Monoklonal antikorlar (MAB/ Moloclonal Antibodies),
- Kimerik antijen reseptörü T-hücre tedavisi (CAR T-cell therapy),
- Kanser aşıları,
- Sitokinler,
- Onkolitik virüsler.
İmmünoterapinin Kanser Üzerindeki Etkisi Nasıldır?
İmmünoterapinin kanser hastalarında etkisini anlamak için kanserin oluşma ve gelişme mekanizmasını anlamak işe yarayabilir. Kanser sonucu hücreler normalden hızlı şekilde bölünerek çoğalır ve bu durum vücutta patolojik bir durum olarak algılanır. Aslında bağışıklık sistemi için bu bölünme yabancı hücre varlığı demektir. Çünkü kanser hücreleri sağlıklı bölünme şekli göstermez ve bölündüğü yerdeki dokulardan tip olarak ayrılır. Eğer vücudun immün sistemi doğru şekilde çalışmazsa ya da oluşan hastalık için yeterli fonksiyon göstermezse kanser başta olmak üzere pek çok hastalık gelişimi için altyapı olabilir.
İmmünoterapinin etkili olmasının ilaç direncinin yanı sıra başka bir önemli nedeni de immün sistem hafızasıdır. İmmün sistem karşılaştığı yabancı hücreleri hafızaya alır (immün bellek) ve bir daha aynı hücreyle karşılaşması halinde vücudu alarm durumuna sokar. Yani yabancı materyalle savaş için alarm veren sistem, tümör nüksünü engeller. Bu durum yıllar süren remisyon (hastalık semptomlarının uzun süre görülmemesi) sağlar.
İmmünoterapi Hangi Evrede Uygulanır?
Kanser tedavisi, kanserin evrelendirme ve tipine göre basamak tedaviler olarak uygulanır. Sıkça yapılan radyoterapi, kemoterapi ve cerrahi tedaviler hastalar tarafından da daha fazla bilinir. Ancak immünoterapi bazı kanser tipleri için bu yöntemler kadar etkilidir ve daha az yan etkiye sahiptir. Hangi evrede immünoterapi uygulanacağı bilgisi her kanser çeşidi ve hastanın durumuna göre değişen bir sorudur. Kimi hastalarda cerrahi tedavi öncesi tercih edilebilirken, kimi hastalarda bu tedavilerden sonra nüksü önlemek için terapi yapılabilir. Birinci evre bir kanser immünoterapi için uygun görülebilirken, son evre bir kanserde de bu tedavi başarılı sonuç verebilir. Bunun en doğru cevabı için yeterli hizmeti ve başarılı tedaviyi sağlayan hastanemizden randevu alabilirsiniz.
Hangi Kanser Hastalıklarına İmmünoterapi Uygulanabilir?
İmmünoterapi neredeyse tüm kanser tiplerinde etkili bir tedavidir. Son zamanlarda adının duyulmasının nedeni de klinik olarak başarılı sonuçlar vermesidir. Uluslararası Kanser Araştırmaları Enstitüsüne göre terapinin sıkça uygulandığı ve birçok ülkede başarılı sonuçlar aldığı kanserler şöyledir:
- Akciğer Kanseri,
- Meme Kanseri,
- Bağırsak Kanseri,
- Mesane Kanseri,
- Özafagus kanseri,
- Baş ve boyun kanseri,
- Rahim kanseri,
- Rahim Ağzı kanserleri,
- Böbrek kanseri,
- Karaciğer kanseri,
- Melanomalar,
- Prostat kanseri,
- Pankreas kanseri,
- Yumurtalık kanseri,
- Cilt kanseri,
- Mide kanseri.
Neredeyse tüm organ ve dokularda etkili olan bu tedavi için yapılan çalışmalar devam etmekte ve başarılı sonuçlar alınmaktadır. Her kanser tipi için özgün tedavi uygulanması ve tedavilerin doğru kliniklerce yapılması hayati önem taşır. Bu nedenle güvenilir ve başarılı tedavi için uzman hekimlerimize danışabilirsiniz.
İmmünoterapi Nasıl Uygulanır?
Genellikle laboratuvar ortamında alternatif hücreler ile ya da hastanın kendi hücrelerinin yapısının değiştirilip vücuduna tekrar verilmesiyle tedavi uygulanır. Hücrelerin yapısı değişse de kişi kendi hücreleri ile bağışıklık sistemini kullanarak tedaviyi alır. İmmünoterapi çeşitlerine göre şu şekilde uygulanır:
Kontrol Noktası İnhibitörleri (Checkpoint Inhibitors): Bağışıklık sisteminde önemli bir yerde rol alan T hücreleri vücuda giren yabancı maddeleri tanıyıp direkt öldürücü görev alır. T hücreleri savunma hattında oldukça büyük bir görev üstlenir. Bu hücrelerin üzerindeki bir çeşit açma-kapama görevi üstlenen proteinler, T hücresinin aktifleşmesine yardımcı olur. Bu proteinler kontrol noktası proteinleridir. Ancak bazı anormal şartlarda T hücrelerinin pasifleşmesine neden olan kontrol noktası proteinleri kanserli hücrelerle savaşı engeller. Bu durumda inhibitör maddeler vücuda verilerek T hücrelerinin kesintisiz çalışmasını sağlar. Kontrol noktası proteinlerini durduran bu tip maddelere kontrol noktası inhibitörleri adı verilir.
Monoklonal Antikorlar (MAB/ Moloclonal Antibodies): Bağışıklık yanıtında yabancı hücreyi tanıma görevi olan bu hücreler sayesinde hedef tedavi yapılır. Yani laboratuvar ortamında da üretilen bu antikorlar ile kanser hücreleri daha kolay tanınabilir ve bağışıklık sisteminin diğer hücreleri için hedef olarak işaretlenebilir.
Kimerik Antijen Reseptörü T-Hücre Tedavisi (CAR T-Cell Theraphy): Bu terapi yönteminde T hücrelerinin bir çeşit genetik terapisi söz konusudur. Yani hastadan alınan T hücreleri laboratuvar ortamında bir dizi genetik işlemle değiştirilerek daha aktif bir şekle dönüştürülür. Vücuda enjekte edilen yeni formdaki T hücreleri çoğalarak kanserli hücrelerle etkili bir savaş verir.
Kanser Aşıları: Henüz geliştirilen kanser aşıları, klinik olarak “yeni” denebilecek bir çalışmadır. Hastalık oluşmadan yapılan aşıların aksine kanser hastaları için yapılan bir çeşit antikor tedavisidir. Aşılar DNA ve RNA aşıları, dendritik hücre aşıları, protein aşıları, virüs aşıları olarak çeşitlidir. Ayrıca HPV ve HBV (Hepatit B) gibi kanser nedeni olan hastalıkların önceden yapılan aşıları da olası kanser riski için koruyucudur.
Sitokinler: Bu terapi yönteminde sitokin denen elemanlar ile laboratuvar ortamında bir çeşit immünomodülatör (bağışıklık düzenleyici, destekleyici) hücre yapımı hedeflenir.
Onkolitik Virüsler: Laboratuvar ortamında kanser hücresini öldürmek için genetiği değiştirilen virüsler yapılarak terapide kullanılır.
Kanser araştırmaları ve klinik çalışmaları sayesinde hastalara umut olacak başarılı tedaviler her geçen gün olumlu sonuçlar sağlar.
Sık Sorulan Sorular
İmmünoterapi için tercih edilecek kliniğin yeterli donanımda olması ve uygulayan hekimlerin tecrübesi, tedavi başarısını direkt etkiler. Tedavi için hastalar merak ve endişe duyabilirler. Sıkça sorulan sorulara yanıt alınması kişinin negatif duygularını azaltabilir.
İmmünoterapi Sırasında Hastalar Nelere Dikkat Etmeli?
Kanserin diğer tüm tedavilerinde olduğu gibi immünoterapide de yan etkiler görülmesi olasıdır. Tabii bu yan etkiler diğer tedavilere göre daha az olarak belirlenir. Ancak yine de yan etkilere hazır olmak, hastanın destek tedavisi ve gerekirse palyatif bakımı için refakatçisi olması önerilebilir. Hem hastanın kendisinin hem de hasta yakınlarının bu süreçte yan etkilerin olabileceğini kabul etmesi, vücudun yan etkilere olağandışı yanıtı sonucu en yakın sağlık kuruluşuna hemen başvurması gerekir. Bazı kanser hastalarının ise bağışıklık yanıtı değişeceği bu dönemde tamamen steril bir alanda tedaviyi alması gerekebilir. Bu durumda psikolojik olarak destek almak, tedavinin olumlu sonuçlarına odaklanmak önerilebilir.
İmmünoterapi Kaç Seans Uygulanır?
İmmünoterapi tedavisinin sıklığı ve seans süresi tamamen hastanın geçmişine, kanserin evre ve derecesine, kanserin yayılımına ve bulunduğu bölgeye bağlıdır. Ayrıca ek tedaviler ve tedavilerin yan etkileri de immünoterapinin seans sıklığını değiştirebilir. Her gün, her hafta ya da her ay olarak tedavi planlanabilir. Buna kesin bir cevap için hekim muayenesi gerekir.
Kanserin hastalığı bazen fiziksel ve psikolojik olarak zorlayıcı olabilir. Ancak bu hastalık eskisi gibi çaresiz olmayıp çeşitli tedavilerle kesin çözüme ulaşabilir. İmmünoterapi de bu tedavilerden biri olup sıkça uygulanır. Doğru bir hastane seçimi ve hekime olan güven hastalığın tedavisinde başarıyı etkiler. Hekim-hasta güven ilişkisinde, yenilikçi tedaviler için hemen randevu alarak bu süreci daha kolay atlatabilirsiniz.