Hemanjiom
Hemanjiom yani damar benleri damarların anormal büyümesinden kaynaklanan iyi huylu tümörlerdir. Bebeklik döneminin en sık karşılaşılan iyi huylu tümörleri olan hemanjiyomlar genellikle bir süre büyüdükten sonra kendiliğinden kaybolabilir. Ancak sebat ederek büyümeye devam da edebilir. Bazen bu iyi huylu tümörler kanayabilir, açık yaralara neden olabilir. Bu durumda çeşitli ilaçlar, kremler veya lazer tedavisi gibi tedavi yöntemleri ile bene müdahale edilmesi gerekebilir.
Hemanjiom Nedir?
Hemanjiom, damarların herhangi bir sebeple anormal büyümesi ve genişlemesi neticesinde ortaya çıkan iyi huylu tümörlerdir. Hemanjiomlar açık ten rengine sahip kişilerde genellikle kırmızı veya mor koyu tenlilerde ise kahverengi görülebilir. Bebeklerde hemanjiom en sık karşılaşılan iyi huylu vasküler tümörler olarak da bilinir. Çalışmalara göre yenidoğan bebeklerin yaklaşık %4-5’inde hemanjioma rastlanmaktadır. Bununla birlikte yetişkinlerde hemanjiom görülmesi de yaygın bir durumdur. Bazı araştırmalar 75 yaş üzerindeki her 4 yetişkinden 3’ünde hemanjiom olduğunu gösterir.
Halk arasında damar beni, damar yumaklanması gibi farklı isimlerle de anılan hemanjiom büyüklüğü, görünümü, ciltteki konumu gibi özelliklere göre farklı sınıflara ayrılır. Buna göre başlıca hemanjiom çeşitleri şunlardır:
- Kılcal hemanjiom: Kılcal hemanjiom en sık görülen hemanjiom türüdür. Çok sayıda küçük kılcal damarın bir araya gelmesiyle oluşur. Bebeklerde yaygın görülen, çilek hemanjiyomu olarak da adlandırılan infantil hemanjiomlar ile yetişkinlerde görülen kiraz hemanjiomları bu sınıfta değerlendirilebilir. Cildin yüzeyine yakın oldukları için kılcal hemanjiomlar genellikle parlak kırmızı renkte görülür.
- Kavernöz hemanjiom: Kavernöz damar beni ise daha büyük damar boşluklarından meydana gelir. Bu damarlar arasında kanla dolu geniş boşluklar bulunur. Çeşili kanama pıhtılşama sorunları oluşturabilirler. Kavernöz hemanjiomlar genellikle gözlerin çevresinde ve cildin daha derin katmanlarında gelişir. Bu durum glokom, katarakt, göz tembelliği gibi görme problemlerine neden olabilir.
İlave olarak bazı hemanjiomlar hem kılcal hem de kavernöz özellikler taşıyabilir. Her iki türün özelliğini de barındıran hemanjiomlar birleşik hemanjiom olarak adlandırılır.
Hemanjiom Belirtileri Nelerdir?
Hemanjiomlar ortaya çıkarken veya daha sonrasında herhangi bir şikâyete neden olmayabilir. Ancak bulundukları yer ve büyüklüklerine bağlı bazı belirtiler de görülebilir. Özellikle hemanjiom büyükse, hassas bir bölgede, örneğin genital bölgede hemanjiom varsa veya birden fazla hemanjiom varsa bazı semptomlar ortaya çıkabilir. Ciltte oluşan hemanjiomlar genellikle küçük kırmızı çizikler veya kabarcık benzeri şişlikler şeklinde başlar. Büyüdükçe koyu kırmızıdan bordoya dönen bir doğum lekesi gibi görünür. Bu görüntü nedeniyle bazen “çilek hemanjiomu” olarak da adlandırılırlar. Cilt yüzeyine yakın olduklarında parlak kırmızı daha derinlerde ise mor veya mavimsi renkte olabilirler.
Hemanjiomlar genellikle 0,64 cm ile 5,1 cm arasında değişen boyutlardadır. Vücudun tek bir yerinde örneğin tek bacakta hemanjiom olabileceği gibi vücutta kümeler halinde de ortaya çıkabilir. Ciltteki hemanjiomlar genellikle ağrı yapmasa da bazı durumlarda hassas hale gelebilir.
Buna göre başlıca hemanjiom belirtileri şunlardır:
- Ciltte kırmızı, mor veya mavimsi görünen lekeler,
- Cilt yüzeyinde kabarıklık,
- Göz kapağında hemanjiom varsa görme alanında daralma veya göz kapağı düşüklüğü.
Hemanjiomlar herhangi bir belirti göstermeden iç organlarda da gelişebilir. Karaciğer hemanjiom oluşumlarının en sık görüldüğü organdır. Karaciğerde hemanjiom oluşumunun kesin nedeni bilinmemektedir. Hemanjiomlar genellikle karaciğer fonksiyonlarını etkilemez.
Bununla birlikte organlardaki hemanjiom büyükse veya sayıca fazla ise organların fonksiyonunu olumsuz etkileyebilir.
Hemanjiom Neden Olur?
Hemanjiomların kesin nedeni bilinmese de çalışmalar bazı faktörlerin hemanjiom riskini artırabileceğini göstermektedir. Buna göre hemanjiom için başlıca risk faktörleri şunlardır:
- Yaş: Hemanjiomlar genellikle yenidoğan bebeklerde görülür. Hemanjiom bebeklerde özellikle 2 ay ila 2 yaş aralığında daha yaygındır.
- Erken doğum: Çalışmalar prematüre bebeklerde damar benlerine daha sık rastlandığını gösterir.
- Cinsiyet: Nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte çalışmalar kadınlarda hemanjiom görülme riskinin erkeklere kıyasla daha fazla olduğunu gösterir.
- Açık tenli olmak: Açık tenli bebeklerde hemanjiomlara daha sık rastlanır.
İlave olarak anne karnındayken yeterince oksijen alamayan bebeklerin vücudunda bazı bölgelerde normalden fazla damar oluştuğunu ve bunun hemanjioma yol açtığını düşünülmektedir.
Hemanjiom Tanısı Nasıl Konur?
Hemanjiom cilt yüzeyinde görülen lekeler olduğu için çoğunlukla tanı fiziki muayene ile kolaylıkla konulabilir. Deride görülen kabarık, kırmızı, mor veya kahverengi oluşumlar doktorlara hemanjiom hakkında önemli ipuçları verir. Özellikle bebeklerde sık görülen bu lezyonlar doğumdan sonra birkaç hafta içinde ortaya çıkar ve hızla büyümeye başlayabilir. Doktorlar, bu oluşumların büyüme hızı, rengi ve şekli gibi özelliklere bakarak çoğu zaman tanıyı rahatlıkla koyabilir.
Hemanjiomlar bazen karaciğer, böbrek, beyin gibi organlarda ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda ultrason, manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemlerinin kullanılması gerekebilir. Yapılan tetkikler neticesinde doktorlar şüpheli bir oluşum tespit ederse biyopsi (küçük doku örneği alınması) yapılmasına karar verebilir. Çoğu hastada organlarda olan hemanjiom başka bir sebeple yapılan tetkikler sırasında tesadüfen de tespit edilebilir.
Hemanjiom Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hemanjiom tedavisi hemanjiomun türü, büyüklüğü, yeri veya herhangi bir şikâyete neden olup olmadığı gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Normal şartlarda küçük hemanjiomların çoğu herhangi bir soruna neden olmadan zamanla kendiliğinden kaybolur. Ancak bebeğin düzenli olarak takip edilmesi ve anormal bir büyüme olup olmadığının kontrol edilmesi gerekir. Hemanjiomlar tedaviden en çok ilk bir yaşta fayda gördüğünden yakın izlenmeli ve gecikmeden tedavi edilmelidir.
Bazı hemanjiomlar ise hızlı biçimde büyüyebilir, oluştuğu yere göre görme, işitme problemlerinden mide bulantısı, iştahsızlık gibi sindirim sistemi sorunlarına kadar çeşitli semptomlara neden olabilir. Ayrıca nadir de olsa hemanjiomların üstünde yara ve kanama gibi sorunlar gelişebilir. Ayrıca yüz gibi bölgelerde görülen hemanjiomlar estetik olarak rahatsız edici olabilir.
Tedavide ilk seçenek propranalol denilen ilaçtır. Bebekler için şurup şeklinde bulunan bir ilaçtır. Tedaviye başlamadan önce karaciğer ve kafa içinde hemanjiom olup olmadığını anlamak için ultrasonla görüntüleme yapılmalıdır. Ayrıca Çocuk kardiyolojisi muayenesi, ilaç başlamadan önce önerilir.
Çoğu zaman yüzeysel lezyonlarda ilaç tedavisi, topikal uygulanan jeller veya lazer tedavisi gibi tedavi yöntemleri lezyonun küçülmesine yardımcı olabilir. Bunun yanı sıra dirençli olgularda skleroterapi veya embolizasyon gibi teknikler kullanılarak hemanjioma giden kan akışı kesilerek lezyonun küçülmesi sağlanabilir. Daha büyük ve derin yerleşimli damar benlerinde ise hemanjiom ameliyatı ile lezyonun çıkarılması gerekebilir.
Sık Sorulan Sorular
Hemanjiom Kimlerde Görülür?
Hemanjiomlara her yaş grubundan insanı etkilese de genellikle bebeklerde daha yaygındır. Çalışmalar yenidoğan bebeklerin yaklaşık %4-5’inde hemanjiom olduğunu göstermektedir. Özellikle erken doğan ve düşük doğum ağırlığına sahip bebeklerde daha sık rastlanır. Ayrıca açık tenli bebeklerde ve kadınlarda hemanjiom oluşma riski daha yüksektir.
Hemanjiom Doğumda Belli Olur Mu?
Hemanjiomun türüne göre doğumda belli olup olmadığı değişiklik gösterir. Konjenital hemanjiomlar doğumda belli olurken hemanjiomların en yaygın türü olan infantil hemanjiomlar ise genellikle doğumda görülmez, doğumundan sonraki 1 ila 4 hafta içinde küçük bir kırmızılık veya benek şeklinde ortaya çıkar.
Hemanjiom Kendiliğinden Geçer Mi?
Özellikle küçük hemanjiomlar herhangi bir tedavi gerektirmeden kendiliğinden de geçebilir. Ancak her hastada ve her türlü hemanjiomda bu söz konusu değildir. Bu nedenle bebeğinizdeki hemanjiomun tedavi gerektirip gerektirmediğini Çocuk Hematoloji uzmanına danışmak gerekir.
Hemanjiom Kansere Dönüşür Mü?
Hemanjiomlar iyi huylu (benign) vasküler tümörlerdir, kansere dönüşme riski taşımazlar. Hemanjiomlar damar hücrelerinin aşırı büyümesiyle oluşsa da bu büyüme kontrolsüz ve zararlı değildir.
Hemanjiom Nasıl Tedavi Edilir?
Küçük hemanjiomlar tedavi gerektirmeden zamanla kendiliğinden iyileşebilir. Özellikle yüz bölgesi, kulak, burun delikleri ve anüs bölgesi çevresindeki hemanjiomlar vakit kaybetmeden hızla tedavi edilmelidir. Ayrıca tedaviden en çok fayda ilk bir yaşta sağlandığından Çocuk Hematoloji uzmanı tarafından bebekler doğumdan itibaren yakın izlenmelidir. Bebeklerde hemanjiomlar iki evrede ilerler. İlk evre olan proliferasyon evresinde hemanjiom hızla büyür, ardından küçülmeye başlar. İnvolüsyon olarak da adlandırılan bu aşama genellikle bebek 12-18 aylıkken başlar ve tamamlanması yıllar alabilir.
Hemanjiom Lazerle Alınır Mı?
Özellikle yüzeysel, küçük ve cilde yakın hemanjiomlarda lazer tedavisi etkili olabilir. Ancak daha derin yerleşimli hemanjiomların tedavisinde lazer yeterli olmayabilir.
Hemanjiom Tehlikeli Midir?
Hemanjiomlar iyi huylu tümörlerdir yani çoğu tehlikeli değildir. Ancak oluşum yerlerine göre hemanjiomlar görme, solunum veya beslenme gibi yaşamsal fonksiyonları etkileyebilir. Ayrıca üzerinde yara olan hemanjiomlarda enfeksiyon riski olabilir.
Hemanjiom Büyür Mü?
Hemanjiomlar özellikle yaşamın ilk yılında hızlı bir biçimde büyüyebilir.
Hemanjiom Tekrarlar Mı?
Hemanjiomlar genellikle bir kez ortaya çıktıktan sonra zamanla gerileyip kaybolurlar. Çoğu durumda aynı bölgede yeniden oluşmazlar.
Hemanjiom İçin Hangi Doktora Gidilir?
Bebeklerde görülen hemanjiomlar için çocuk doktorları ilk değerlendirmeyi yaptıktan sonra Çocuk Hematoloji uzmanına yönlendirirler. Tedavi kararı, süresi ve verilecek tedavi çeşidi Çocuk Hematoloji uzmanı tarafından belirlenir. Dirençli olgular, ilaç tedavisine yanıt alınamayan hastalar ayrıca dermatoloji ve çocuk cerrahi uzmanı tarafından da değerlendirilmelidir.
Bebeğinizde ya da yakınınızda hemanjiom belirtileri varsa vakit kaybetmeden uzman hekime başvurun. Erken tanı ve doğru tedavi için Hisar Hospital Çocuk Hematoloji Bölümü uzmanlarımızdan randevu alabilirsiniz. Sağlıklı bir gelecek için hemen bizimle iletişime geçin.
