Göz kuruluğu, gözyaşlarının gözlerde yeterli yağlama yapamadığında ortaya çıkan ve oldukça yaygın bir rahatsızlıktır. Gözyaşı pek çok nedenden yetersiz ya da dengesiz olabilir. Düşük kalitedeki yaş buna bir örnek olarak verilebilir. Bu dengesizlik önlenmeye çalışılmazsa veya ilerlerse, gözün yüzeyinde iltihaba veya hasara yol açabilir. Bilgisayar ekranına bakmak veya klimalı bir odada olmak gibi belirli durumlar kuruluk yapabilir.
Göz Kuruluğu Belirtileri Nelerdir?
Gözde kuruluk olduğunda hasta gözünün içerisinde çıkmayan bir şey varmış gibi hissedebilir. Kumlu bir his, kaşıntı olabilir. Ayrıca gözde kuruluk belirtileri şunları da içerebilir:
- Batma ya da yanma,
- Bulanık görme,
- Göz akıntısı,
- Işığa karşı hassasiyet,
- Gözlerin sulanması.
Gözlerin sulanması kuruluğun tersi gibi düşünülebilir, ancak bu göz kuruluğunun yaygın bir belirtisidir. Meibomian adı verilen ve göz kapaklarının kenarında bulunan yağ üreten bezler, bu yağı yeterince üretemediğinde, gözyaşının ortasındaki sulu kısım hızlı bir şekilde buharlaşır. Bu yüzden gözyaşı bezleri daha fazla yaş üretmeye çalışır ancak bu yaşlar yağın yerini alamaz ve bu yüzden sorun çözülemez. Bu belirtilerden biri veya birkaçını yaşıyorsanız, bir doktora başvurarak kuruluğu erken dönemde engelleyebilirsiniz.
Göz Kuruluğu Nasıl Olur?
Göz kuruluğu sebepleri için pek çok faktör sıralanabilir, ancak temelde gözyaşının üç katmanından birinde sorun oluşursa, kuru gözler ortaya çıkabilir. Sorun oluşmasına sebep olabilecek faktörler şunlardır:
- Hormonal değişiklikler,
- Gözün iltihaplanması veya alerjik göz hastalıkları,
- Otoimmün hastalıklar,
- Yaşlılık,
- Sjögren sendromu,
- Romatoid artrit,
- Lens kullanımı,
- Lazer göz ameliyatı,
- Göz siniri hasarı,
- A vitamini eksikliği,
- Rüzgar, duman ya da kuru hava
- Göz kapağının içe veya dışa dönmesi,
- Gözü az kırpmak,
- Antidepresan, hipertansiyon veya hormon tedavisi için kullanılan ilaçlar.
Göz Kuruluğu Tedavisi Nasıldır?
Göz kuruluğu tedavisi için genellikle göz doktorunuzun reçete ettiği damlaları kullanmak yeterli olacaktır ancak belirtiler daha kötü bir hal aldıysa başka yollar da denenebilir. Bu noktada göz kuruluğuna neyin sebep olduğu da tedavinin şeklini belirler.
- Punktum tıkacı: Bu tedavi yolu gözyaşı kanallarını küçük silikon tıkaçlar ile kapatır. Bu sayede yaşlar ve kullanılan yapay yaşlar korunur.
- İltihap ilaçları: Göz kapağındaki iltihap yağ bezlerinin düzgün çalışmasını engelliyor olabilir, böyle bir durumda doktorunuz size uygun antibiyotiği reçete edebilir. Antibiyotikler genellikle hap şeklindedir ama bazen damla olarak da kullanılabilir. Aynı zamanda korneada da iltihap olabilir. Bunun için bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçlar veya kortikosteroidler kullanılabilir ancak kortikosteroid ilacı doktorunuzun önerdiği süreden daha uzun kullanmamaya dikkat etmeniz önemlidir.
- Yapay gözyaşı: Orta veya şiddetli gözde kuruluk için reçete edilebilir.
- Kolinerjik ilaçlar: Bu ilaçlar gözyaşı üretimini uyararak yaş üretimini arttırmayı amaçlar. Hap, jel veya damla formunda olabilir.
- Burun spreyi: Bazı spreylerin içeriğinde bulunan maddeler gözyaşı üretimi arttırabilir.
- Özel lens: Eğer görme probleminiz varsa kuru gözlere uygun olarak yapılan lensler kullanabilirsiniz. Bu lenslere skleral veya bandaj adı verilir.
- Yağ bezlerinin tıkanıklığı: Göz maskeleri, kompresler tıkanmış olan yağ bezlerinin açılmasında yardımcı olabilir.
- Işık terapisi ve göz kapağı masajı: Yoğun darbeli ışık terapisi ve göz kapağı masajı şiddetli kuru gözler için faydalı olabilir.
Göz Kuruluğu Tedavi Sonrası Süreç Nasıldır?
Kuru göz kronik (uzun süreli) bir rahatsızlıktır ve tam olarak tedavi edilemeyebilir. Tedavi belirtileri yönetmeye yöneliktir. Tedavi için hastaya uygun birkaç yöntem denenmesi gerekebilir. Buna rağmen belirtiler dönemsel olarak artıp azalabilir. Göz kuruluğunu önleyebilmek için günlük hayatta da bazı değişiklikler yapılması gerekir. Bu değişiklikler şunlar içerir:
- Gözlere şiddetli hava gelmesinden kaçınmak: Vantilatör, klima, saç kurutma makinesi gibi şiddetli hava üfleyen cihazları gözünüze yakın tutmaktan kaçınabilirsiniz.
- Nemli hava yaratmak: Kışın hava daha kuru olduğu için evinizin nemlendirme için bir cihaza ihtiyacı olabilir.
- Güneş gözlüğü kullanımı: Rüzgarın ya da kuru havanın gözünüze gelmesini engellemek için sarmal (göz kenarlarına doğru kıvrılan) gözlükleri tercih edebilirsiniz. Bu modeldeki gözlükler gözleri yanlardan da korur.
- Gözleri dinlendirmek: Uzun bir süre mola vermeden kitap okumak veya ekrana bakmak gözlerin kurumasına neden olabilir. Bu yüzden belirlediğiniz sürelerde gözlerinizi birkaç dakika dinlendirebilirsiniz veya birkaç saniye boyunca sürekli kırpabilirsiniz.
- Çevresel faktörleri değerlendirmek: Sahil veya çöl gibi kumlu bölgelere, yüksek rakımlı yerlere seyahat ederken gözleriniz daha hassaslaşabilir. Bu yüzden gözleri sık sık kapatarak dinlendirebilirsiniz.
- Bilgisayar ekranı yerleşimi: Bilgisayar ekranının çok yukarıda olması gözlerinizi daha fazla açmanıza sebep olur. Bu da ekstra kuruluk yaşatabilir. Ekranı göz hizasına veya biraz altına yerleştirmek bunun önüne geçebilir.
- Sigara dumanından uzak durmak: Sigara dumanı göz tahriş edicilerindendir. Eğer sigara içiyorsanız bırakmayı veya içmiyorsanız dumanından uzak durmayı deneyebilirsiniz.
- Göz damlalarını düzenli kullanmak: Kronik göz kuruluğu varsa doktorunuza danışarak damlanızı sürekli kullanabilirsiniz.
Göz kuruluğu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Göz Kuruluğu Belirtileri İlerlerse Ne Olur?
Göz kuruluğu tedavi edilmez ve belirtiler ilerlerse farklı göz hastalıklarına yol açabilir. Bu hastalıklar şunlar olabilir:
- Konjonktivit: Gözün beyaz kısmı ve kapağın iç yüzeyini kaplayan iltihap rahatsızlığına verilen isimdir. Bu hastalık sarı akıntıya, göz ağrısına ve kızarıklığa sebep olabilir.
- Keratit: Kornea iltihabında gözün daha derin katmanları etkilenir ve kalıcı görme kaybına kadar gidebilir.
- Kornea ülseri: Gözün dış katmanını ve şeffaf kısmı kaplayan açık yaraya ülser adı verilir. Bu hastalık çoğunlukla kazalar sonucunda oluşabilse de aşırı göz kuruluğunda da meydana gelebilir.
- Bazı işlerde zorlanma: İlerleyen belirtiler bulanık görmeyi arttıracağı için okuma yapma veya araba kullanma gibi günlük işleri zor, hatta imkansız hale getirebilir. Bulanıklığın yanı sıra çift görme de oluşabilir.
- Fotofobi: Belirtiler arasında da olan ışığa karşı duyarlılık daha hassas bir hale gelerek gözlerinizi açmanızda bile rahatsız olmanıza neden olabilir.
- Baş ağrısı: Gözlerde uzun süreli kuruluk, odaklanma gibi problemler ile birlikte baş ağrılarını beraberinde getirebilir.
Ağlamak Göz Kuruluğuna İyi Gelir mi?
Ağlamak kısa sürede göz kuruluğunu rahatlatabilir ancak bu etki geçicidir ve ağlama bittikten kısa bir süre sonra tekrar kuruluk eski haline dönecektir. Bunun gibi geçici çözümler yerine altta yatan nedene göre bir tedavi yöntemi daha etkili bir yöntem olacaktır.
Kuru Göz Testi Nasıl Yapılır?
Kuru göz testinde amaç gözyaşlarının hacmini ölçmektir. Bu teste schirmer adı da verilir. Doktorunuz test ile yaş üretiminin ne kadar olduğuna bakar. Bu test yapılırken alt göz kapağına yaşı emecek bir şerit yerleştirilir ve belirli bir süre sonra şeridin ne kadar yaş emdiğine bakılır. Bir diğer yol ise pH’a duyarlı bir ipliğin alt göz kapağına yerleştirilmesidir.
Göz Kuruluğuna Hangi Vitamin İyi Gelir?
Göz kuruluğuna A, B12, D vitamini ve omega 3 iyi gelebilir. A vitamini bakterilere karşı bir koruma sağladığı için korneanın korunmasında etkilidir. Bu şekilde göz enfeksiyonlarının da önüne geçilebilir. A vitamini havuç, domates, ıspanak gibi besinlerde çokça bulunur. Ayrıca doktorunuz A vitamini içeren bir damla reçete edebilir. B12 vitamini ise gözdeki sinir hücrelerine katkıda bulunur ve sakatatlarda, süt ve süt ürünlerinde, yumurtada bolca vardır. Göz kuruluğu bazen D vitamini eksikliği ile ilgili olabilir. D vitamini normalde iltihabı önleyerek, gözdeki yağların devamlılığını sağlar ve yumurta sarısında, kırmızı ve beyaz ette bulunur. Omega 3 yağı iltihabı ve tahrişi azaltıcı etkisiyle bilinir ve göz kuruluğu belirtilerinin azalmasına yardımcı olabilir. Balıkta, yeşil yapraklı sebzelerde, kuruyemişlerde omega 3 vardır.
Hangi Hastalıklar Göz Kuruluğu Yapar?
Yapılan araştırmalara göre göz kuruluğunun altında bazı sistemik hastalıklar olabilir. Bu sistemik hastalıklar arasında diyabet, romatoid artrit, göz tiroidi, cilt hastalıkları, bağırsak hastalıkları vardır.
Gözde Kum Varmış Hissi Neden Olur?
Gözyaşı miktarının veya kalitesinin azalması gözlerin kumlu gibi hissetmesine, kaşınmasına ve ağrımasına neden olur.
Göz Kuruluğu Bulanık Görme Yapar mı?
Evet, gözde kuruluk bulanık görme yapabilir.
Göz Kuruluğu Bulanık Görme Yapar mı?
Evet, gözde kuruluk bulanık görme yapabilir.
B12 Eksikliği Göz Kuruluğu Yapar mı?
2015’te yapılan bir çalışmaya göre B12 vitamininin göz kuruluğu belirtilerini iyileştiği bulunur. B12 eksikliği göz ağrısı ve kuruluğu ile ilişkilendirilebilir.
Stres Göz Kuruluğu Yapar mı?
Stres göz içi basıncın artmasına sebep olur. Bu basınç genelde geçicidir ancak gözlerinize bazı etkiler bırakabilir. Stres uzun sürede ışığa hassasiyet, bulanık görme, gözde yorgunluk ve kuruluk yapabilir. Strese karşın rahatlama tekniklerini deneyerek önlemler almaya çalışabilirsiniz.
Göz Kuruluğu İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
Göz kuruluğuna 50 yaşından büyük olan kişilerde daha sık rastlanabilir. Çünkü yaşlandıkça gözyaşı üretiminde azalmalar olur. Ayrıca gözyaşı azlığı kadınlarda daha sık görülür. Özellikle menopoz, hamilelik gibi menstruasyonu etkileyen olaylarda hormonal değişiklikler yaşandığı için bu durumun yaşandığı düşünülür. Lens kullanımı veya göz lazeri tedavisi de kuruluk riskini arttıran etmenlerdendir.