Gece körlüğü, kişinin karanlıkta görmesini engelleyen bir tıbbi durumdur. Gece körlüğü yalnızca karanlıkta görme güçlüğü değil, aynı zamanda gözlerin parlak ışık ile karanlık arasındaki ani değişimlere uyum sağlamasının zorlaşmasıdır. Buna neden olabilecek pek çok durum vardır. Gece körlüğü neden olan duruma göre gözün bir yada birçok bölümünü etkileyebilir. Gece körlüğüne sebep olan nedenlerin çoğu tedavi edilebilir tıbbi durumlardır.

Gece Körlüğü (Tavuk Karası) Nedir?

Gece Körlüğü aynı zamanda Niktalopi olarak da bilinir. Karanlık ortamlarda ya da ışığın loş olduğu durumlarda görmede sorun yaşanması ile kendini gösterir. Hastanın gözleri, ortamın parlaklığındaki değişimlere hızlı bir şekilde uyum sağlayamıyor ya da uyum sağlamada zorluk yaşıyorsa veya hasta, ışığı algılamada sorun yaşıyorsa gece körlüğünden bahsedilebilir.

Gece körlüğü tek başına bir hastalık değildir. Bu nedenle hastalık gibi incelenmemelidir. Aksine gece körlüğü, ona neden olan diğer rahatsızlıkların bir belirtisi olarak ortaya çıkar. Tavuk Karası olarak da bilinen gece körlüğü, gözlerin farklı kısımlarını etkileyebilir ve çok farklı koşullarda ortaya çıkabilir. Rahatsızlığın bazı formları çocukken gelişirken bazıları ise hasta, yetişkinliğe erişene kadar ortaya çıkmayabilir.

Gece Körlüğü Belirtileri Nelerdir?

Gece körlüğü iki ana şekilde ortaya çıkabilir ve hemen hemen aynı belirtileri verir; ya ışık retinalara yeterince ulaşamaz ya da retinalardaki hücreler ışığa doğru tepki veremez. Her iki şekilde de hasta karanlık veya loş ışıkta görme ile ilgili sorunlar yaşar.

Eğer hastanın retinalarına ışığın ulaşması ile ilgili bir sorun varsa; hasta gördüğü dünyanın daha karanlık, daha bulanık olduğu hissine kapılabilir. Hasta aynı anda gözlerini odaklamada sorun yaşıyor olabilir. Gözlerde net olması gereken yapılardaki sorunlar, retinayı etkileyebilecek bazı problemler ya da irislerin (göz bebeği) loş ışıkta gerektiği genişlememesi gibi farklı durumlar bu soruna yol açabilir.

Eğer hastanın retina hücreleri ile ilgili bir sorun varsa, bu da gece körlüğüne yol açabilir. Retina, gözün ışığı algılayan ve ışığın beyne iletilen elektrik sinyallerine dönüşmesini sağlayan hücrelerle kaplıdır. Bu hücreler bir tür ışık sensörü görevi görür. Bazı koşullar ortaya çıktığında ya da bazı hastalıklar sonucunda bu hücrelerde bozulmalar meydana gelebilir. Bu durumda ışık sensörünün yanmasına benzetilebilir. Hücreler bunun sonucunda ışığa ya çok zayıf tepki verir ya da hiç tepki vermez. Bu da hastada gece körlüğü oluştuğu anlamına gelir.

Gece Körlüğü Nasıl Olur?

Loş ışıklı alanlarda veya gece gibi ışığın düşük olduğu koşullarda görme yeteneği, esas olarak gözlerdeki iki yapıyı içerir: Retina ve iris. Retinalar, gözlerin arkasında bulunur. Retina tabakası adlarını şekillerinden alan iki tür hücre içerir. Bunlar; ışığı algılayan (fotoreseptör) hücreler, koniler ve çubuklar olarak adlandırılır. Koniler renk görüşünden ve ince ayrıntılardan sorumludur. Çubuklar ise çoğunlukla loş ışıkta görme ile ilgilidirler. Çubuklar, retinal fotoreseptörlerin yaklaşık %95’ini oluşturur. Kişinin irislerinin ne kadar genişleyeceği veya daralacağının ayarlanmasına yardımcı olmakla görevlidir.

İris ise, kaslardan oluşur. Bu kaslar, kişinin gözlerine ne kadar ışık girebileceğini ayarlamak için göz bebeğinin açıklığını genişletir veya daraltır. Eğer kişinin irisleri hızla veya yeterince daralmazsa, göze çok fazla ışık girebilir ve bu ışık retinadaki hücrelere fazla gelebilir. Bu fazlalık hassasiyete neden olur. Bu durumda da kişinin, parlak ışıkta iyi görmesi zorlaşabilir. Eğer irisler düzgün çalışmazsa gözbebeği küçük kalabilir ve yeterli ışığın retinaya ulaşmasını engelleyebilir. Bu da kişinin, düşük ışık koşullarında görmesini engeller.

Ancak bazen niktalopi yani tavuk karası, ışığın gözlerden geçme şeklini etkileyen koşullar nedeniyle de ortaya çıkabilir. Gözün ön kısımlarını oluşturan dokular, ışığın geçebilmesi için şeffaftır. Bu dokuların şeffaf olmadığı durumlarda veya bu dokular, ışığın içinden içinden doğru şekilde geçmesine müsaade etmeyen yapıda olduğunda, retinaya ulaşan ışık miktarı azalır. Bu durumda da loş ışıkta görmede zorluklar ortaya çıkar.

Tüm bu şekillerde ortaya çıkabilen gece körlüğü pek çok hastalığın belirtisi olabilir. Bunlardan bazıları aşağıda sıralandığı gibidir:

• Miyopluk,
• Glokom,
• Göz bebeğini kapatan glokom ilaçları,
• Katarakt,
• Diyabet,
• Retinitis pigmentosa,
• A vitamini eksikliği ve
• Keratokonus.

Gece körlüğünün sebebini belirlemek için göz doktoru genellikle tam bir muayene yapar. Bazı durumlarda hastadan ek olarak özel testler de isteyebilir.

Gece Körlüğü Tanısı Nasıl Konulur?

Gece körlüğü kişinin kendi başına teşhis edebileceği veya tedavi edebileceği bir durum değildir. Gece körlüğü tek başına bir hastalık değildir. Bu nedenle de dikkate alınmaması, altta yatan hastalıkların geç tanı almasına yol açar. Bu sebeple sizde ya da bir yakınınızda gece körlüğü olduğundan şüphelenirseniz, mutlaka bir göz hekimine görünmelisiniz.

Gece körlüğüne yol açan çoğu neden tehlikeli olmasa bile, yine de kişinin görme yeteneğini bozabilir. Bu yüzden de her hastalıkta olduğu gibi gece körlüğünde de erken teşhis ve tedavi gelecekte kişinin daha büyük sorunlardan korunmasına yardımcı olabilir.

Kişi, karanlık ortamlarda görme sorunu yaşadığını fark etmeye başladığında göz doktoruna başvurana kadar bir miktar süre geçebilir. Bu sürede hastanın, araba sürmek ya da düzgün görüş gerektiren diğer tehlikeli olabilecek faaliyetlerden kaçınması daha sağlıklı olacaktır. Bu tür faaliyetlerle bir göz doktorundan onay aldıktan sonra ilgilenmek gece körlüğü olan kişiler için oldukça önemlidir.

Gece Körlüğü Tedavisi Nasıl Yapılır?

Niktalopi yani tavuk karasını tedavi etmek, altta yatan nedeni bularak bu nedeni tedavi etmeyi gerektirir. Katarakt veya A vitamini eksikliği gibi altta yatan bazı durumlar gece körlüğüne yol açıyor olabilir ve bu nedenler tedavi edilebilir, hatta tamamen iyileştirilebilir.

Gece körlüğüne neden olan diğer bazı durumlar ise, özellikle de bunlar genetik hastalıklar olduğunda tedavi edilemez. Ne yazık ki bu tür gece körlüğü vakalarında tedavi için tek seçenek gece körlüğünün veya diğer semptomların etkilerini sınırlamaya çalışmaktır.

Pek çok farklı sorun semptom olarak gece körlüğüne neden olabileceğinden ya da var olan gece körlüğüne katkıda bulunabileceğinden bu rahatsızlığın tedavileri de büyük ölçüde farklılık gösterir. Göz uzmanı, buna neyin sebep olduğu ve bu rahatsızlık için gerekli olası tedavi yaklaşımları hakkında size en detaylı bilgi verecek kişidir.

Gece körlüğüne neden olan birçok durum hastaların aynı zamanda gündüz görüşünü de etkiler. Bu durum, görmeyi zorlaştırabilir, görüşü bulanıklaştırabilir, renklerin görünme şeklini bozabilir ya da daha fazlasını yapabilir. Çoğu insan gün içinde en çok görme yetisini kullandığından görememek ya da görmede sorunların ortaya çıkması ciddi veya tehlikeli problemler doğurabilir.

Kişiler, geceleri araba kullanacak kadar iyi göremeyebilirler. Eğer sizin veya bir yakınınızın gözleri kararmakta olan hava ile parlak gökyüzü arasındaki geçişe uyum sağlamakta zorlanıyorsa bu kişiler için alacakaranlıkta araç kullanmak tehlikeli demektir. Ayrıca gözlerin, karanlıkta sokak lambaları ve diğer araçların farları gibi çeşitli ışık kaynaklarına uyum sağlamakta zorlandığı durumlarda da, hava karardıktan sonra araç kullanmak tehlikeli olabilir. Bu durumları tecrübe ediyorsanız en kısa sürede bir göz hekiminden randevu almayı düşünebilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular