E vitamini vücut fonksiyonları için gerekli olan, yağda çözünen bir vitamin çeşididir. Antioksidan özellikleri başta olmak üzere vücuda çeşitli faydalar sağlayabilir. Besin yoluyla vücuda alınabileceği gibi takviye formuyla da vücuda alınabilir. E vitaminine ihtiyacın artması veya besin yoluyla yeterli miktarda E vitamini alınmadığı takdirde vücutta E vitamini eksikliği gelişebilir. Eksikliği önlemek veya faydalarından yararlanmak için gereğinden fazla takviye alındığında ise E vitamini fazlalığı görülebilir. Vücutta depolanabilen bir vitamin olduğundan ideal aralıklarda alınması son derece önemlidir.
E Vitamini Nedir?
E vitamini farklı formlarda bulunabilen, gıdalar aracılığıyla insan vücuduna alınabilen bir vitamindir. İnsan vücudu tarafından kullanılabilen formu alfa tokoferol şeklindedir. Vücuda antioksidan desteği sağlayarak bağışıklık fonksiyonlarını güçlendirmesi ve pıhtı oluşumunu önlemesi gibi önemli özellikleri bulunur. Özellikle ateroskleroz gibi atardamar tıkanıklıklarına yönelik hastalıkların önlenmesinde E vitaminin önemli bir rolü olduğu düşünülür. Ayrıca serbest radikal üretimini azaltmada etkili olabileceğini gösteren bulgulara rastlanmıştır.
Sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığına sahip kişiler günlük ihtiyaç duyduğu E vitaminlini besin yoluyla vücuda alabilirler. Önerilen alım miktarı dahilinde 14 yaş ve üzeri erkek ve kadınlar için günlük E vitamini ihtiyacı 15 miligramdır. 22 IU şeklinde de ifade edilebilir. Emziren kadınlar için ise bu miktar 19 mg yani 28 IU şeklindedir.
E Vitamini Faydaları Nelerdir?
E vitamini vücut tarafından çeşitli fonksiyonların desteklenmesi için kullanılır. İdeal oranda vücuda alınmasıyla E vitamini faydaları günlük yaşamın bir parçası haline getirilebilir:
- Oksidatif stresi azaltabilir: Antioksidan özelliği sayesinde, hücreleri oksidatif hasara karşı koruyabilir. Bu sayede kanser başta olmak üzere çeşitli hastalıkların gelişim riskini önleyebilir.
- Kalp sağlığını koruyabilir: Sistolik kan basıncını azaltarak yüksek tansiyon şikayetini önleyebilir. Kolesterol ve trigliserit seviyelerinin ideal aralıklarda olmasını destekleyerek kalp hastalıkları gelişim riskinin azaltabilir. Buna ek olarak E vitamini kan inceltici olarak da nitelendirilir. Kan pıhtısı oluşumunu önleyerek kalp krizi riskini önleyebilir ancak bu özelliğiyle ilgili daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
- Karaciğer sağlığını destekler: Alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı toplumda yaygın karşılaşılan bir problemdir. Hiç alkol tüketmeyen veya az alkol tüketen kişilerde de karaciğer yağlanması görülmesiyle karakterizedir. Bu tür vakalarda E vitamininin ALT ve AST karaciğer enzim seviyelerini düşürebildiğini ve değerlerin ideal aralıklarda kalmasını desteklediğini gösteren çalışmalar mevcuttur.
- Cilt sağlığını destekler: E vitamini cilt nem dengesini koruyarak, kırışıklık önlemede ve daha parlak bir cilde sahip olmada etkili olabilir.
- Bilişsel sağlığı destekler: Vücuttaki E vitamini seviyelerinin ideal aralıklarda olması sayesinde yaşa bağlı gelişebilecek olan bilişsel hastalıkların gelişme riski azalabilir. Bu vitamin bilişsel gerilemeye karşı koruyucu olabilir.
- Cilt sağlığını destekler: Vitamin E yağ formunda çeşitli kozmetik ürünlere eklenebilir. Özellikle cilt nemini koruması, ciltte pullu bir görüntü oluşmasını önlemesi üzerine ürünlerin önemli bir parçasıdır. Kuruluk nedeniyle gelişebilecek olan cilt kaşıntısı şikayetlerini önlemede de etkilidir.
- Yara iyileşmesini hızlandırabilir: E vitamini takviyeleri veya yağları cilt üzerinde gelişen yaraların iyileşme sürecini hızlandırabilir ancak kullanılmadan önce doktora danışılması önemlidir.
- Tırnak sağlığını korur: E vitamini oral kullanımı sarı tırnak sendromun iyileşmesinde, topikal olarak kullanıldığında ise tırnakların güçlenmesinde etki gösterebilir.
- Saç dökülmesini önleyebilir ve saç derisini destekleyebilir: Saç için E vitamini önemlidir. Çeşitli çalışmalarla E vitaminin antioksidan içerikleri sayesinde saç büyümesini destekleyebileceği görülmüştür. Buna ek olarak E vitamini saç dökülmesini önlemede etkili olabilir ve saçların tekrar sağlıklı ve parlak görünmesini destekleyebilir.
E Vitamini Eksikliğinde Ne Olur?
E vitamini eksikliği nadir karşılaşılan bir durumdur. Yetersiz beslenme veya sindirim sağlığını etkileyen; pankreatit, çölyak hastalığı ve kistik fibrozis gibi hastalıkların söz konusu olması halinde eksikliği görülebilir. Vücutta gereğinden daha az E vitamini bulunduğunda çeşitli semptomlar gelişebilir veya hastalıkların gelişme riski artabilir. E vitamini eksikliği belirtileri şu şekilde açıklanabilir:
- Bağışıklık sisteminde düşüş: E vitamini bağışıklık sisteminin aktif bir şekilde çalışmasını destekleyen bir vitamindir. Vücuttaki seviyelerin azalmasıyla birlikte bağışıklık fonksiyonunda düşüş yaşanabilir ve hastalıklara karşı daha hassas olunabilir.
- Retinopati: E vitamini eksikliği hastalığı arasında retinopati bulunabilir. Göz retinasında hasara neden olabilecek bu hastalık nedeniyle görme fonksiyonu zarar görebilir.
- Periferik nöropati: Periferik sinirlerde gelişen hasar sonucu ellerde ve ayaklarda güçsüzlük hissi veya ağrı semptomları gelişebilir.
- Ataksi: Vitamin eksikliği sonucu motor faaliyetlerde, bir diğer deyiş ile vücut hareketlerinin kontrolünde azalma yaşanabilir.
E Vitamini Fazlalığı Nelere Sebep Olur?
Gıda veya takviye yoluyla vücuda gereğinden fazla E vitamini alınması halinde bazı risklerle karşılaşılabilir. Bu durum son derece nadir görülse de gereğinden fazla takviye kullanımı toksisite riski yaratabilir. Kan sulandırıcı görevleri nedeniyle yüksek miktarda E vitamini alınması halinde kanama riski gelişebilir. Buna ek olarak fazla miktarda E vitamini takviyesi kullanımının prostat kanseri riskini artırabileceğini gösteren çalışmalar da mevcuttur.
Günde 1.000 mg’a yakın E vitamini tolere edilebilir üst alım seviyesi olarak belirlenmiştir. Bu orana herhangi bir toksisite belirtisiyle karşılaşılmaması adına takviye kullanılırken dikkat edilmelidir.
E Vitamini Hangi Gıdalarda Bulunur?
E vitamini içeren besinler sayesinde vücudun günlük ihtiyaç duyduğu miktarlar karşılanabilir. İçeriğinde E vitamini olan besinler aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Badem,
- Fıstık veya fıstık ezmesi,
- Kabak,
- Pancar yaprağı,
- Karalahana,
- Ispanak,
- Ayçiçeği çekirdeği veya yağı,
- Kırmızı biber,
- Mango,
- Avokado,
- Badem yağı veya fındık yağı gibi bitkisel yağlar,
- Böğürtlen,
- Somon,
- Istakoz,
- Brokoli,
- Balkabağı,
- Pazı,
- Çam fıstığı,
- Brezilya fıstığı,
- Kuşkonmaz.
Sık Sorulan Sorular
E Vitamini Hücre Yeniler mi?
E vitamini ve hücre yenilenmesi üzerine yapılan çalışmalar yeterli değildir ancak kültürlenmiş hücreler üzerinde yapılan bir çalışmada E vitamininin hücre membran onarımını artırabileceğini gösteren bulgulara rastlanmıştır.
E Vitamini ve C Vitamini Birlikte Kullanılır mı?
C ve E vitamini birlikte kullanımının herhangi bir sakıncası bulunmamıştır. Özellikle C ve E vitaminini birlikte alınması cilt sağlığını destekleyebilir ve güneş nedeniyle ciltte oluşan UV hasarını giderici etki yaratabilir.
E Vitamini Hangi Organa İyi Gelir?
Yapılan çalışmalar E vitamininin akciğer, beyin, kalp ve karaciğer sağlığını destekleyebileceğini gösterir. Çeşitli hastalıklara karşı korumada veya bu organların fonksiyonlarını iyileştirme gibi etkiler gösterebilir.
E Vitamini Nasıl Tüketilmelidir?
E vitamini çeşitli besin gruplarıyla vücuda alınabilir. Çoğu zaman besin yoluyla alımı günlük hedeflenen oranın karşılanması yeterli olurken, sağlığa faydalı etkilerinden daha güçlü yararlanmak isteyen kişiler takviye formlarına da başvurabilir.
E Vitamini Fazlalığı Nasıl Anlaşılır?
E vitamini fazlalığı nadir karşılaşılan bir durumdur. Genellikle 1.000 mg altında takviye alınması halinde herhangi bir toksik etkiyle karşılaşılmamıştır. Gereğinden fazla E vitamini alınması halinde ise fazlalık belirli bir zaman sonrasında ishal ve gaz gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları yaratabilir, kanın gereğinden fazla sulanmasına neden olarak kanama şikayeti oluşturabilir.
E Vitamini Yaşlanmayı Önler mi?
E vitamini cildin nem dengesini koruyarak kırışıklık oluşumunu önleyebilir ancak yaşlanmayı önlemede etkileri üzerine yapılan çalışmalar yeterli değildir.
E Vitamini Saç Dökülmesini Önler mi?
E vitamini yağı veya oral olarak kullanılması saç dökülmesini önleyebilir. İçeriğinde bulunan antioksidan özelliği sayesinde sağlıklı bir saç derisini destekleyerek saç büyümesinin de sürdürülebilir olmasını destekler. Buna ek olarak kaybedilen saç parlaklığının yeniden kazanılmasını sağlayabilir.
E Vitamini Karaciğere İyi Gelir mi?
E vitamini takviyeleri karaciğer hastalıklarında tedavi sürecini destekleyebilir. Karaciğerdeki iltihaplanma düzeyini azaltması, karaciğer yağlanmasında iyileşme sağlaması, karaciğer enzimlerinin ideal aralıklarda olmasını desteklemesi gibi etkileri sayesinde karaciğer sağlığını destekleyebilir.
E Vitamini Kırışıklık Giderir mi?
Topikal E vitamini yağı kullanımı veya E vitamini içeren farklı kozmetik uygulamalar cildin nem dengesinin korunmasını sağlayarak kırışık giderici etki oluşturabilir. Bu noktada ne sıklıkla uygulamanın tekrarlanması gerektiği bir hekim tarafından belirlenebilir.
E Vitamini Kimler Kullanamaz?
E vitamini çeşitli ilaçlarla iletişime girdiğinden bazı kişiler için önerilmemektedir. Kan sulandırıcı ilaçlar gibi çeşitli kalp hastalıklarına yönelik ilaç kullanan kişiler için E vitamini tüketimi sakıncalı olabilir. Antidepresan kullanan kişilerin takviye almadan önce doktorlarına danışması önerilir. Buna ek olarak kemoterapi ve radyoterapi gören kişiler için de takviye alımı genellikle uygun değildir.
E vitamini, bağışıklık fonksiyonları, kalp ve karaciğer sağlığı, cilt ve saç gibi vücudun birçok farklı alanında destekleyici etkilere sahiptir. Günlük beslenmede E vitamini içeren gıdalara yer verilmesi genellikle yeterli olurken, gerekli durumlarda takviye formuna da başvurulabilir. Ancak önerilen dozların üzerinde kullanım toksisite riskine yol açabilir. Özellikle kan sulandırıcı ilaç kullanan veya kronik hastalığı bulunan kişilerin E vitamini takviyesi almadan önce mutlaka doktorlarına danışmaları gerekir.
Siz de sağlığınızı korumak ve ihtiyaçlarınıza uygun beslenme/takviye planı için uzman doktorlarımızdan randevu alabilirsiniz.
Hemen Randevu Alın
