Odaklanma sorunu toplumda dış uyaranlar ve sosyal aktivasyonun artmasıyla birlikte giderek artan bir problem iken çocuklar bu durumun en yaygın görüldüğü yaş grubu olarak belirlenmiştir. Konsantrasyon eksikliği ve dikkat dağınıklığı basit görevlerin bile yapılamamasına bunun yanı sıra ilerleyen dönemlerde DEHB yani dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi problemlere neden olabilir. Teknolojinin yoğun kullanımı, farklı iletişim yöntemlerine odaklanmak ve birçok kolaylığın bir arada sunulması özellikle çocukluk çağındaki bireylerde birçok yönden gelişimin farklı seyretmesine neden olurken odaklanma sorunu da güncel sağlık ve sosyal problemleri arasında yerini almıştır. Ancak doğru yaklaşım ve uygulama yöntemleriyle odaklanma sorunu ve buna bağlı olarak gelişen problemler daha da büyümeden çözülebilir. Çocuklarda odaklanma sorunu ve tedavi süreci ile ilgili bilgi ve detayları içeriği okumaya devam ederek öğrenebilirsiniz.
Odaklanamama Nedir?
Odaklanma kelimesi anlam olarak bir iş yaparken veya bir konu üzerinde çalışılırken kişisel veya dış kaynaklı uyaranlardan etkilenmeden tam bir konsantrasyonla o iş veya konuyla ilgilenebilme durumunu ifade eder. Odaklanma problemi yaşayan çocuklarda ise hemen hemen her konuda işi tamamlamadan bırakma, ilgisizlik ve dikkat dağınıklığı gibi durumlar baş gösterir. Bu da çocukların hem akranlarıyla olan sosyal uyumunu hem de bireysel beceri ve başarılarını zedeler. Odaklanma problemleri her yaş grubundaki çocukta nörolojik ve psikolojik kökenli olarak ortaya çıkabilir. DEHB tanısı gibi durumlar ortaya çıktığı zaman psikiyatrist gözetiminde ilaç tedavisi ve psikoterapi ile bu sorunların çözümü mümkündür.
Odaklanma (Dikkat Dağınıklığı) Sorunu Belirtileri Nelerdir?
Odaklanma sorunun çözülebilmesi için her semptomda olduğu gibi erken teşhis edilebilmesi ve zamanında müdahale oldukça önemlidir. Bu sebeple anne babanın veya bakım verenin izlem ve gözlemleri çocuğun gelişim ve ilerleme sürecinin en önemli parçalarındandır. Ebeveynlerin dikkat dağınıklığını erken fark edebilmesi adına belli bazı birkaç davranış ipucu olabilir. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Çocuğun dikkat ve iletişim süresinin normale göre çok kısa olması.
- Unutkanlığın genele göre fazla olması ve sık tekrar etmesi.
- Eşya ve oyuncaklarını devamlı olarak kaybediyor olması.
- Uzun zaman alabilecek iş ve alışkanlıklarını yerine getirememesi.
- Bir konuşma sırasında kendine verilen talimatları dinleyememe ve bunun sonucu olarak yerine getirememesi.
- Devamlı olarak aktivite değiştirme eğiliminde bulunmak istemesi.
- Yapacaklarını organize etmede zorlanma odaklanma sorununun en bariz belirtileri arasında açıklanabilir.
Çocuklarda Odaklanma Sorunu Neden Olur?
Çocuklarda odaklanma sorunu yaşamın ileri yıllarını da etkileyebilecek diğer birçok rahatsızlığa gebe olabilir. Bu sebeple hem altta yatan nedenleri irdelemek hem de doğru analiz ve takip edebilmek sağlıklı bir gelişim sürecinin en başta gelen noktaları arasındadır. Çocuklarda dikkat dağınıklığı nedenleri şu başlıklar altında toplanabilir:
- Uyku eksikliği odaklanma sorununu meydana getiren alışkanlıklardan ilkidir. Özellikle gece uykusu düzenli olmalı ve saatleri de mümkün oldukça değiştirilmemelidir. İdeal bilişsel fonksiyonların yerine getirilebilmesi için gece saatlerinde ve yeterli düzeyde uykunun alınması gerekir. Yetersiz uykunun hafıza problemlerine de neden olduğu unutulmamalıdır.
- Aşırı Kaygı ve Stres: Her duyguda olduğu gibi kaygı ve endişeyi de kararında hissetmek gerekir. Özellikle çocukluk döneminde yoğun kaygı ve stres dikkat dağınıklığına neden olabilir.
- Hormonal Dengesizlik Durumu: Sinir sistemi, hafıza ve hormonal sistem bir bütünlük içinde insan bedenini yönetir. Birbirinden etkilenen bu sistemler içinde büyüme hormonu, cinsiyet hormonları, tiroit hormonları gibi hormonlar odaklanma, dikkat ve bedensel hareketler ile ilgili sorunlara sebep olabilir.
- Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): Dikkat dağınıklığı ve düşük konsantrasyon gibi problemler dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri arasında yer alır. Çocukluktan yetişkinliğe tüm yaşamı etkileyen DEHB davranışçı terapi uygulamalarına yer verilirken aynı zamanda gerekli durumlarda ilaç tedavisine de başlanabilir.
- Yaygın Anksiyete Bozukluğu: Sinir ve öfke patlamaları, uykuya bağlı sorunlar, huzursuzluk gibi problemlerle karakterize bir rahatsızlık olup odaklanma sorununa yol açan nedenler arasında yer alır. Odaklanma sorununun altında yatan neden belirlendikten sonra tedavi için bir yol haritası çizmek sürecin başarısını ve konforunu artırır.
Çocuklarda Odaklanma Sorunu Nasıl Anlaşılır?
Odaklanma sorununun nedenlerine ve şiddetine bağlı olarak belirti ve semptomları çocuktan çocuğa farklılık gösterebilir. Ortak semptomlar takip edilerek çocuklarda dikkat dağınıklığının teşhisi elde edilebilir. Odaklanma sorununun nasıl anlaşılabileceğine dair birkaç temel nokta aşağıda şu şekilde sıralanmıştır:
- Aşırı fiziksel aktivite görülmesi.
- Sık sık eşya, oyuncak, araç gereç kaybetme.
- Konsantrasyon ve uzun süreli çaba gerektiren aktivitelerle ilgilenmeme
- Sık sık uzaklara dalma
- Aşırı dağınık çalışma
- Konsantre olmakta sıkıntı yaşama
Odaklanma (Dikkat Dağınıklığı) Sorunu Ne Zaman Geçer?
Çocuğunuzda odaklanma sorunu olduğunu fark ettiğiniz zaman direkt olarak bir pedagog ve çocuk gelişim uzmanından destek almaya başlamalısınız. Erken ve zamanında müdahale ile dikkat eksikliğinin önüne geçebilirsiniz. Özellikle küçük yaşta fark edilen odaklanma sorunu şikayetlerinde doğru yaklaşım ve davranışsal terapi ile dikkat dağınıklığı ilerlemeden fark edilebilir. Ailenin çocuğa sağlıklı yaklaşımı ve sürecin yönetilmesi ile erken çocukluk döneminde iyileşebilir. Terapi önerilen durumlarda terapinin düzenli ve devamlı bir şekilde yapılması, verilen ödev ve görevlerin doğru ve zamanında hem aile tarafından hem çocuk tarafından yerine getiriliyor olması sürecin kalitesini ve başarısını artırır. Genellikle sağlıklı yürütülen bir tedavi süreci sonunda ergenlik çağına gelmeden dikkat dağınıklığı sorunu ortadan kaldırılmış olur.
Odaklanma Sorunu Nasıl Tedavi Edilir?
Dikkat eksikliği ve odaklanma sorunu çocuklarda birçok gelişim sürecini, davranışı, uyumu ve sosyal adaptasyonu etkileyen bir konudur. Odaklanma sorununun tedavisi için doğru yöntemler kullanıldığında tüm bu süreçler olumlu yönde değişebilir. Çocuklarda odaklanma sorununun tedavisinde kullanılan yöntemler şu şekilde açıklanabilir:
- Oyun Terapisi: Çocuklar için elbette ki en kolay ve en uyum sağlanabilen yöntem her zaman için oyundur. Hayatın doğal akışında olan ama dikkatini toplamasını, sevdiği bir şeyi yapmasını sağlayan bu sistem odaklanma sorununun iyileşmesine büyük ölçüde destek olabilir. İki resim veya nesne arasındaki farkı bulma oyunu, satranç ve bazı hafıza oyunları dikkat dağınıklığını önlemeye yardımcıdır.
- Ailenin Davranış ve Yönetimi: Odaklanma sorunu yaşayan çocukların süreci en sağlıklı şekilde atlatabilmek için ailenin destek ve yaklaşımı çok önemlidir. Çocukla iletişimde net olmak, göz teması kurmak, onun ilgisini çekebilecek spor ve sanat etkinlikleri gibi hobilere yönlendirmek çok faydalı ve doğru adımlardır.
- Psikolog Eşliğinde Test ve Uygulamalar: Odaklanma sorunu yaşayan çocuklarda dikkat dağınıklığının derecesinin tespiti ve daha sağlıklı uygulamalar için özel yöntemler uygulanabilir. Bunlar içinde en genel geçer ve başarılı uygulamalardan birisi de dikkat eksikliği testidir. Dikkat eksikliği testi çocukların odaklanma, dikkat toplama gibi zihinsel becerileri ölçmeye yarayan test ve uygulamaların genel adıdır. Çocuk psikologları tarafından uygulanan bu yöntemle odaklanma sorununun hangi düzeyde olduğu belirlenebilir. Bu sayede çocuğun gelişim ve beceri düzeyine özel bir tedavi şeması oluşturulabilir. Frankfurter dikkat testi ve oyunlaştırılmış dikkat testi en yaygın uygulanan testler arasındadır. Resim ve diğer görsel materyallerde farkı bulma, eşleştirme, harf ve parça tamamlama gibi oyunlar çocuğun hem görsel hem bilişsel dikkat düzeyi hakkında bilgi edinilmesini sağlar.
Çocuklarda Odaklanma Sorunu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Çocuklarda ortalama tedavi süreci ne kadar sürer?
Dikkat eksikliği yaşayan çocukların ebeveynlerinin aklında ilk beliren soru hiç şüphesiz tedavinin ne kadar zaman alacağı konusudur. Ancak dikkat eksikliği probleminin tedavi sürecine dair kesin ve net bir süre belirtilemez. Bu süreç çocuğun yaşına, psikolojik durumuna, anne babanın bilinç ve ilgi düzeyine ve en önemlisi çocuğun odaklanma sorununun evresine göre değişiklik gösterir. Anne babanın veya bakım verenin çocukla uyum ve etkileşimi çocuk psikologu ve süreci yöneten ekibin işbirliği ne kadar fazla olursa tedavi süreci o kadar verimli ve konforlu olur.
Odaklanma sürecini okul stresi ne kadar etkiler?
Dikkat dağınıklığı yaşayan çocuklarda da her bireyde olduğu gibi etkileyen faktörler merak edilir. Özellikle okul kaynaklı stres faktörü gelişim çağındaki çocukların dikkat dağınıklığını artırabilir. Bu sebeple stres yönetimi konusunda da ailenin ve öğretmenlerinin yaklaşımı hassas bir konudur çocuk üzerinde baskı yaratmamak gerekir.
Odaklanma sorununun tedavisinde ailenin yapması gerekenler nelerdir?
Çocuğun gelişme ve büyüme süreçlerinde tüm konularda olduğu gibi aile yaklaşımı ve işbirliği esas konudur. Odaklanma probleminin karşılaşılabilir olağan bir şikayet olduğu ve kaliteli bir tedavi ve terapi süreciyle iyileşmesinin mümkün olduğu unutulmamalıdır. Anne baba tarafından çocuğa karşı destekleyici ve yapıcı bir tavır ve tutum sergilenmelidir. Çocuğun özgüveni kırılmamalı, psikolog, pedagog ve çocuk gelişim uzmanı gibi tedavi ekibinden oluşan profesyonellerle uyum içerisinde ilerlemeye özen gösterilmelidir.
Odaklanma sürecinde çocuklarda ilaç kullanımı ne kadar uygundur?
Odaklanma sürecinde çocuklarda ilaç yazma konusunda gerek görülürse çocuk psikiyatristi bir uygulama yapabilir. Çocuğun yaşına ve sağlık durumuna uygun dozda ilaç tedavisi planlaması yapılır.
Odaklanma sorunu geçmezse ne olur?
Odaklanma sorunu erken teşhis ve doğru tedavi ile iyileşebilen bir rahatsızlık olsa da tedavi edilmezse DEHB ve birçok rahatsızlığın gelişmesine zemin hazırlayabilir. Çocuğun akademik başarısını ve sosyal uyum konusundaki becerilerini azaltabilir. Siz de odaklanma sorunu ve çocuğunuzla ilgili diğer büyüme ve gelişme problemleri için kurumumuzdan bilgi ve randevu alabilir ve en sağlıklı şekilde çocuğunuzun gelişmesine destek olabilirsiniz.
Çocuklarda odaklanma sorunu, erken fark edilip doğru tedavi yöntemleriyle yönetildiğinde çocuğun gelişimini olumlu yönde etkileyen bir durumdur. Eğer çocuğunuzda dikkat dağınıklığı, unutkanlık veya konsantrasyon problemleri gözlemliyorsanız, uzman çocuk gelişimi ve psikoloji bölümü doktorlarımıza danışmak için bölüm sayfamızı ziyaret edin.
Profesyonel destek almak ve çocuğunuz için en uygun tedavi sürecini başlatmak adına hemen randevu alın.
Geç kalmayın, çocuğunuzun geleceğine sağlam adımlarla ilerlemesine yardımcı olun!
