Faset eklemleri omur cisminin arka elamanlarını birbirine bağlar. Faset eklemleri vücudun diğer bölgelerindeki eklemlere benzer özellikler içerir. Vücudun diğer eklemlerini oluşturan kemikler gibi faset ekleminin eklem yüzeyi de düzgün bir kıkırdak ile kaplıdır, güçlü bağlardan oluşan kapsül ile çevrilidir ve kayganlığı sağlayan sinovial sıvı içerir. Kalça ve diz eklemi gibi faset eklemi de artritik ve ağrılı olabilir ve bel ağrısına neden olabilir. Omurganın bu bölgesinin dejenerasyonu ve artritine bağlı ağrı ve rahatsızlık faset artropatisi olarak adlandırılır.
Belirtiler
Faset artropatisi olan kişilerin çoğu belinde, dönme ve geriye doğru eğilme esnasında oluşan ağrıdan yakınır. Faset artropatisi ağrısı genellikle, belin belli bir bölgesine lokalizedir ve bel fıtığına bağlı ağrı ve uyuşukluğun aksine bacağa doğru yayılmaz. Bununla birlikte, eğer faset ekleminde artrit gelişir ise, eklemde kemik spurlar (osteofit) gelişir ve bu da sinir köklerine bası oluşturabilir. Bu durum dar kanal oluşmasına katkıda bulunabilir, bu da bacağa yayılan uyuşukluk ve ağrıya ve bacakta kuvvetsizliğe neden olabilir.
Tanı
Faset artropatisi genellikle tek başına, belirgin bir bel ağrısının nedeni değildir ve bu belirtilerin oluşmasına katkıda bulunan dejeneratif disk hastalığı, omurganı diğer bölgelerinin artriti ve sıklıkla dar kanal gibi diğer rahatsızlıklarla birliktedir. Hafif ve orta derecede lumbar (bel) omurga artriti olan kişilerde bile, Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans Görüntülemede (MRG) faset eklemi dejenerasyonu bulguları olur. Aktif inflamasyonu gösteren kemik sintigrafisi, faset artropatisinin bel ağrısına katkıda bulunup bulunmadığını anlamak için kullanılabilecek bir testtir. Faset eklemlerine steroid ve lokal anestezikten oluşan bir karışım enjekte edildiğinde ağrının belirgin olarak azalması ve yapılan tetkiklerde (sitigrafi, BT, MRG) faset eklem artriti bulgularının olması durumunda belli bir güvenle faset artropatisi tanısı konulabilir.
Tedavi
Faset artropatiden kaynaklanan ağrı ve diğer belirtileri tedavi etmek için pek çok seçenek vardır. Faset eklem hastalığında verilecek başlangıç tedavisinde, fasette ağrı oluşmasına neden olan hareketten kaçınma, anti-inflamatuar ilaç kullanımı ve germe ve güçlendirme egzersizleri yapılması vardır. Enjeksiyonlar, faset artropatisinde inflamasyon ve sinovitten kaynaklanan ağrı ve rahatsızlığı, geriletmek amacı ile kullanılabilir. Maalesef bu kalıcı bir çözüm değildir ve ağrı birkaç ay sonra tekrarlayabilir. Son zamanlarda geliştirilen ve sinu-vertebral sinir ablasyonu olarak adlandırılan tedavi yönteminde ciltten iğne ile girilerek faset eklemine giden sinir elektrik akımı ile kalıcı olarak yakılmakta ve ağrılarda azalma sağlanmaktadır. Faset eklemlerinin genişlemesine bağlı olarak sinir köklerinde bası oluşmuş ise, ya da dejeneratif disk hastalığı, spinal instabilite veya dar kanal (spinal stenoz) gibi hastalıklar da var ise ağrının giderilmesi için cerrahi tedavi gereklidir.
