HİPERBARİK OKSİJEN TEDAVİ MERKEZİ

Basınç odaları genelde çelikten yapılmış, içerisine normal hava verilerek basınçlanabilen kabinlerdir. Hastalar kabin içine alındıktan sonra koltuklarına yerleştirilir ve dalış denilen işleme başlanır dalış deyimi basıncı arttırmak manasındadır. İstenilen basınca ulaşıldığında hastalar içeride bulunan oksijen dağıtım sisteminden maske yardımı ile % 100 oksijen solurlar.

HBO uygulamalarında hastaların büyük çoğunluğu normalde içinde bulunduğumuz atmosferik basıncın 2-2,5 katı (deniz altında 10-15 metre derinliğe eş) basınç altında oksijen solurlar.

Basınç odalarının lumboz olarak adlandırılan pencereleri ve bu pencerelere bağlanmış kameraları mevcuttur. Basınç odası içinde hastaların rahat bir biçimde oturmaları için koltuklar veya gereğinde yatarak tedavilerini sağlamak üzere sedye düzeni bulunmaktadır.

Ülkemizde kullanılan kabinler tam otomatik kumanda sistemi içeren 10-16 kişilik  kabinlerdir.

Tek kişilik kabinler de tedavi amaçlı kullanılabilmektedir.

Hastanemizde kullanmakta olduğumuz basınç odası 12 kişilik Alman yapımı Haux- Starmed marka kabin olup tam otomatik kontrol sistemine sahiptir. Kabin içerisinde basınç odasında kullanıma uygun 2 adet 27 inch ekran mevcut olup hastalar tedavi esnasında film seyrederek zamanı çok daha rahat geçirebilmektedirler. Kabinimizin orijinal klima sistemi hastalara optimum sıcaklıkta tedavi görme imkanı da sağlamaktadır.

Hastane içerisinde hiperbarik oksijen tedavisi olmasının ise hasta açısından avantajları çoktur. Herşeyden önce acil bir durumda anestezi ve yoğun bakım ekibi tarafından anında müdahale imkanı sağlanabilmektedir. Yine HBO tedavisine devam etmekte olan hastalara hastane içerisinde hastalıklarıyla ilgili multidisipliner yaklaşım imkanı sağlanabilmektedir.

Tedavinin “dalış” olarak adlandırılan ilk dakikalarında hastalar içerideki basınç artışını, tıpkı bir uçak yolculuğundaki iniş sırasında ya da yüksek dağlardan aşağıya inerken hissettikleri gibi, kulaklarında hisseder. Hastalar artan basınç esnasında kulaklarındaki basıncı yutkunarak veya valsalva manevrası (dalıştan önce hastaya öğretilir) ile eşitlerler.

Bir HBOT seansı, olguya göre değişmekle birlikte, genellikle 1,5 ila 2 saat sürer. Hastaların büyük bir bölümü günde bir seans tedavi görürler. Ancak bazı acil durumlarda günlük tedavi 1 den fazla uygulanabilir. Toplam seans sayısı hastalığa göre değişmekle beraber kronik hastalıklarda ortalama 30 ile 60 seans arasındadır.

En sık görülen yan etki basınç değişikliğinin kulak boşluğunda yaptığı etkidir. Bu durum tehlikeli olmayıp, basınç eşitleme yöntemlerinin öğrenilmesiyle önlenebilir. Diğer yan etkiler nadir görülmekte olup, akciğer barotravması,oksijen toksisitesi (akciğerler ve beyin ), klostrofobi (kapalı yerde kalma korkusu) ve geçici miyopi olarak sıralanabilir.Yan etkilerden korunmak için tedavi öncesi her hasta Hiperbarik tıp uzmanı tarafından muayene edilmelidir. Sorumlu doktor gerekli önlemleri alarak uygulamayı buna göre düzenleyebilir.

Hiperbarik Oksijen Tedavisinin etki mekanizması 2 yönlüdür.

Birincisi uygulama sırasında kullanılan yüksek basınç nedeniyle ortaya çıkan mekanik etkidir. Bu etkiden en çok dalış kazalarına bağlı oluşan dekompresyon (vurgun) hastalığında ve arteryel gaz embolisinde faydalanılır.

İkincisi yüksek basınç ortamında solunan %100 saf  oksijen solunumu nedeniyle dokularda oksijen parsiyel basıncının artışına bağlı etkidir ve normal koşullar altındaki oksijenin sahip olmadığı bazı özelliklerin ortaya çıkmasıyla gerçekleşir.  Bu etkiden en çok yara iyileşmesinin geciktiği durumlarda faydalanılır.

HBO tedavisinin uygulandığı basınç odası içerinde hava basıncı normal basıncın yaklaşık 2- 3 katına kadar arttırılır. Bu koşullar altında solunan saf oksijenin kanda çözünürlüğü artar ve uygulanan basınç miktarına göre normalin 20 katına kadar çıkabilir. Kan bu oksijeni tüm vücuda taşır.

Bu durum bakterilerle ve virüslerle savaşmaya, ödemi azaltmaya ve iyileşmeye katkıda bulunan büyüme faktörleri, kök hücreler gibi maddelerin salınmasına yardımcı olur. Buna bağlı olarak yara iyileşmesinin söz konusu olduğu her türlü cerrahi veya estetik uygulamalarda destek tedavi olarak uygulanabilmektedir.

Hasta kişilerin hastalıkları iyileştiği için göreceli olarak kendilerini daha dinç hissettiklerini söylemek mümkündür. Bunun haricinde son yıllarda yapılarak yayımlanan bilimsel çalışmalara baktığımız zaman HBO Tedavisinin bilişsel fonksiyonlarda iyileşme sağladığı, yaşlanma sürecinin temel faktörlerinden biri olan telomer (her bir DNA sarmalının ucunda bulunan ve kromozomları koruyan parçalardır) uzunluğunun HBOT’u takiben % 20’nin üzerinde önemli ölçüde arttığı gösterilmiştir.

Kronik yorgunluk sendromu, fibromiyalji gibi hastalıklarda fayda sağladığı, spor yaralanmalarında toparlanma sürecini hızlandırdığı,ülseratif colit hastalarında kanamaları azalttığı, uzun covid olarak da adlandırılan covid sonrası görülen bazı semptomlarda iyileşme görüldüğü, alzheimer gibi demans hastalıklarında bilişsel fonksiyonları arttırdığı ile ilgili çalışmalar mevcuttur. Bu hastalıklarda kullanımı ile ilgili umut vaat eden gelişmeler kaydedilse de bilimsel kanıt değeri taşıyan ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. Protez ve implant enfeksiyonlarında, kaynama güçlüğü olan kırıklarda, birçok operasyon sonrası yara iyileşmesinde katkı sağladığı ise bilinmektedir.

Bu çalışmalar HBOT ile sağlıklı yaşlanmanın mümkün olabileceğini düşündürmekle beraber araştırmalar halen devam etmektedir.

Kabine girerken  basınçtan etkilenebilen ve kolay tutuşabilen malzemeler (saat, çakmak, dolma kalem, cep telefonları,  elektronik cihazlar, parfüm, yağlı krem, gibi) bulunmamalıdır. Kabin içerisinde rahat ve pamuklu giysiler giyilerek tedaviye gelinmesi önerilir. Hastanın tıbbi geçmişiyle ilgili tüm bilgileri tedavi öncesi sorumlu doktora beyan etmesi gerekmektedir.

Tedavi süresi hastanın ve hastalığın durumuna göre ayarlanabilmekle beraber çoklu kabinlerde aynı anda birden fazla sayıda hasta bir arada tedavi edilmektedir. Basınç odasının kapıları basınç etkisi ile kilitlenmekte ve basınç düşmeden açılamamaktadır. Dolayısıyla hastalar kendileri için belirlenen sürede tedavide kalırlar , dışarıya çıkamazlar. Acil durumlarda veya hasta açısından sıkıntılı durumlarda mevcut tedaviyi sonlandırmadan hastayı acil kabininden dışarıya almak mümkündür