Böbrek İltihabı Nedir?
Böbrekler vücudun en önemli organları arasında yer alır. Kandaki atık maddelerin süzülüp temizlenmesi ve sıvı fazlasının idrar yoluyla atılmasından sorumlu olan böbrekler aynı zamanda kan basıncının düzenlenmesi, yeni kırmızı kan hücrelerinin üretilmesi ve kemik sağlığının korunmasında da önemli role sahiptir. Bu nedenle böbrek sağlığı oldukça önemlidir. Böbrek iltihabı, böbrek sağlığını tehdit edebilen ciddi bir sağlık sorunudur.Böbrek iltihabı ya da diğer bir adıyla piyelonefrit, alt idrar yolları olarak bilinen üretra ve mesane kaynaklı bir tür idrar yolu enfeksiyonudur. Bu enfeksiyonun doğru şekilde tedavi edilmemesi ya da geç tedavi edilmesiyle böbreklerin birinde ya da ikisinde birden ilerlemesi böbrek iltihabına neden olur.
Böbrek İltihabı Nasıl Olur?
Böbrekler vücuttaki atıklardan kurtulmak için idrar üretir. İdrar, tüpler yoluyla mesaneye ve oradan da dışarı atılmak üzere üretra kanalına hareket eder. Bu sırada atıklarla birlikte sistemdeki bakteriler ve mikroplar da temizlenir. Bazı durumlarda bakteriler yukarı doğru hareket ederek üretra, mesane ve idrar tüpleri dahil olmak üzere idrar yollarında bazı kısımları enfekte edebilir. Buradan da böbreklerin birine ya da ikisine hareket ederek böbrek iltihabını meydana getirebilir.
Böbrek iltihabı sebepleri arasında alt idrar yolu yani mesane veya üretra enfeksiyonunun böbreklere ilerlemesi yer alır. Bunun dışında genital sistem enfeksiyonlarının idrar yoluna yakınlık nedeniyle taşınması veya vücudun herhangi bir organındaki enfeksiyonun kan ya da lenf sistemi yoluyla yayılması da böbrek iltihabını oluşturabilir.
Bakteriyel enfeksiyonlar böbrek iltihabının en yaygın nedenidir. Nadiren de olsa virüsler de böbrek iltihabına neden olabilir. Böbrek iltihabına neden olan en yaygın bakteriler arasında koli basili, proteus mirabilis, enterobakter ve stafilokok yer alır.
Böbrek iltihabı nedenleri arasında böbrek taşları ya da idrar yolundaki tıkanıklıklar da yer alır. Bu tıkanıklıklar idrarın akışını engelleyerek bakterilerin üremesi için uygun ortamı sağlayarak iltihaplanmaya yol açabilir. Böbrek taşlarıysa idrarın böbreklerden mesaneye akışını engelleyerek basıncı artırır ve iltihaplanmaya neden olabilir.
Böbrek İltihabı Belirtileri Nelerdir?
Böbreklerde iltihap belirtileri genellikle idrar yolu enfeksiyonuyla benzer şekilde görülebilse de böbrek iltihabını idrar yolu enfeksiyonundan ayıran en önemli belirtiler ani yükselen ateş, sırtın alt ve yan kısımlarında ağrı, titreme ve kişinin aniden hasta hissetmesidir. Böbrek iltihabının diğer belirtileri şunlardır:
- İdrar yaparken ağrı,
- Kötü kokulu, kanlı veya bulanık idrar,
- Ani gelen sık sık idrara çıkma ihtiyacı.
Bebeklerde böbrek iltihabı belirtileri genellikle idrar yaparken huzursuzluk, idrar kokusunda ve renginde değişiklikle dikkat çekebilir. Gebelikte böbrek iltihabı hem anne ham bebek için riskli bir durum oluşturabilir. Bu dönemdeki hormonal değişimler ve idrar yolundaki anatomik değişiklikler enfeksiyon riskini artırabilir. Gebelikte böbrek iltihabı nefrit belirtileri normalde görülen belirtilerle benzerdir.
Böbrek İltihabı Tanısı Nasıl Konur?
Böbrek idrar yolu iltihabı acilen teşhis edilmesi gereken ciddi bir sağlık problemidir. Doğru teşhisin konulabilmesi için bazı laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemlerinin kullanılması gerekebilir. Bu yöntemlerin kullanılmasındaki amaç böbrek iltihabının ana nedenini belirleyerek doğru tedavi planının oluşturulabilmesidir.
Böbrek iltihabı idrar tahlili veya kan tahliliyle teşhis edilebilir. İdrar tahliliyle, idrardaki beyaz kan hücreleri, bakteri ve nitrit varlığının tespit edilerek enfeksiyonu ortaya çıkarmak amaçlanır. Ek olarak idrar kültürü testi de enfeksiyona neden olan özel bakteri türlerinin belirlenmesi ve uygun antibiyotik tedavisinin belirlenmesi için kullanılır.
Kan ve idrar testi gibi laboratuvar testlerine ek olarak ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemleri de böbrek iltihabının teşhis edilmesinde kullanılır. Ultrason görüntülemesinde böbreklerin boyutu, şekli ve yapısı görülür. Bu yöntemle böbreklerde mevcut kistler, taşlar ya da yapısal anomaliler tespit edilebilir. BT ve MR gibi ileri tetkiklerse böbrek dokusundaki iltihaplanma, apseler ya da diğer problemlerin ayrıntılı şekilde tetkik edilebilmesini sağlar.
Böbrek İltihabı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Böbrek iltihabı doğru teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilen bir rahatsızlıktır. Tedavinin süresi enfeksiyonun ne kadar ilerlediğine, şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişebilir.
Böbrek iltihabı tedavisinde öncelikle enfeksiyona neden olan bakterileri ortadan kaldırabilmek için antibiyotikler kullanılır. Antibiyotikler doktor tarafından enfeksiyonun şiddetine ve enfeksiyona neden olan bakteriye göre reçete edilir. Antibiyotik tedavisi genellikle 7-14 gün sürebilir. Antibiyotik tedavisinde en önemli nokta, antibiyotik kullanımına başladıktan sonra birkaç gün içerisinde belirtiler hafiflese bile önerilen tedavi süresinin tamamlanmasıdır. Aksi halde bakteriler tamamen ortadan kalkmayabilir ve antibiyotiğe direnç gösterebilir. Bu da enfeksiyonun tekrarlamasına neden olabilir.
Böbrek iltihabının çok şiddetli olması ya da antibiyotik tedavisine yanıt vermemesi durumunda hastanede tedavi uygulanması gerekebilir. Hastanede böbrekte iltihap tedavisi sırasında hastaya damar yoluyla antibiyotik verilir. Bu sırada böbrek fonksiyonları da sıkı şekilde takip edilir. Böbrekte görülen iltihap çok ilerlemişse böbreklerde apse oluşumu izlenebilir ya da idrar kanallarında tıkanmalar oluşabilir. Bunlar oldukça ciddi sorunlardır ve tedavi için böbrek iltihabı ameliyatı gerektirebilir.
Antibiyotik tedavisi sırasında hastanın günlük yaşamında uygulaması gereken tedaviye destek olacak uygulamalar da mevcuttur. Bu anlamda en önemli adımlardan biri bol su içilmesidir. Bol su tüketmek vücutta idrar üretimini artırarak sistemdeki bakterilerin hızlı şekilde atılmasına yardımcı olur. Bu nedenle böbrek iltihabı teşhisi konmuş kişilerin günde en az 1.5-2 litre arasında su tüketimi önerilir. Böbrek iltihabı beslenme düzenlenmesi de gerektiren bir rahatsızlıktır. Kafein ve alkol tüketiminden kaçınarak böbreklere binen yükün azaltılması ve yine aynı nedenle tuz ve protein alımını da sınırlandırmak önemli bir noktadır.
Sık Sorulan Sorular
Böbrek İltihabı Nelere Yol Açar?
Böbrek iltihabı tedavi edilmediğinde böbrek hasarı, böbrek yetmezliği, böbreklerde apse ve hipertansiyon gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Ek olarak enfeksiyonun kana karışması (sepsis) ilerleyen böbrek iltihabının yol açtığı ve hayatı tehdit eden durumlardan biridir.
Böbrek İltihabı Bulaşıcı mıdır?
Böbrek iltihabı kişiden kişiye bulaşabilen bir hastalık değildir. İdrar yolu enfeksiyonları da aynı şekilde kişiden kişiye bulaşmaz ancak kişisel hijyene dikkat etmemek (özellikle anüsteki bakterilerin genital bölgeye bulaşması) ve cinsel ilişki idrar yolu enfeksiyonu riskini artırabilir. İdrar yolu enfeksiyonunun ilerlemesinin de böbrek iltihabına neden olabileceği unutulmamalıdır.
Böbrek İltihabına Hangi Bölüm Bakar?
Böbrek iltihabına böbrek hastalıklarıyla ilgilenen nefroloji bölümü bakar. Üroloji bölümüyse daha çok idrar yolu enfeksiyonlarıyla ilgilenir. İdrar yolu enfeksiyonundan şüphelenerek üroloji bölümüne başvurulduğunda üroloji uzmanı ileri tetkikler için hastayı nefroloji bölümüne de yönlendirebilir.
Böbrek İltihabı Kaç Günde Geçer?
Böbrek iltihabının iyileşme süresi iltihabın şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişebilir. Böbrek iltihabı genellikle antibiyotik tedavisiyle 7-14 gün süresinde iyileşir. Antibiyotik başlanmasından itibaren 3-4 gün içerisinde şikayetlerde hafifleme olsa da önerilen süre boyunca tedavi bırakılmamalıdır. Şiddetli seyreden böbrek iltihabının tedavisi daha uzun sürebilir ve hastane tedavisi gerektirebilir.
Böbrek Neden Enfeksiyon Kapar?
Böbrek iltihabının en önemli nedenlerinden biri idrar yolu enfeksiyonudur. İlerleyen idrar yolu enfeksiyonu böbrek iltihabına yol açabilir. Buna ek olarak genital sistem enfeksiyonlarının, genital bölgenin üriner sisteme yakın olması bulaşa ve dolayısıyla enfeksiyona neden olabilir. Vücudun başka organlarındaki bir iltihabın kan veya lenf sistemi yoluyla taşınması böbrek iltihabına yol açabilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonu, böbrek iltihabına neden olabilen sorunlardan biridir. İdrar yaparken ağrı ve yanma, sık idrara çıkma, idrarda kötü koku, idrar renginin bulanık ve koyu renk olması, kasık veya böbreklerde ağrı, aniden gelen idrara çıkma hissi, hafif ateş, idrarda kan görülmesi ve idrara çıkılmasına rağmen rahatlayamama gibi belirtiler idrar yolu enfeksiyonuna işaret edebilir.
Böbrek İltihabına Sıcak İyi Gelir mi?
Böbrek iltihabının tedavisinde sıcak uygulamasının enfeksiyonu tedavi etme özelliği yoktur ancak sıcak uygulaması kan akışını artırdığından ve kasları rahatlattığından böbrek iltihabının neden olduğu böbrek ağrısı sıcak kompres uygulamasıyla hafifletilebilir.
Böbrek İltihabı Nasıl Temizlenir?
Böbrek iltihabının temizlenebilmesi yani iltihaba neden olan bakterilerin böbreklerden uzaklaştırılabilmesi için antibiyotik tedavisi gereklidir. Bakterilerin tamamen temizlenebilmesi için antibiyotiğe başlanmasının ardından şikayetler hafiflese bile, önerilen süre boyunca antibiyotiğin kullanılması gerekir. Antibiyotik tedavisine ek olarak bol su içmek oldukça önemlidir. Bol su tüketmek idrar üretimini artırarak bakterilerin daha hızlı atılmasına yardımcı olur. Aynı zamanda kafein ve alkol tüketiminden uzak durmak, tuz ve proteini azaltarak böbreklere binecek yükü hafifletmek de iltihabın temizlenmesine yardımcı olabilir.
Böbrekler Neden İltihap Kapar?
Bakteriyel enfeksiyonlar böbrek iltihabının en yaygın nedenidir. Nadiren de olsa virüsler de böbrek iltihabına neden olabilir. Böbrek iltihabına neden olan en yaygın bakteriler arasında koli basili, proteus mirabilis, enterobakter ve stafilokok yer alır.
Otoimmün hastalıklar da böbreklerin iltihaplanmasına neden olan faktörlerden sayılabilir. Bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırması sonucu ortaya çıkan otoimmün hastalıklar böbreklerde hasara veya iltihaplanmaya neden olabilir.
Böbrek taşları ya da idrar yolundaki bazı tıkanıklıklar idrar akışını engelleyebilir ve bu durum da enfeksiyon riskini artırabilir. Bu tür tıkanıklıklar bakterilerin üremesi için uygun bir ortam hazırlayarak iltihaplanmaya neden olabilir.
Kasık mantarı tedavisi için doğru tanı ve etkili bir tedavi planı büyük önem taşır. Belirtileriniz varsa vakit kaybetmeden bir dermatoloji uzmanına başvurmanız gerekir. Hisar Hospital Dermatoloji Bölümü uzmanlarımız, kasık mantarı ve diğer cilt enfeksiyonlarının tanı ve tedavisinde size yardımcı olmak için hazırdır. Daha fazla bilgi almak veya randevu oluşturmak için Hisar Hospital Dermatoloji Kliniği ile iletişime geçebilirsiniz.