Blefarit, tahriş olmuş, şişmiş göz kapakları için kullanılan tıbbi bir terimdir ve yaygın bir göz rahatsızlığıdır. Kronik bir rahatsızlıktır ancak bulaşıcı değildir. Mevcut bir deri rahatsızlığı olan ve yağlı cilt yapısına sahip kişilerin blefarit geliştirme olasılığı daha yü ksek olabilir.
Blefarit (Göz Kapağı İltihabı) Nedir?
Blefarit, genellikle aynı anda her iki gözü etkileyen, göz kapağı iltihabı olarak da bilinen bir hastalıktır. Göz kapaklarında kızarıklık, kalınlaşma, göz kapakları ve kirpikler boyunca pullu kabuklanma ile karakterize yaygın bir göz kapağı sorunudur. Halk arasında göz kepeği olarak bilinir. Zaman içerisinde kapaklar boyunca yapışkan bir plak veya biyofilm oluşur. Bu durum kirpik kaybına, tıkalı bezlere, enfeksiyonlara ve diğer komplikasyonlara neden olabilir. Hastalık bakterilerden, mevsimsel alerjilerden, aşırı makyaj kullanımından, kötü hijyenden, saç derisi kepeğine neden olan hastalıklardan (seboreik dermatit) veya gül hastalığı gibi cilt rahatsızlıklarından kaynaklanabilir.
Toplumun yaklaşık %15-25 kadarlık kısmının etkilendiği düşünülmektedir. Genel olarak hem erkekleri hem de kadınları etkiler ancak bir tür olan stafilokokal blefarit, erkek cinsiyetten çok kadınları etkiler. Blefarit, göz kapağının ön kısmında (ön blefarit) meydana gelip kirpik dibi iltihabına neden olabileceği gibi göz kapaklarının arkasında (arka blefarit) meydana gelerek göz kapağının içindeki yağ üreten bezleri etkileyebilir. Her iki blefarit aynı anda gelişebilir. Blefarit çeşitleri hakkında kısaca şu bilgiler verilebilir:
- Ön blefarit: Ön blefarit kirpik dibi iltihabı olarak da bilinir. Genellikle ciltteki bakteriler, saç derisinden veya kaşlardan gelen kepek nedeniyle gelişir. Alerjiler veya akarlar (küçük parazitler) da ön blefarite neden olabilir ancak bu durum nadirdir.
- Arka (posterior) blefarit: Arka blefarit göz kapağı içi iltihabı olarak da bilinir. Göz kapaklarındaki yağ bezlerinin tıkanması durumunda gelişir. Roza ve saç derisi kepeği gibi yaygın cilt rahatsızlıkları bu blefarit türüne neden olabilir.
- Stafilokok blefariti: Kirpiklerin dökülmesine veya formunun bozulmasına neden olabilir.
- Seboreik blefarit: Göz kapaklarında kepek benzeri yağlı pullanmalara neden olabilir.
- Ülseratif blefarit: Göz kapaklarında pullanma ve kanama olabilir.
- Meibomian blefarit: Gözyaşı kalitesini etkileyebilir.
Blefarit (Göz Kapağı İltihabı) Belirtileri Nelerdir?
Göz kapağı iltihabı blefarit, gözlerde kum varmış gibi bir his, kuru gözler ve göz kapaklarında kabuklanma gibi yaygın semptomlara yol açabilir. Ayrıca blefarit bulanık görme ve kornea hasarı gibi daha ciddi semptomlara neden olabilir. Blefarit kirpik dökülmesi gibi kozmetik sorunlar da gösterebilir. Blefarit belirtileri daha detaylı olarak şu şekilde sıralanabilir:
- Göz içinde birşey varmış hissi,
- Gözlerde yanma veya batma,
- Sulu, sürekli akan ve kaşınan gözler,
- Işığa karşı hassasiyet (fotofobi),
- Kırmızı, şişmiş gözler ve göz kapakları,
- Köpüklü veya içinde küçük kabarcıklar bulunan gözyaşları,
- Göz kuruluğu,
- Uyandıktan sonra göz kapaklarında veya kirpiklerde kabuklanma olması,
- Bulanık görüş (genellikle göz kırpma ile düzelir),
- Konjonktivit (kronik pembe göz),
- Arpacık,
- Göz kapaklarında iltihap,
- Göz kapağı yapışması,
- Daha sık göz kırpma,
- Kirpiklerde dökülme,
- Yanlış yöne uzayan kirpikler,
- Kornea gibi gözün diğer kısımlarının da şişmesi.
Blefarit (Göz Kapağı İltihabı) Tanısı Nasıl Konulur?
Blefarit, göz muayenesi sırasında teşhis edilir. Muayene sırasında göz kapaklarını ve gözleri incelemek için özel bir büyüteç aleti kullanılabilir. Hekimler gerekli görmesi halinde bakteri veya demodex akarları gibi enfeksiyonları ve istilaları ekarte etmek için göz kapağından sürüntü örneği alabilir. Bu sürüntü ile potansiyel alerjenlerin teşhisi de sağlanabilir. Cilt kanseri veya anormal hücre gelişimini ekarte etme amacıyla göz kapağı biyopsisi de yapılabilir. Bu işlem sırasında lokal anestezi uygulaması yapılarak hücre örneği alınır, işlemin ardından yara izi kalma olasılığı düşüktür. Gözyaşı testi ve akıntı kültürü alınması işlemlerine de tanı aşamasında başvurulabilir.
Blefarit (Göz Kapağı İltihabı) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Blefarit kalıcı olarak tedavi edilmese de günlük olarak göz kapağı hijyeni önlemleri alınarak ve çeşitli medikallerden destek alınarak semptomlar kolayca yönetilebilir. Blefarit tedavisi sırasında dermatoloji ve romatoloji gibi diğer tıbbi uzmanlık alanlarıyla konsültasyon gerçekleştirilebilir. Nadiren de olsa hastalığın altında yatan sistemik durumlar olabilir, bu durumlara örnek olarak cilt kanseri, bağ dokusu hastalığı ve sikatrizan konjonktivit gibi immünolojik durumlar verilebilir. Blefarite neden olan etkenin bilinmesi doğru tedavi protokolünün uygulanması için gereklidir. Altta yatan başka bir hastalık söz konusu ise önce o hastalığın tedavisi sağlanmalıdır. Blefarit tedavisi konusunda şu bilgiler verilebilir:
- Göz kapağı hijyeni: Blefarit tedavisinin en iyi yolu göz kapaklarını temiz ve kabuksuz tutmaktır. Göz kapaklarını temizlemek ve kabukları uzaklaştırmak için su ve yumuşak bir temizleyici kullanılabilir. Göz kapaklarını temizleme sırasında eller sabun ve su ile iyice yıkanır, ılık su bebek şampuanı gibi yumuşak bir temizleyici ile karıştırılır. Temiz, yumuşak bir bez veya pamuklu bir çubuk ılık su ve temizleyici karışımına batırılır. Kabukları gevşetmek için bez veya pamuk birkaç dakika boyunca kapalı göze nazikçe bastırılır. Bu uygulama, yağ bezlerinin tıkanmasını önleme konusunda da fayda sağlar. Uygulamaların ardından göz temiz su ile yıkanır ve diğer göze aynı işlemler yeni bir bez veya pamuklu çubuk ile tekrarlanır.
- Soğuk veya ılık kompresler: Göz kapağı iltihabına yardımcı olmak amacıyla gün içerisinde birkaç seans şeklinde 10 dakikalık soğuk veya ılık kompresler uygulanabilir.
- Suni gözyaşları: Kuru göz, genellikle blefarit ile birlikte gelişir. Koruyucu içermeyen, steril suni gözyaşları hekim önerisi doğrultusunda kullanılabilir.
- Göz damlaları: Toplum tarafından göz kapağı iltihabı damlası olarak da bilinen antibiyotik ve steroid grubu ilaçlar reçete edilebilir. Blefarit damla tedavileri sıklıkla tercih edilen bir hastalık olsa da olumsuz ilaç etkileşimlerinin, yan etkilerin ve diğer komplikasyonların gelişme riskini azaltmak amacıyla doktor önerisi olmadan kullanılmamalıdır.
- Altta yatan durumların giderilmesi: Seboreik dermatit, roza veya diğer hastalıkların yol açtığı blefarit, altta yatan hastalığın tedavi edilmesi ile kontrol altına alınabilir.
- Beslenme: Blefarit tedavisinde omega-3 gibi temel yağ asidi içeren takviyelerin kullanımı, antiinflamatuar potansiyeli nedeniyle önerilebilir. Ancak takviye kullanmadan önce hekim görüşü alınarak takviyenin hastanın tedavi protokolü ile uygunluğu değerlendirilmelidir.
- Mikroblefaroeksfoliasyon: Mikrosünger yardımıyla kirpikleri istila eden biyofilm, kabuklanma, bakteri kolonileri ve demodex nazikçe eksfoliye edilir.
- Yoğun darbeli ışık (IPL): Lazer olmayan ışık enerjisi göz kapağı derisine uygulanır ve bu, Meibomian bezlerindeki tıkanıklıkları giderebilir, yağ salgısını düzenleyebilir ve göz kapağı kızarıklığını azaltabilir.
- Termal titreşim: Özel aplikatör cihazları ile göz kapaklarına içten dışa ve dıştan içe nazikçe uygulanan kontrollü termal (ısı) enerjisi ve titreşim sağlar. Isı enerjisi, Meibomian bezlerindeki tıkanıklıkları açabilir ve yağ salgısını iyileştirebilir.
- Termal ifade: Göz kapaklarına elle uygulanan özel bir alet ile Meibomian bezlerine kontrollü termal (ısı) enerji sağlanır. Bu prosedür ile ayrıca yağ salgısını da iyileştirebilir.
Blefarit (Göz Kapağı İltihabı) Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Blefaritin iyileşmesi haftalar veya aylar sürebilir. Hastalık yeniden tekrarlayabilir. Bu nedenle dikkat edilmesi gereken en önemli konu, göz kapağı hijyenin her zaman korunması gerektiğidir. Enfeksiyonları ve kontaminasyonları önlemek amacıyla göz çevresine makyaj yapmaktan kaçınılabilir.
Göz Kapağı Neden Enfeksiyon Kapar?
Viral veya mantar enfeksiyonları, sterilizasyonu bozulmuş veya kullanma tarihi geçmiş göz damlalarının kullanımı, sık makyaj uygulamaları veya makyaj kalıntılarının tamamen temizlenmemesi, çeşitli alerjenler, göz kapaklarının kenarındaki yağ bezlerinin tıkanması, demodex benzeri akar istilası, egzama, sedef hastalığı, roza, kepek gibi cilt sorunları ve diğer yağ bezi sorunları enfeksiyona neden olabilir.
Göz Kapağındaki İltihaba Ne İyi Gelir?
Göz kapağı iltihabı damlası kullanımı, soğuk veya sıcak kompresler uygulamaları, hijyenin korunması, suni gözyaşları kullanımı fayda sağlayabilir. Ayrıca kontakt lens kullanımına ve makyaj uygulamalarına ara verilmesi göz kapağı iltihabına iyi gelebilir.
Göz Enfeksiyonu Kaç Günde Geçer?
Genellikle göz enfeksiyonları tedavi olmadan 7 ila 14 gün içinde iyileşebilir. Ancak kronikleşmiş göz enfeksiyonları için tedavi gereklidir.
Göz İltihabı Kendi Kendine Geçer mi?
Göz iltihabı bazı vakalarda kendi kendine geçebilir. Ancak iyileşme süreci, biraz da hastalığın çıkış nedenine bağlıdır. Hekim muayenesine başvurmak gereklidir.
Enfeksiyon ve İltihap Aynı Şey mi?
Çoğunlukla birbiri yerine kullanılan iki kavramdır. Ancak enfeksiyon, vücudu bakteri ve virüs gibi patojenlerin istila etmesi ve vücut içinde çoğalması anlamına gelirken, iltihap vücudun enfeksiyonlara karşı oluşturduğu koruyucu yanıttır.
Tek Göz Kapağı Şişmesi Neden Olur?
Gözyaşı kanalının ve yağ bezlerinin tıkanması, darbeler, alerjenler, orbital selülit ve daha birçok neden tek bir göz veya iki göz kapağında şişliğe neden olabilir.
Gözde İltihap Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Şişlik, ağrı ve göz bölgesinde sıcaklık artışı gibi semptomlar iltihabın habercisi olsa da asıl teşhis göz doktoru muayenesi sonrasında konulur.
Alt Göz Kapağı İltihabı Neden Olur?
Üstte veya altta şişmiş göz kapaklarının pek çok nedeni vardır. Çoğu ciddi değildir. Alerjiler, enfeksiyonlar, uzun süreli tedavi gerektiren Graves hastalığı, arpacık, konjonktivit, egzama, herpes enfeksiyonu, zona hastalığı ve blefarit nedeniyle alt göz kapağı iltihabı gelişebilir.
Bebeklerde Göz Kapağı İltihabı Olur mu?
Evet, bebeklerde göz kapağı iltihabı gelişebilir. Özellikle seboreik dermatit hastası bebeklerde ve göz kuruluğu olan bebeklerde blefarit riski daha yüksektir.
Göz Kapağı İltihabı Ameliyatı Var mıdır?
İltihabı giderme amacıyla cerrahi girişimler genellikle uygulanmaz. Ancak iltihaplanma ciddi deformitelere neden olmuşsa, bu bozuklukları gidermek amacıyla blefaroplasti (göz kapağı ameliyatı) uygulanabilir.
Şişmiş, kızarmış, kaşıntılı göz kapakları semptomlarına sahip blefarit, kişinin yaşam kalitesini ve ileriki aşamalarda görme sağlığını olumsuz etkileyebilecek bir hastalıktır. Bu nedenle hastaların blefaritin kontrol altına alınması konusunda bilgi edinmesi ve hekim muayenesi doğrultusunda reçete edilmiş ilaçları düzenli olarak kullanması son derece önemlidir. Sizler de blefarit belirtileri gösterdiğinizi düşünüyorsanız, bir göz doktoru ile görüşme sağlamanız tavsiye edilir.
