Evlendiniz ve artık bebek sahibi olmaya karar verdiniz. Ancak korunmadığınız halde gebe kalamıyorsunuz ve bir uzmana danıştınız. Yapılan muayene ve tetkiklerde yumurtalık yaşınızın biyolojik yaşınızla aynı olmadığını ve bir an önce tüp bebek yöntemi denemeniz gerektiğini öğrendiniz. Bundan sonraki süreci İnfertilite ve Tüp Bebek Uzmanlardan dinledik…
Gebe kalmayı planlayan hastalarda korunmasız 1 yıllık beraberliğin sonunda gebelik oluşmasını bekleriz. İlk 1 yıl herhangi bir müdahalede bulunmayız. Ancak hasta yaşı 35 ve üzeri ise bu 1 yıllık bekleme süresini göz ardı ederiz. Bunun nedeni ideal gebelik yaşının ya da başka bir deyimle gebelik oranlarının en yüksek olduğu yaş aralığının 23-25 yaş dönemi olmasıdır. Doğal döngüde gebelik oranı %15’dir. Yaş ilerledikçe gebelik oranları azalır. Bu azalmanın yumurta kalitesindeki düşüşe bağlı olduğunu düşünürüz. Saçımızın beyazlaması, yüzümüzün kırışması gibi vücut hücrelerimizdeki doğal yaşlanma süreci yumurta hücrelerimize de yansır. Bu standart oranların dışında beklenmedik bir şekilde erken yaşta yumurta rezervinde azalma veya yumurta kalitesinde bozulma ortaya çıkabilir. Örneğin yaşı genç bile olsa 25 yaşında bir hastanın yumurta rezervi 40 yaşındaki bir hastanın yumurta rezerviyle aynı olabilir. Yumurta kalitesinin genç hastalarda daha iyi, yaş ilerledikçe daha kalitesiz olması beklenirken; genç yaş grubundaki hastalarda da yumurta kalitesinde bozulmalar görülebilir.
Gebelikte doğal yollarla da olsa, sağlıklı sonuçlar elde etmek için iyi bir embriyo, o embriyoyu oluşturan iyi bir yumurta ve iyi bir sperme ihtiyacımız vardır. Embriyonun yerleştiği, bebeğin geliştiği; rahim dokusu düz kas yapısından oluşur. Rahim içinde başka bir patoloji olmadığı koşullarda, yeterli hormonal destek verilirse rahmin yaşı önemli değildir. Sonuç olarak rahim yaşı hasta yaşıyla paralel seyretmez. Yumurtalık yaşı hasta yaşını takip etmeyebilir.
Kötü kaliteli yumurtalar neden oluşur?
Genç yaşta karşımıza çıkan kötü kaliteli yumurtaların neden oluştuğu konusu henüz tartışılmaktadır. Geçirilmiş tiroid rahatsızlıkları, hastanın daha önce kemoterapi alması veya yumurtalıkların radyasyona maruz kalması, genetik nedenler, çevredeki toksik maddeler suçlanmaktadır. Bu faktörlerden bir kısmı değiştirilebilirken bir kısmı değiştirilemez. Örneğin genetik faktörler/ nedenler değiştirilemez. Yani ailesinde erken menopoz, annesinde veya kız kardeşlerinde gebelik olmadığı tespit edilen hastanın vakit kaybetmeden çocuk sahibi olması önerilir. Kötü çevre koşulları stresli ortamlardan uzaklaşmak yaşam koşularının iyileştirilmesi sigaranın bırakılması yumurta kalitesini korumak için değiştirilebilecek faktörlerden sayılır.
Yumurta dondurma yaşa bağlı olduğu gibi tıbbi nedenlerle radyoterapi yada kemoterapi alacak olan hastalara önerilir. Kadın bekar dahi olsa ilerde çocuk sahibi olabilmek için yumurta rezervinin azaldığı görülürse yumurtaları dondurulabilir. Yasal olarak hastanın yumurta rezervinin azaldığının, kan tahlili ve ultrason ile tespit edilmiş olması gerekir. Bu işlem için hasta yaklaşık on gün ilaç kullanarak, yumurtaları büyütülür, ardından toplanır ve dondurularak saklanır. Dondurulan yumurtalar 5 yıl boyunca saklanabilir. İsteğe bağlı olarak süre uzatılabilir. Hasta evlendikten sonra eşiyle beraber gelerek dondurulmuş yumurtaların transferini talep edebilir. Toplanan yumurtalar laboratuvar koşullarında -240 derecede sıvı azot içinde özel tanklarda saklanır.
Tıbbi nedenlerle genç yaşta radyoterapi veya kemoterapi alması gereken hastalara tedaviden önce yumurta dondurma işlemi öneririz. Kemoterapi ve radyoterapi almadan iki hafta önce hastanın bize başvurması yeterlidir. Eğer tedavi başladıysa yumurta dondurma işlemi rezervi hızla azalttığından dolayı yapılması imkansız hale gelir. Dolayısıyla genç yaşta hastalara uygulanacak bu tarz tedavilerde hem hastanın hem de tedaviyi uygulayacak hekimin yumurta dondurma işlemini unutmaması, hastanın vakit kaybetmeden Tüp Bebek Ünitesine başvurması gerekir.