Osteoartrit veya inflamatuar artrit gibi hastalıklar diz ekleminde hasara yol açabilir. Bu hasar sonucunda bölgede iltihaplanma ve şişme görülebilir. Gelişen inflamasyon nedeniyle diz kapağının tam arkasında sıvı dolu bir şişlik gözle görülür bir yapı Baker kisti olarak tanımlanır. Ağrı semptomu ile beraber gelişim gösteren kist, zaman içerisinde kendiliğinden geçebileceği gibi bazı durumlarda semptomları kontrol altına almak için çeşitli ilaçlardan yararlanılabilir.
Baker Kisti Nedir?
Baker kisti bir diğer adıyla popliteal kist, diz arkasında ödem gelişimi ile karakterize olmuş, bölgede gözle görülür bir şişlik yaratan bir sağlık problemidir. Diz hareketliliği sırasında kişinin ağrı hissetmesine neden olan bu durum çeşitli diz eklem problemleri sonucunda açığa çıkabilir. Özellikle artrit ve kıkırdak yırtılması Baker kisti gelişimini tetikleyebilir. Bölgede gelişen travma veya inflamasyonla beraber bölgede bulunan hücreler çok fazla sıvı üretebilir ve burada sıvı dolu bir kesecik oluşturabilir.
Baker kisti sinovyal olarak adlandırılan bir sıvı tarafından oluşturulur. Sinovyal sıvısı bacak hareketlerinin rahat bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar. Diz hareketlerinde başta eklemler olmak üzere buradaki parçaların sürtünmesini azaltarak aşınmasını önler. Ancak yaşanan çeşitli olaylar bu sıvının üretimini artırabilir ve burada birikmesi ile sonuçlanabilir. Bu durum da Baker kistini meydana getirir.
Popliteal kist zaman içerisinde komplikasyon riski yaratabilir ve kendiliğinden patlayarak içerisinde biriken sıvı çevredeki dokulara yayılabilir. Bu durum ise diz ve çevresinde şiddetli bir ağrı hissedilmesi ile sonuçlanabilir. Ayrıca baldır bölgesinde şişlik veya kızarıklık yaratabilir.
Baker Kisti Belirtileri Nelerdir?
Baker kisti belirtileri kişi tarafından kolayca anlaşılabilir. Kist gelişimi bazı vakalarda sadece diz arkasında şişlik gelişmesine neden olabilir. Bazı kişilerde ise bölgede şişlikle beraber iltihap gelişmesi aşağıdaki belirtilere sebep olabilir:
- Diz arkası ağrı hissiyatı,
- Baldırda ağrı,
- Diz eklem hareketlerinde kilitlenme hissedilmesi,
- Bacakta şişme,
- Dizi tam olarak bükememe (fleksiyon kabiliyetinde azalma).
Baker Kisti Nasıl Olur?
Dizde kist gelişimi çeşitli sebepler doğrultusunda gelişebilirken Baker kisti oluşumunda belirli faktörler rol alır. Sıkça oluşma nedenlerinden biri dize darbe alınması sonucu bölgede tahribat oluşmasıdır. Özellikle sporcu yaralanmalarının beraberinde diz arkasında şişlik görülebilir. Yaralanmaların haricinde kist oluşumunda aşağıdaki başlıklar da etkili olabilir:
- Osteoartrit: Genellikle yaşlanmayla beraber açığa çıkan osteoartrit kemiklerin uç yapısında bulunan kıkırdak dokusunun parçalanması ve zaman içerisinde eklemi hareket ettirmede zorluk yaşanması ile karakterize olmuş bir hastalıktır. Halk arasında kireçlenme olarak da bilinir. Osteoartrit gelişimi eklemlerde yıpranma yaratır ve bölgedeki inflamasyonu tetikleyerek Baker kisti görülmesiyle sonuçlanabilir.
- Romatoid artrit: Artrit türlerinden bir diğeri olan romatoid artrit bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Otoimmün bir hastalık olan romatoid artrit bağışıklık sisteminin kendi eklemlerine saldırmasıyla açığa çıkar ve bu bölgede enflamasyon oluşturur. Bu tür durumların beraberinde de kist gelişimi görülebilir.
- Gut: Halk arasında zengin hastalığı olarak bilinen gut fazla protein tüketiminden kaynaklı vücutta ürik asit birikmesi sonucu gelişen bir hastalıktır. Genellikle ayak baş parmaklarında görülse de bazı kişilerde farklı eklem bölgelerinde tutulum gösterebilir. Artrit ile benzer durumlara yol açarak kist gelişimini tetikleyebilir.
Baker kisti her yaş grubunda görülebilen bir hastalıktır. Genellikle 30 ve 70 yaş arasındaki yetişkin bireyleri etkiler. Hastalıkta cinsiyet farklılığı bulunmaz.
Baker Kisti Tanısı Nasıl Konulur?
Diz arkasında şişlik gelişmesi sonucu bir sağlık kuruluşuna başvuran kişiler doktor tarafından muayene edilir. Fiziki muayene sırasında doktor bölgeyi inceleyerek Baker kistini teşhis edebilir. Ancak kist nedeniyle açığa çıkan semptomlar farklı hastalıklar ile benzer olduğundan diğer hastalık seçeneklerinin devre dışı bırakılması için farklı tetkiklere başvurulabilir. Kan pıhtısı, tümör veya anevrizma gibi hastalıklar Baker kisti ile benzer belirtiler gösteren ciddi hastalıklardır.
Popliteal kist tanısında görüntüleme teknikleri uygulanır. Bu tetkikler ile doku ve çevresindeki dokuların daha detaylı bir şekilde görüntülenmesi sağlanır. Teşhis sırasında kullanılan teknikler aşağıdaki gibidir:
- Ultrason: Cilt altındaki dokuların görüntüsünü elde etmek için ses dalgalarının kullanılması ile gerçekleştirilen bir görüntüleme yöntemi olan ultrason Baker kist oluşumunu teşhis etmek için kullanılabilir. Farklı bir hastalık durumunun elenmesi için de ultrason görüntülerine başvurulabilir.
- Röntgen: Sık kullanılan görüntüleme tekniklerinden bir diğeri ise röntgendir. X ışınları kullanarak gerçekleştirilen ölçümde elektromanyetik dalgalardan yararlanılır. Gerçekleştirilecek olan çekim sırasında vücudun ilgili bölgesinin siyah beyaz olacak şekilde fotoğrafı çekilir. Bu çekimler ile farklı doku oluşumları tespit edilebilir.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Vücuttaki dokuların detaylı bir şekilde fotoğraflandırılması için başvurulan bir görüntüleme tekniğidir. Bu teknik sırasında radyo dalgaları ile bir manyetik alan yaratılır ve elde edilen görüntüler bilgisayara aktarılır. MRI kist problemlerinde olduğu gibi birçok hastalık teşhisinde de kullanılan yöntemlerden biridir.
Baker Kisti Tedavisi Nasıl Yapılır?
Baker kisti kendiliğinden iyileşebilen bir sağlık problemidir. Hastaların hafif semptomlar ile süreci atlattığı durumlarda herhangi bir müdahaleye ihtiyaç duyulmayabilir. Hastaların ağrılarını tetikleyici olan aktivitelerden kaçınması iyileşme sürecini desteklemek için yeterli olabilir.
Semptomların şiddetli olduğu ve kistin çok büyük olduğu durumlarda ise tedaviye ihtiyaç doğabilir. Diz kapağı arkasında şişlik tedavisi için farklı prosedürlere başvurulabilir. Özellikle kist gelişimini tetikleyen ana nedene göre tedavi planlaması yapılır. Hastanın sağlık durumuna göre uygulanabilecek olan tedaviler aşağıdaki gibi açıklanabilir:
- İlaç tedavisi: Antienflamatuar ilaçlar kist tedavisinde etkili olabilir. Bu ilaçlar bölgedeki iltihabın dağılmasını destekleyebilir ve ağrıyı azaltabilir. İltihabın yoğun olduğu durumlarda kortizon içeren steroid ilaç enjeksiyonu gerçekleştirilebilir. Kortizon bölgedeki kist boyutunu küçültebilir ve kistin dağılmasıyla beraber ağrının hafiflemesine katkıda bulunabilir.
- Terapiler: Doktor ve fizyoterapist eşliğinde hastaya bazı bölgesel güçlenmeyi sağlayacak hareketler gösterilebilir. Bu sayede kist nedeniyle kısıtlanan hareket aralığı artırılabilir ve çevre dokulardaki kasların güçlenmesi desteklenebilir. Terapiler sayesinde diz fonksiyon yeteneğinde azalmanın önüne geçilebilir ve diz sağlığı korunabilir.
- Cerrahi işlemler: Baker kistinin çok büyük olduğu vakalarda kist boyutunu küçültmek için minimal invaziv işlemler yapılabilir. Küçük bir kesi açılması anlamına gelen minimal invaziv yöntemler ile kist içerisindeki sıvının boşalması sağlanabilir. İşlem ultrason görüntülerinden destek alınarak gerçekleştirilir. Hekim iğne aspirasyonu yaparak bölgedeki sıvının deri dışına aktarılmasını sağlar.
Bölgede gelişen bir doku hasarı nedeniyle kist geliştiği durumlarda artroskopik cerrahiye başvurulabilir. Artroskopik işlemler sırasında kıkırdak dokusu gibi yırtılan veya zarar görünen dokuların onarımı sağlanır. İşlem sırasında kistin içerisinde birikmiş sıvı da boşaltılarak iyileşme sürecinin hızlanması sağlanır.
Bazı nadir vakalarda kist dokusunun tamamıyla vücuttan uzaklaştırılması gerekebilir. Farklı tedavilere yanıt alınamayan vakalarda tercih edilen bu yöntem hastaların yürüme gibi günlük hayata dair olan fiziksel aktivitelerini gerçekleştirebilmeleri amacıyla yapılır.
Sık Sorulan Sorular
Dizin Arkasındaki Şişlik Neden Olur?
Dizin arkasındaki şişlik; diz bölgesine alınan bir darbe sonucunda travma nedeniyle, osteoartrit ve romatoid artrit gibi iltihaplı eklem hastalıkları sonucunda veya gut hastalığı nedeniyle gelişen inflamasyon sonucunda gelişim gösterebilir. Ana hastalığın kontrol altına alınmasıyla diz arkasındaki şişlik de azalabilir.
Baker Kisti Tehlikeli Midir?
Baker kistleri tehlikeli olarak kabul edilmezler. Çoğu vakada kist kendiliğinden kaybolurken kistin patlaması halinde bazı komplikasyonlarla karşılaşılabilir. Bu komplikasyonlar dahilinde; baldırda şişme, kızarıklık ve ağrı gelişimi ile karşılaşılabilir.
Diz Kapağı Arkası Şişlik Hangi Doktora Gidilmelidir?
Eklem hastalıklarına yönelik bir şikayet yaşanması halinde hastanenin ortopedi ve travmatoloji bölümüne başvurabilirsiniz.
Baker Kisti Kansere Dönüşür Mü?
Baker kistleri bir tümör yapısı değil, bölgede sıvı birikmesi sonucu oluşan kistlerdir. Bu nedenle kansere dönüşme riski taşımazlar.
Baker Kisti Ağrısına Ne İyi Gelir?
Baker kisti ağrıları için doktorunuz tarafından önerilen reçetesiz ağrı kesicileri kullanabilirsiniz. Bunun haricinde fiziksel aktivitenizi sınırlayarak diz eklem tahribatını azaltabilir ağrı şiddetini minimum düzeye indirebilirsiniz. Ağrı şiddetinin azalmadığı durumlarda bu konu hakkında doktorunuzu bilgilendirmeli, doktorunuzun önermesi halinde kortizon bazlı ilaçların kullanımına geçiş yapabilirsiniz.
Baker Kisti Hangi Hastalıkta Görülür?
Baker kisti eklemlerde inflamasyon gelişimine neden olabilecek hastalıklar sonucunda gelişebilir. Bu hastalıklar dahilinde; romatoid artrit, osteoartrit ve gut hastalığı yer alır. Hastalıklar nedeniyle eklem dokularında iltihaplanma gelişmesi bölgede salınan sıvı miktarını artırarak içi sıvı dolu olan kist gelişimini tetikleyebilir.
Baker Kisti Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Baker kisti çoğu vakada tedaviye ihtiyaç duymadan kendiliğinden iyileşen bir oluşumdur. Ancak şiddetli ağrılara neden olduğu veya kistin çok büyük olduğu vakalarda tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Tedavinin aksatılması halinde kist patlayabilir ve semptomların şiddeti artabilir. Kişiler; baldırda ağrı gibi şikayetlerin haricinde sinir hasarı ve kompartman sendromu olarak bilinen kaslarda ağrılı basınç hissine neden olan bir sağlık problemi ile karşılaşabilir.
Dizinizin arkasında bir şişlik fark ediyorsanız, zaman kaybetmeden Hisar Hospital Ortopedi ve Travmatoloji uzmanlarımıza başvurarak erken tanı ve tedavi imkânından yararlanabilirsiniz. Bu sayede Baker kistine bağlı gelişebilecek komplikasyonların önüne geçebilirsiniz.