Anemi Nedir?

Kırmızı kan hücre kitlesinin veya kan hemoglobin ve hematokrit konsantrasyonunda azalma olması durumudur. Kana rengini veren ve oksijenin hücrelere taşınmasını sağlayan hemoglobin düşüklüğüne bağlı olarak, kanın oksijen taşıma kapasitesinde azalma kansızlık belirtilerinin temel nedenidir.

Kan hücreleri yoluyla vücudumuzdaki tüm organlara oksijen taşınır. Organların işlevlerini yerine getirebilmek için yeterince oksijene ulaşamamasından dolayı bu belirtiler ortaya çıkar.

Anemi Belirtileri Nelerdir?

Aneminin başlıca belirtileri şunlardır:

Baş dönmesi, baş ağrısı
Yorgunluk veya halsizlik
Nefes darlığı, çarpıntı, göğüs ağrısı, çabuk yorulma
Üşüme, soluk ve kuru cilt, kaşıntı
İştahsızlık
Dudak kenarlarında çatlaklar
Konsantrasyon bozukluğu
Alt bacakta istenmeyen hareketler (huzursuz bacak sendromu)

Anemi Nedenleri Nelerdir?

Çok fazla kan kaybetmek

Özellikle adet dönemlerinde ağır kanaması olan kadınlar, risk grubunda yer almaktadır. Ayrıca vücutta kanamaya neden olan ülser gibi mide ve barsak kanamalarına neden olan durumlar veya diğer problemler de anemiye zemin hazırlayabilmektedir.

Kırmızı kan hücresi yapımında yetersiz kalmak

Kırmızı kan hücrelerinin üretilmesi için vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineraller, dengeli bir beslenme ile sağlanabilmektedir. Geçirilmiş mide ve barsak ameliyatları, barsak emilim bozuklukları ve eksik bir diyet programı demir, folik asit, B12 vitamini ve C vitamini eksikliği yaparak kansızlık yaşanmasına yol açabilmektedir.

Öte yandan, hamile kadınların daha fazla kırmızı kan hücresi yapması gerekmektedir. Yani hamilelik sırasında anemi görülme oranı artmaktadır.

Bazı durumlarda böbrek hastalığı, diyabet ve kanser gibi rahatsızlıklar, kırmızı kan hücresi yapımını engelleyebilmektedir.

Kırmızı kan hücrelerinin yok edilmesi

Kırmızı kan hücrelerinin ömrü 4 aydır. Bu nedenle yeni hücrelerin üretiminin devam etmesi gerekmektedir. Ancak orak hücre hastalığı, talasemi gibi rahatsızlıklar ve kemoterapi, kan hücrelerinin zamanından önce ölmesine neden olabilmektedir. Bu durum da anemi için zemin hazırlamaktadır.

Anemi Çeşitleri Nelerdir?

Demir eksikliği anemisi
Vitamin eksikliğine bağlı anemi (B12, folik asit, B6 vitamin ekiklikleri)
Kronik hastalık anemisi (Böbrek ve karaciğer hastalıkları, romatizmal hastalıklar, şeker hastalığı)
Aplastik anemi
Kemik iliği hastalığına bağlı anemiler (Löseöiler ve kemik iliğini tutan diğer kanserler)
Hemolitik anemiler
Orak hücre anemisi
Talasemiler

Anemi Nasıl Teşhis Edilir?

Tam kan sayımı bakmak anemi için yeterlidir, ancak anemi bir tanı değil, bir bulgudur. Önemli olan anemiye neden olan problemin bulunmasıdır. Altta yatan sebeblerin araştırılması için bazı tetkikler gereklidir.

Yukarıdaki şikayetler ile bir hematoloji uzmanına başvuran hastanın öncelikle fiziki muayenesi yapılmaktadır. Ardından kan testi yoluyla hemoglobin konsantrasyonu ve kırmızı kan hücrelerinin sayısı ölçülmektedir. Anemi ile başvuran tüm hastalarda periferik yayma bakılmalıdır. Olası kronik hastalık anemisi açısından böbrek ve karaciğer tetkikleri, kan şekeri düzeyi ve B12- Folik asit gibi vitamin düzeyleri, ferritin gibi depo demir düzeyi, guatr hormon düzeylerine bakılır. Kan yıkımı ile ilgili bazı tetkikler de bakılabilir.

Gerekli görüldüğünde kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi uygulanabilmektedir. Bunun için genellikle kalça kemiklerinden küçük bir miktar kemik iliği sıvısı (aspirasyon) çekilir ve katı kemik iliği dokusundan örnek (biyopsi) alınır. Yapılan patolojik inceleme sonucunda kan hücrelerinin boyutu ve olgunluğuna ilişkin detaylı bilgi toplanır.

Anemi Nasıl Tedavi Edilir?

Anemi tedavisindeki asıl amaç, anemiye neden olan durumu ortadan kaldırmaktır. Aşağıdaki değişkenler göz önünde bulundurularak en uygun tedavi şekline karar verilmektedir.

Yaşınız, genel sağlığınız ve tıbbi geçmişiniz
Aneminin boyutu
Anemi türü
Aneminin nedeni
Belirli ilaçlara karşı toleransınız
Aneminin seyrine ilişkin beklentiler

Demir ve folik asit nedeniyle oluşan anemi söz konusuysa, hekim tavsiyesiyle yeşil ağırlıklı sebze ve meyve tüketilmesi önerilmektedir. Aneminin düzeyine göre ağızdan veya damardan ilaç tedavileri düzenlenir. İleri düzeyde kansızlık varsa kan transfüzyonu da yapılabilir. Eğer bu durum kan kaybından kaynaklanıyorsa kanamanın bulunması ve durdurulması gerekmektedir.

B12 eksikliğinden kaynaklanan anemilerde, uygun diyet programı ve ağızdan veya enjeksiyon yardımıyla vitamin takviyesi verilmektedir.

Kalıtsal anemi vakalarında ise ihtiyaç halinde kan transfüzyonu veya endikasyonu varsa başkasından ilik nakli planlanabilmektedir.

Anemiden Korunmak Mümkün mü?

Özellikle demir ve vitamin eksikliğinden kaynaklanan anemiden iyi beslenerek korunmak mümkündür. Uzman hekim tavsiyesiyle demir ve B12 vitamini içeren besinlerin yanı sıra emilime yardımcı olacak C vitamini bakımından zengin gıdaların tüketilmesi tercih edilebilir.

Öte yandan, bol su tüketilmesi de tavsiye edilmektedir. Araştırmalara göre, yeterli miktarda su tüketimi, hemoglobin seviyesinin yüksek tutulmasına destek olmaktadır.