Alerjik rinit bir diğer adıyla saman nezlesi, alerjenlere karşı gelişen bir reaksiyondur. Gelişen vücut tepkileri ile birlikte burun içi iltihaplanır ve şişer. Bu durum beraberinde çeşitli belirtiler açığa çıkarır. Saman nezlesi, günlük yaşamı olumsuz yönde etkileyebilen bir sağlık problemidir. İlaç tedavileri veya çeşitli önlemler ile hastalığın iyileşmesi sağlanabilir veya tekrarlama oranı azaltılabilir.
Alerjik Rinit Nedir?
Alerjik rinit halk arasında saman nezlesi olarak da adlandırılan, görülme sıklığı oldukça yüksek bir alerjik hastalıktır. Vücudun bağışıklık sisteminin tetikleyici bir alerjen maddeye karşı geliştirdiği bir tepkidir. Küf, çeşitli ağaçlar, çimen, ot polenleri vb. dış ortam alerjenlerinden tetiklenerek gelişir. Genellikle, mevsimsel alerji olarak gözlemlenir. Evde bulunan hayvan tüyü ve ev tozuna karşı ise mevsimler ile ilişkili olmadan da gelişim gösterebilir. Alerjik rinit, hastanın gösterdiği semptomların şiddetine bağlı olarak hafif veya orta şiddetli olabilmektedir.
Çeşitleri Nelerdir?
Alerjik rinit, genellikle yaz sonu ve sonbahar başında gelişim gösterir. Ancak bazı kişilerde tetikleyici alerjene bağlı olarak yılın her mevsiminde de saman nezlesi gelişim gösterir. Bu duruma göre alerjik rinit çeşitleri: mevsimsel ve çok yıllık olmak üzere ikiye ayrılır.
- Mevsimsel alerjik: bu tür saman nezlesinde bağışıklık sistemi genellikle havadaki küf sporları veya ağaçlardan tetiklenir. Çimen ve yabani otlarda sezona bağlı gelişen polenler de yine saman nezlesi gelişiminde rol alır.
- Çok yıllık: Çok yıllık alerjik rinitte ise kişi, yılın her döneminde alerji semptomları gösterebilir. Toz akarları, evcil hayvan kılı veya kepeği, hamamböceği veya küf nedeni ile reaksiyonlar gelişir. Bazı durumlarda gizli gıda alerjileri de çok yıllık riniti tetikleyebilmektedir.
Alerjik Rinit Ailesel Geçişli Mi?
Alerjik rinit genetik olarak aktarılabilen bir hastalıktır. Hem anne hem de babasında alerjik rinit bulunan bireylerde hastalığın gelişme ihtimali artmaktadır.
Belirtileri Nelerdir?
Alerjik rinit belirtileri genellikle soğuk algınlığı belirtileri ile benzerdir. Kişilerin polen, ev tozu veya hayvanlar gibi tetikleyicilere maruz kalması ardından alerjik rinit semptomları gelişebilir. Maruziyetten birkaç dakika ardından gelişen semptomlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Hapşırma
- Burun kaşıntısı
- Burun akıntısı veya tıkanması
- Gözlerde kaşınma, sulanma veya kızarma
- Öksürük
- Ağız içinin kaşınması
Sinüzit ile İlişkisi
Alerjik rinit ve sinüzit birbirleri ile bağlantılı hastalıklardır. Sinüzit, akut veya kronik olacak şekilde sinüslerin içerisindeki astar yapısında gelişen iltihaplanmalardır. Alerjik rinit ise burun tıkanıklığına neden olur. Hasta, alerjik reaksiyon göstermeye başladığında burun içi iltihaplanarak şişer. Bu nedenle alerjik rinit ile beraber sinüzit görülme oranı oldukça yüksektir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Doktor tarafından gerçekleştirilen muayenede doktor hastaya çeşitli sorular yöneltir. Hasta hikayesinin öğrenilmesi ardından klinik muayeneye geçilir. Bu muayenede hastanın astım veya soğuk algınlığı gibi bir hastalığının olup olmadığı değerlendirilir. Bir hastalık saptanmadığı noktada belirli alerjenleri tespit etmek üzere hastadan kan örneği alınarak laboratuvar incelemeleri yapılır. İmmünoglobulin E (IgE) testi olarak adlandırılan tetkik sayesinde konulan teşhis doğrulanabilir.
Alerjik rinitin neden kaynaklandığının öğrenilmesi için ise deri prick testi uygulanır. Bu test ile ön kola veya sırta küçük alerjen numuneleri yerleştirilir. Deriye batırılan küçük iğneler ile alerjenlerin deri yüzeyinin altına girmesi sağlanır. 15 veya 30 dakika ardından ciltte gelişen kabarıklıklar gözlemlenerek hastanın neye karşı alerjik reaksiyon gösterdiği tespit edilebilir.
Hisar Hospital Intercontinental hastanelerinde alerjik rinit teşhisi için gerekli tüm tetkiklere yer verilmektedir.
Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Saman nezlesi semptomları çeşitli ilaçlar ile iyileştirilebilir. Tedavi kapsamında antihistaminik etkili haplara, göz damlalarına, burun spreylerine ve gerekli durumlarda enjeksiyonlara başvurulur. Antihistaminik ilaçlar vücudun alerjik reaksiyon göstermesine sebep olan histamini bloke ederek kişinin alerjik reaksiyon geliştirmesinin önüne geçer. Burun spreyi olarak dekonjestanlar kullanılır. Böylece burun ve sinüslerin tıkanıklığı giderilir. Kortokosteroid türevi burun spreyleri ise burun için iltihaplanmayı azaltarak semptomların hafiflemesini destekler. Kişinin gösterdiği semptomlar ve semptomların şiddetine göre tedavi planlaması yapılır. Düzenli olarak saman nezlesi gelişimi gösteren bir birey doktor kontrolünde alacağı ilk tedavi ardından diğer alerji ataklarında benzer tedavileri kendileri de uygulayabilir.
İlaç tedavileri veya çeşitli önlemler ile iyileştirilebilen ve gelişmesi önlenebilen bu hastalık için Hisar Hospital Intercontinental kulak burun boğaz tıbbi biriminden destek alınabilir.
Alerjik Rinitten Korunma Yolları Nelerdir?
Alerjik rinit günümüz koşullarında tamamen tedavi edilebilen bir hastalık değildir. Ancak çeşitli önlemler ile semptomların hafif atlatılması veya alerjik reaksiyon geliştirme sıklığının azalması sağlanabilir. Bu kapsamda kişilerin yüzlerine dokunmasından, gözlerini ve burunlarını ovuşturmasından kaçınması önerilir.
Polen sayılarında artış gözlemlenen ilkbahar, yaz ve erken sonbahar aylarında daha az açık alanlarda bulunulması önerilir. Yastıklar ve şilteler toz akarı örtüleri ile sarılabilir. Nevresim takımları düzenli olarak havalandırılabilir.
Evcil hayvana karşı alerjisi olan ve evinde evcil hayvan bulunan kişiler ise hayvanlarını kanepelerinden veya yataklarından uzak tutmalıdırr. Evcil hayvanların yatak odalarına girilmesi sınırlandırılarak kepek veya tüy ile yakın temastan kaçınılması sağlanır. Evcil hayvanlara temas ettikten sonra ellerin yıkanması önerilir.
Havadaki alerjen miktarını azaltmak üzere elektrikli süpürgeler veya özel hava temizleme filtreleri kullanılabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Alerjik Rinit Tehlikeli Midir?
Alerjik rinit çeşitli komplikasyonlara sebep olabilen bir hastalıktır. Burun polipleri gelişimini tetikleyerek, sinüslerde ve burun pasajlarında anormal sıvı keseleri gelişmesine sebebiyet verebilir. Sinüslerdeki mukus akmasını önleyerek sinüzit gelişmesine yol açabilir. Orta kulak enfeksiyonu gelişimini tetikleyebilir. Bu tür problemler genellikle ilaç ile tedavi edilebilir ancak komplikasyonların ciddi veya uzun süreli olması halinde ileri müdahalelere başvurulması gerekebilir.
Alerjik Rinit Astıma Neden Olur Mu?
Alerjik rinit ve astım genellikle birlikte açığa çıkar. Polen veya toz akarları gibi alerjenler saman nezlesi semptomlarını tetikleyebildiği gibi astım belirti ve semptomlarına da neden olabilir. Bu tür durumlarda gelişen astım, alerjik astım olarak adlandırılır.
En Çok Kimlerde Görülür?
Alerjik rinit genellikle kalıtsal bir hastalıktır. Ebeveynlerinde alerjik rinit görülen kişilerin de benzer alerjik reaksiyonlar göstermesi muhtemeldir. Genetik olarak aktarılan saman nezlesi genellikle çocukluk döneminden itibaren açığa çıkar. Yapılan çalışmalar cilt alerjisi veya astım hastası olan kişilerin de alerjik rinit olma olasılığının yüksek olduğunu gösterir.
Alerjik Riniti En Hızlı Geçirme Yolu Nedir?
Alerjik riniti en hızlı şekilde geçirmenin ilk adımı alerjiyi tetikleyen öğeden kaçınılmasıdır. Buna ek olarak kişilerin sağlık durumunun uygun olması halinde antihistanimik ilaçlar kullanması gerekir. Burun spreyi ile hava yollarının açılması sağlanarak semptomlar hafifletilir.
Klima Alerjik Rinite Neden Olur Mu?
Klima üniteleri havadaki bakteri ve virüsleri yayabildiği gibi alerjen etki gösterebilen maddeleri de yayabilir. Bu durum alerjik rinitin tetiklenmesine yol açarak kişilerin çeşitli semptomlar göstermesine neden olur.
Alerjik rinit kalıcı olarak tedavi edilmemesine rağmen çeşitli önlemler veya tedaviler ile semptomları hafifletilebilir veya görülme sıklığı azaltılabilir. Hisar Hospital Intercontinental hastanelerine başvurarak alerjik rinite yönelik doğru müdahalelere ulaşım sağlayabilirsiniz.
