Albumin Nedir?
Albumin karaciğerde üretilen, kan plazmasında en bol bulunan proteinlerden biridir. Vücudun sıvı dengesini korumada kritik rol oynayan albumin damarların içinde yeterli basıncı sağlayarak sıvının damar dışına sızmasını önler. Aynı zamanda hormonlar, vitaminler, enzimler ve bazı ilaçlar gibi önemli maddeleri bağlayarak vücudun farklı bölgelerine iletilmelerine yardımcı olur. Başta karaciğer hastalıkları, böbrek sorunları, yetersiz beslenme, diyabet, kalp yetmezliği gibi kronik sağlık sorunları veya ciddi enfeksiyonlar olmak üzere çeşitli sağlık sorunları kan serum düzeyinde albumin miktarının azalmasına neden olabilir. Albümin düşüklüğü yani hipoalbüminemi ödem, halsizlik, nefes darlığı ve bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi komplikasyonlara neden olabilir.Albumin karaciğerde üretilen, damarlardan sıvı sızıntısını önlemek başta olmak üzere pek çok süreçte aktif rol oynayan bir çeşit proteindir. Sağlıklı insanlarda kan plazmasında bulunan proteinlerin yaklaşık yarısını albumin oluşturur. Karaciğerin temel hücreleri olan hepatositler günde yaklaşık 10-15 gram albumini kan dolaşımına salgılar. Vücutta bulunan albuminlerin yaklaşık %30-40 kadarı damarların içerisinde bulunur. Geri kalan albumin ise kaslarda ve ciltte bulunur. Ayrıca ter, gözyaşı, mide özsuyu ve safra gibi vücut sıvılarında da az miktarda albumin bulunabilir. Albuminin başlıca görevi damarlardaki onkotik basıncı yani sıvının damarların içerisinde tutulmasını sağlayan basıncı sağlamaktır. Eğer albumin düşüklüğü gibi bir sebeple onkotik basınç düşerse plazmadaki sıvı damar duvarlarından dokular arasındaki alana geçer. Bu durumda vücutta sıvı dengesi bozulabilir, ödem gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Albuminin görevlerinden bir diğeri de vitaminler, enzimler, hormonlar, yağ asitleri gibi maddelerin ve ilaçların vücuttaki doku ve organlara iletilmesidir. Bir diğer ifadeyle albumin bu maddeler için bağlayıcı ve taşıyıcı görevi görür. Laboratuvara göre değişmekle birlikte yetişkin bir insanda albumin normal değeri desilitre başına 3,5 ila 5,5 gram (g/dL) aralığındadır. Yapılan tetkikler sonrasında kanda albumin seviyesi normal değer aralığının dışında çıkarsa uzmanlar hastada karaciğer veya böbrek hastalığı gibi bir sağlık sorunu olup olmadığını araştırmak için ek tetkiklere başvurabilir. Bir çeşit karaciğer fonksiyon testi olan albumin testi karaciğer veya böbrek hastalığı belirtileri gözlenen hastalarda kullanılabilir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:
- Vücutta açıklanamayan morluklar,
- İdrar renginde koyuluk veya sık idrara çıkma, idrar miktarında azalma gibi idrar alışkanlıklarında değişiklik,
- Yorgunluk,
- İştahsızlık,
- Vücutta ödem,
- Açıklanamayan kilo kaybı,
- Ciltte kaşıntı veya kuruluk,
- Kas krampları.
Ayrıca vegan, vejeteryan beslenme tarzı gibi yetersiz protein alımına yol açabilen beslenme eksikliklerinde de uzmanlar albumin düşüklüğü olup olmadığını araştırmak için kan testine başvurabilir.
Albumin Yüksekliği Nedir?
Albumin yüksekliği kan plazmasında desilitre başına 5,5 gramdan fazla albumin proteini bulunması anlamına gelir. Kanda albumin yüksekliği protein içeriği yüksek gıdaların aşırı tüketimi gibi bir sebeple ortaya çıkabileceği gibi başka sağlık sorunları da albumin miktarının artmasına neden olabilir. Başlıca albumin yüksekliği nedenleri şunlardır:
- Şiddetli susuzluk,
- Şiddetli ishal veya kusma,
- Kronik iltihap,
- Hepatit B, hepatit C gibi viral enfeksiyon hastalıkları.
Albumin yüksekliği belirtileri çoğu zaman hastalar tarafından fark edilmez. Yapılan rutin kan tetkikleri sırasında uzmanlar hastada albumin yüksekliği olduğunu teşhis edebilir. Bu durumda hastanın sıvı almasını sağlamak veya gerekli durumlarda damar yoluyla sıvı takviyesi yapmak çoğu zaman albumin seviyesinin normal aralığa gelmesine yardımcı olabilir. Bununla birlikte albumin fazlalığı viral enfeksiyon hastalıkları gibi sağlık sorunlarına bağlı ortaya çıkarsa öncelikle altta yatan sağlık sorununun tedavisi gerekir.
Albumin Düşüklüğü Nedir?
Albumin düşüklüğü, tıp literatüründeki adıyla hipoalbuminemi, kanda yeterli miktarda albumin proteini olmaması anlamına gelir. Normal şartlarda sağlıklı bir yetişkinin kanında desilitre başına 3,5 ila 5,5 gram albumin bulunur. Çeşitli sebeplerle kanda bulunan albumin miktarı desilitre başına 3,5 gramın altına düşerse albumin eksikliği ortaya çıkar. Eğer kanda albumin yeterli miktarda olmazsa onkotik basınç yani kan sıvısının damarların içerisinde kalmasını sağlayan basınç azalır ve sıvı damarların dışına sızar. Neticesinde ödem (şişlik) başta olmak üzere çeşitli semptomlar gelişebilir.
Albumin düşüklüğü, karaciğer hastalığı gibi sebeplerle vücutta yeterli miktarda albümin proteini üretilmediğinde, idrarla veya dışkıyla çok fazla albumin kaybedildiğinde ortaya çıkar. Albumin düşüklüğüne sebep olabilecek başlıca sağlık sorunları şu şekilde sıralanabilir:
- Siroz gibi karaciğer hastalıkları,
- Kalp yetmezliği,
- İnflamatuar bağırsak hastalığı,
- Böbrek hastalığı,
- Hepatit, HIV gibi enfeksiyon hastalıkları,
- Stres,
- Tiroid bezi hastalıkları,
- Diyabet yani şeker hastalığı,
- Lupus gibi otoimmün hastalıklar.
Uzmanlar albumin düşüklüğü durumunda karaciğer fonksiyonlarını değerlendirmeye yardımcı ALT, AST testi gibi testlere de başvurabilir. Bunun yanı sıra böbreklerin fonksiyonunu değerlendirmek için albumin kreatinin oranı olarak bilinen bir çeşit idrar tahlili de uygulanabilir. Normal şartlarda idrardaki albumin kreatinin oranının 30 mg/g’dan az olması beklenir. İdrarda albumin kreatinin yüksekliği genellikle böbrekler kandaki albumin ve kreatininin (bir çeşit atık ürün) idrara kaçmasını engelleyemezse ortaya çıkar. Bu durumda böbreklerin fonksiyonunu değerlendirebilmek için eGFR testi (glomerüler filtrasyon hızı) gibi ek kan tetkikler kullanılabilir.
Albumin düşüklüğü belirtileri eksikliğe neden olan faktöre göre değişiklik gösterebilir. Buna karşın sıklıkla karşılaşılan bazı semptomlar şunlardır:
- Yorgunluk,
- Kaslarda zayıflık,
- Ciltte ve gözlerde sararma,
- Ayak ve bacaklarda şişlik,
- İdrar renginde koyuluk,
- Nefes darlığı,
- İştahsızlık,
- Açıklanamayan kilo artışı,
- Kalp ritminde düzensizlik,
- Mide bulantısı, kusma.
Albumin anormalliği erken dönemde fark edilmezse ilerleyen dönemlerde karında sıvı birikimi gibi ciddi komplikasyonlar da ortaya çıkabilir.
Albumin Testi Nedir ve Neden Yapılır?
Albümin testi kandaki albümin adlı proteinin seviyesini belirlemek amacıyla yapılan basit ve güvenli bir kan testidir. Böbrek ve karaciğer fonksiyon testlerinin bir parçası olarak yapılan albumin testi genellikle karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Bunun yanı sıra kronik inflamasyon (iltihaplanma) veya beslenme yetersizliği gibi sağlık sorunlarından şüphelenilen durumlarda da albumin testi istenebilir. Örneğin test sonucunda CRP-albumin değerlerinden CRP değerinin yüksek, albumin değerinin düşük olması uzmanlara bir enfeksiyon hastalığını veya ciddi bir doku hasarını düşündürebilir.
Albumin testi öncesinde çoğu zaman özel bir hazırlık yapılması gerekmez. Buna karşın albumin testinin yanı sıra başka kan testlerinin de yapılacağı durumlarda uzmanlar hastalara belirli bir süre açlık önerebilir. İşlem koldan küçük bir kan örneği alınarak gerçekleştirilir. İlk olarak kan alınacak bölge antiseptik bir sıvı ile temizlenir. Ardından damarların belirginleşmesi için üst kola bir bandaj uygulanır. Uzmanlar uygun bir damardan kan örneğini alır, incelenmek üzere laboratuvara gönderir.
Albumin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Albumin tedavisi ile uzmanlar altta yatan nedeni ortadan kaldırarak kanda albumin seviyesini normale döndürmeyi amaçlar. İnflamasyona bağlı albumin düşüklüğü olan hastalarda bağışıklık baskılayıcı ilaçlar reçete edilebilir. Böbrek hastalıklarının albumin anormalliklerine neden olduğu durumlarda ise idrarla albumin kaybını önlemek için kan basıncını düzenlemeye yardımcı ilaçlar verilebilir.
Bunların yanı sıra albumin tedavisinde beslenme alışkanlıklarında değişiklik yapılması da önemlidir. Albumin düşüklüğü durumunda protein açısından zengin et, yumurta, süt ürünleri, kuruyemişler ile baklagiller gibi gıdalara ağırlık verilebilir. Ayrıca alkol tüketimi karaciğer fonksiyonlarını bozarak albümin üretimini olumsuz etkileyebileceğinden alkol tüketiminin azaltılması veya tamamen bırakılması önemlidir. Albumin yüksekliği durumunda ise protein alımını sınırlandırmak gerekebilir.
Sık Sorulan Sorular
Albumin Değeri Kaç Olmalıdır?
Sağlıklı bir yetişkinde kandaki albumin seviyesi genellikle 3,5 – 5 g/dL aralığındadır. Düşük albümin seviyeleri böbrek veya karaciğer hastalıkları, beslenme eksiklikleri gibi durumlara işaret edebilir.
Albumin Neden Düşer?
Albumin düşüklüğü kronik karaciğer hastalıkları, nefrotik sendrom gibi böbrek hastalıkları, inflamasyon, yetersiz protein alımı ve bağırsak hastalıkları gibi birçok nedenden kaynaklanabilir. Ayrıca ciddi yanıklar, enfeksiyonlar, yakın zamanda dışarıdan sıvı takviyesi almak veya ameliyat geçirmiş olmak albumin seviyelerini düşürebilir.
Albumin Neden Yükselir?
Yüksek albümin seviyeleri genellikle dehidrasyon (sıvı kaybı) nedeniyle ortaya çıkar. Vücutta sıvı azalınca kandaki albümin konsantrasyonu yükselir. Ayrıca bazı kronik hastalıklar ve aşırı protein tüketimi de albümin seviyelerini geçici olarak artırabilir.
Albumin Tahlili Nedir?
Albumin tahlili kanda veya idrarda albumin seviyesini ölçmek için yapılan bir laboratuvar testidir. Karaciğer fonksiyonlarını değerlendirmek, beslenme durumunu incelemek ve böbrek hastalıklarını teşhis etmek için kullanılabilir.
Albumin-Globulin Oranı Kaç Olmalı?
Albumin-globulin (A/G) oranı kandaki iki ana protein olan albümin ve globülin oranını ölçen bir testtir. Kanda albumin globulin proteinine göre daha fazla olduğu için 1 ile 2 arasında olan albumin-globulin oranı normal kabul edilir. Düşük A/G oranı böbrek ve karaciğer hastalıkları, kronik enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar gibi sebeplerle yüksek A/G oranı ise şiddetli sıvı kaybı (dehidrasyon), bağışıklık sistemi zayıflığı gibi sağlık sorunlarına bağlı ortaya çıkabilir.
Albumin Hangi Besinlerde Bulunur?
Yumurta, süt ve süt ürünleri, et, balık, tavuk, kuru baklagiller, kuruyemişler, tam tahıllar gibi kaliteli protein kaynakları albumin bakımından zengin olarak değerlendirilir.
Albümin Vitamin midir?
Albümin vitamin değil karaciğerde sentezlenen bir proteindir. Albuminin başlıca görevlerinden bir tanesi kanda vitamin gibi maddelerin taşınmasıdır.
Spot İdrar Albumin/Kreatinin Oranı Ne Anlama Gelir?
Spot idrar albumin/kreatinin oranı genellikle böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla yapılır. Normalde bu oran 30 mg/g’nin altında olmalıdır. Yüksek değerler böbrek hasarını veya diyabetik nefropati gibi böbrek hastalıklarını gösterebilir.
Sağlığınızla ilgili endişe duyuyorsanız veya albumin değerlerinizde bir anormallik tespit edildiyse uzman Nefroloji Bölümü doktorlarımızdan randevu almayı ihmal etmeyin. Düzenli kontroller, birçok sağlık sorununun erken teşhisinde kritik öneme sahiptir.
