Magnezyum Eksikliği
Magnezyum, vücuttaki birçok fizyolojik süreçte görev alan önemli minerallerden biridir. Besinlerin enerjiye dönüştürülmesinden sinir sisteminin düzenlenmesine kadar magnezyum elzem roller üstlenir. Başta kemik olmak üzere çeşitli dokularda depolanan magnezyum besin yolu ile vücuda alınır. Magnezyum kaynaklarının az tüketilmesi veya magnezyum ihtiyacının arttığı durumlarda bu ihtiyacın karşılanmaması magnezyum eksikliği ile sonuçlanabilir. Magnezyum eksikliği günlük hayatı hem kısa hem de uzun vadede olumsuz etkileyebilecek sağlık koşullarına neden olabilir. Özellikle gebelikte magnezyum eksikliği, gebelik diyabeti gelişme ve erken doğum riskini artırabilir.
Magnezyum Eksikliği Nedir?
Magnezyum eksikliği tıp literatüründe hipomagnezemi olarak bilinen, dünya genelinde sıkça karşılaşılan besin yetersizliklerinden biridir. Böbrekler magnezyumun idrarla atılımını sınırlandırdığından düşük diyet alımına bağlı olarak gelişen magnezyum eksikliğiyle nadir karşılaşır. Ancak bazı sağlık koşulları, alkol ve ilaç kullanımına bağlı olarak magnezyum eksikliği gözlemlenebilir.
Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, yağ malabsorbsiyonu, kronik ishal gibi sinirim sistemi hastalıkları, gıdalarla vücuda alınan magnezyum emilimini önleyerek vücuttaki magnezyumun tükenmesine yol açabilir. Geçirilen bir cerrahi operasyon sonrası bağırsağın belirli bir bölümünün bypass edilmesi de malabsorbsiyona (yetersiz emilim) neden olabilir ve magnezyum kaybına yol açabilir.
Magnezyum eksikliği tip 2 diyabetli kişilerde de sıkça karşılaşılan bir durumdur. İnsülin direnci veya tip 2 diyabeti olan kişilerde idrarla magnezyum atılımı arttığından magnezyum eksikliği gelişebilir.
Alkol bağımlılığı olan kişilerde hipomagnezemi yaygın görülür. Yetersiz beslenme, pankreas iltihaplanması olarak bilinen ve alkol bağımlılarında sıkça görülen pankreatitten kaynaklanan kusma, ishal ve yağlı dışkı gibi semptomlar magnezyum seviyelerinde azalma yaratabilir. Belirli ilaçların kullanımı da magnezyum metabolizmasını etkileyerek yine eksiklikle karşılaşılmasına neden olabilir.
Magnezyum eksikliği yaşlı bireylerde daha sık görülür. Bu durumun temelinde beslenme alışkanlıklarının yer aldığı öne sürülür. Yaşlı bireylerin besinsel magnezyum alımı genç yetişkinlere göre daha düşüktür. Bunun yanı sıra yaşla beraber bağırsaklardaki magnezyum emilimi azalabilir ve böbreklerdeki magnezyum atılımı artabilir. Yaşlanma ile gelişen kronik hastalıklar da yine magnezyum seviyelerini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle magnezyum eksikliği yaşlı bireylerde daha sık karşılaşılan bir durumdur.
Fiziksel ve zihinsel sıkıntılar yaratabilen hipomagnezemi, kontrol altına alınması ve tedavi edilmesi gereken bir besin yetersizliğidir. Aksi takdirde hipertansiyon ve kardiyovasküler hastalık riski artabilir, osteoporoz gelişimi görülebilir veya migren baş ağrıları tetiklenebilir.
Magnezyum Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
Magnezyum eksikliği genellikle kişiler tarafından magnezyum ile ilişkilendirilemeyen ancak günlük yaşamı olumsuz yönde etkileyebilen belirtilere sebep olur. Bu belirtiler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Kas seğirmeleri ve kramplar: Magnezyum yetersizliği sonucunda, kas sinirleri aşırı uyarılabilir ve istemsiz kas seğirmeleri gelişebilir.
- Uyuşma: El ve ayaklarda düzensiz uyuşmalar görülebilir.
- Tükenmişlik hissi: Zihinsel uyuşukluk ve duygu eksikliği hipomagnezemi nedeniyle karşılaşılabilen semptomlar arasında yer alır.
- Stres düzeyinde artış ve depresyona eğilim: Vücuttaki magnezyum seviyelerinin azalması depresyon riskini artırabilir ve kişilerin kendilerini mutsuz hissetmesi ile sonuçlanabilir.
- Osteoporoz gelişimi: Kemik sağlığı ile yakından ilişkili olan magnezyum yetersiz alımıyla beraber osteoporoz ve kemik kırıkları görülebilir.
- Yorgunluk ve halsizlik: Düşük magnezyum seviyeleri sinir sinyallerini ve kas hücrelerindeki potasyum seviyelerini etkileyebilir. Uzun vadede bu durum kişilerin kendilerini halsiz ve kronik olarak yorgun hissetmesi ile sonuçlanabilir.
- Yüksek tansiyon: Magnezyum seviyelerindeki değişim tansiyon seviyelerini etkileyerek hipertansiyon ile karşılaşma oranını artırabilir.
- Düzensiz kalp atışı: Kalp kaslarının kasılmasını kontrol etmede etkili olan magnezyum yeteri kadar vücutta bulunmadığı takdirde kas fonksiyonlarını olumsuz yönde etkileyebilir ve kalp atışlarının düzensizleşmesine neden olabilir.
Magnezyum Eksikliğinin Tanısı Nasıl Konulur?
Vücutta bulunan magnezyum miktarını değerlendirmek zordur. Magnezyum kemik, kas ve bağ dokularında bulunan bir mineral olarak genellikle hücrelerin içerisinde depolanır. Bu durum magnezyum miktarının net bir şekilde tespit edilebilmesini zorlaştırır. Ancak kan serum düzeylerinin kontrol edilmesiyle vücuttaki magnezyum değeri tahmin edilebilir ve eksiklik durumu tespit edilebilir. Magnezyum eksikliği tanısı koymada kullanılan yöntemler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Elektrokardiyogram: Kalbin ne kadar hızlı attığını ve normal şekilde atıp atmadığını kontrol etmek üzere yapılan bir testtir. Elde edilen bulgular magnezyum eksikliğiyle ilişkilendirilebilir.
- Serum magnezyum konsantrasyon ölçümü: Kan örneği alınarak yapılan ölçümde alınan numune laboratuvar ortamında incelenir ve içerisindeki magnezyum miktarı değerlendirilir. Kandaki magnezyum düzeyi için normal aralık 1,7 ila 2,2 mg/dL şeklindedir. Bu değerlerden düşük bir değer saptanması halinde magnezyum eksikliğinden şüphelenilebilir.
- İdrar magnezyum testi: İdrar örneği alınarak idrarda bulunan magnezyum miktarına bakılır.
- Kalsiyum kan testi: Kan örneği alınarak kanda bulunan kalsiyum miktarı ölçülür. İdeal seviyelerin altında kalsiyum tespit edilmesi halinde magnezyum eksikliğinden şüphelenilebilir.
- Kapsamlı metabolik panel: Vücudun kimyasal dengesini ve metabolizmasını incelemek üzere uygulanan bir grup kan testidir.
- Potasyum kan testi: Kandaki potasyum seviyelerini ölçmek üzere uygulanır. Alınan kan örneği sonucunda potasyumun düşük seviyelerde olması halinde magnezyum eksikliği gündeme gelebilir.
Magnezyum eksikliği tanısında genellikle tüm değerlendirmelere başvurulur. Tek bir yöntem doğru verilere ulaşılması için yeterli olmayabilir.
Magnezyum Eksikliğinin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Magnezyum eksikliği teşhis edilmesi halinde, vücuttaki magnezyum düzeylerinin ideal aralıklarda olabilmesi için genellikle magnezyum takviyesine başvurulur. Takviyeler iki şekilde alınabilir:
- Oral yol: Doktor tarafından reçete edilecek olan dozaj ve magnezyum çeşidi gıda takviyesi formunda alınabilir. Kişiler su yardımıyla hap formuna dönüştürülmüş magnezyum tüketebilir.
- İntravenöz yol: Magnezyum seviyelerinin çok düşük olduğu durumlarda tedavinin ilk adımı damar yolu ile magnezyum ihtiyacının karşılanmasıdır. Gerekli enjeksiyonlar ardından doktorun uygun görmesi halinde kişiler oral yolla magnezyum takviyesi almayı devam edebilir.
- Magnezyum içeriği yüksek gıdaların beslenmeye eklenmesi: Günlük magnezyum ihtiyacı besinlerle de desteklenebilir. Takviyelere ek olarak kişiler magnezyumdan zengin gıdaları beslenmeye ekleyerek magnezyum ihtiyaçlarını karşılayabilirler.
Farklı bir sağlık probleminden dolayı magnezyum eksikliği görülüyorsa eksikliğe neden olan ana sağlık probleminin de tedavisi sağlanmalıdır.
Magnezyum Eksikliği Tedavisi Sonrası Süreç Nasıldır?
Magnezyum tedavisine başlanması ve vücuttaki magnezyum seviyelerinin ideal aralıklarla yaklaşmasıyla beraber eksiklik nedeniyle gelişen semptomların şiddetinde azalmalar görülür. Düşük magnezyum seviyeleri kalsiyum ve potasyum seviyelerinde düşüşler yaratabileceğinden her iki mineral için de takviye alınmasına gerek duyulabilir. Hipokalemi (potasyum eksikliği) ve hipokalsemi (kalsiyum eksikliği) için tedaviye ihtiyaç olup olmadığı doktor tarafından belirlenir.
Magnezyum vücutta birikebilen bir mineraldir. İhtiyaç duyulandan fazla magnezyum alınması takdirinde uzun vadede vücutta magnezyum oranı artabilir ve kişilerde magnezyum zehirlenmesi görülebilir. Bu nadir karşılaşılan durum düzensiz kalp atışına, ishal ve kusma gibi belirtilere neden olabilir. Magnezyum zehirlenmesini önlemek için doktorunuzun önerdiği kadar magnezyum almanız son derece önemlidir.
Sık Sorulan Sorular
Magnezyum Eksikliği Kilo Aldırır mı?
Magnezyum eksikliğinin kilo aldırmaya yönelik etkisi henüz kanıtlanmamıştır. Ancak magnezyumun enerji metabolizmasını ve insülin seviyelerini düzenleyici etkisi sayesinde magnezyum ve ideal kilo arasında bir ilişki olduğu düşünülür. Bazı uzmanlar eksikliğin insülin seviyelerini olumsuz etkilemesinden kaynaklı kan şekerinde yükselme görülebileceğini ve uzun vadede kilo alımına neden olabileceğini öne sürer.
Magnezyum Eksikliği Kan Tahlilinde Çıkar mı?
Magnezyum eksikliği teşhisinde çeşitli kan değerlendirmeleri yapılır. Serum magnezyum konsantrasyon ölçümü kanda bulunan magnezyum miktarının öğrenilmesini sağlayarak magnezyum eksikliğine yönelik şüpheler hakkında bilgi verebilir.
Magnezyum Eksikliği Saç Döker mi?
Saç dökülmesi magnezyum eksikliğinin sık karşılaşılan semptomlarından biri değildir. Magnezyum takviyeleri üzerine yapılan bir araştırmada polikistik over sendromu (PCOS) olan kadınların magnezyum takviyesi almasının saç dökülmesi problemlerine yardımcı olabileceği görülmüştür.
Magnezyum Eksikliği Uykusuzluk Yapar mı?
Magnezyum, hücresel zaman işleyişi ve sirkadiyen ritmin düzenlenmesi üzerinde etkilere sahiptir. Serum magnezyum düzeylerinin yetersiz olması düşük kaliteli uykuya veya uykusuzluğa sebep olabileceğini gösteren çeşitli çalışmalar bulunur.
Hamilelikte Magnezyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Gebelikte magnezyum eksikliği belirtileri arasında; mide bulantısı, kusma, yorgunluk, kas seğirmesi, kalp atışında düzensizlik, iştah kaybı ve zayıf hafıza problemleri yer alır. Eksikliğin ciddi düzeyde olduğu durumlarda ise erken doğumla, fetal gelişim problemleriyle ve gestasyonel diyabetle karşılaşma riski artabilir.
Magnezyum Eksikliğinde Ne Görülür?
Magnezyum eksikliğinde kas ağrıları ve kas krampları ile karşılaşmak yaygın bir durumdur. Bu şikayetlerin haricinde halsizlik, depresyona eğilim, iştahsızlık ve uyku problemleri de görülebilir. Kalp damar sağlığı ile yakından ilişkili olan magnezyum yeterli düzeyde olmadığı takdirde kalp atış hızında da değişimlerle karşılaşılabilir.
Magnezyum Eksikliği Nerelerde Ağrı Yapar?
Magnezyum serum seviyelerindeki düşüş migren baş ağrılarını tetikleyebilir. Ağrı şiddetini ve görülme sıklığını arttırabilir. Yoğun sinir iletimine bağlı olarak vücut uzuvlarında kramplara neden olabilir. Özellikle bacaklarda gelişen kramp ağrıları yetersiz magnezyum seviyeleriyle yakından ilişkilidir.
Magnezyum eksikliği belirtileri yaşıyorsanız veya risk altında olduğunuzu düşünüyorsanız, İç Hastalıkları Uzman Doktorlarımızdan profesyonel destek alın. Sağlığınızı güvence altına almak için hemen randevu oluşturun!
